سالمندي پايان خط نيست... تدوين برنامه جامع «سالمندي» در انتظار تهيه بانك ‌اطلاعات سالمندان حدود نيمي از سالمندان توانايي پرداخت هزينه‌هاي درماني را ندارند

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: سالمندي پايان خط نيست... تدوين برنامه جامع «سالمندي» در انتظار تهيه بانك ‌اطلاعات سالمندان حدود نيمي از سالمندان توانايي پرداخت هزينه‌هاي درماني را ندارند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: اجتماعي - خانواده

سالمندي به عنوان روند طبيعي عمر بشر در اكثر كشورهاي دنيا از سن 60 و يا 65 سالگي آغاز مي‌شود. آمارهاي موجود گوياي آن است در حالي كه نرخ رشد كلي جمعيت جهان حدود 5/1 درصد است، اين نرخ رشد در مورد جمعيت سالمندان جهان، سالانه به حدود 4/2 درصد مي‌رسد.

تاملي در آمارهاي پير شدن جمعيت جهان عددهاي جالب ديگري را نيز عرضه مي‌كند؛ وجود حدود 600 ميليون سالخورده در جهان كه پيش‌بيني مي‌شود، تعداد آن‌ها تا سال 2025 ميلادي به يك ميليارد و200 ميليون نفر برسد، يكي از اين داده‌ها است.

جمعيت سالمندان ايران در سال 2050 حدود يك چهارم جمعيت كشور مي‌شود

متوسط سني جمعيت كشور با افزايش به حدود 22 سال رسيده است

به گزارش خبرنگار «اجتماعي» ايسنا، در ميان كشورهاي جهان، ايران نيز از اين قافله گذر عمر عقب نمانده است. به طوري كه سرشماري سال 1355، وجود يك ميليون و770 هزار سالمند را نشان مي‌دهد كه اين تعداد در آخرين سرشماري صورت گرفته، يعني سال 1385، به حدود 5 ميليون و 100 هزار نفر مي‌رسد. بر همين اساس كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند كه جمعيت سالمندان ايران در سال 2050 ميلادي به 25 ميليون نفر بالغ شود كه اين رقم حدود يك چهارم جمعيت آن زمان را تشكيل خواهد داد.

از اين گفته‌ها مي‌توان نتيجه گرفت كه متوسط سني جمعيت كشور رو به افزايش است، مقايسه آماري متوسط سني جمعيت در آمارهاي سالهاي 55 و 85 مبين اين مطلب است كه متوسط سني جمعيت كشور از 4/17 در سال 55 به حدود 22 سال در سال 85 رسيده، يعني جمعيت ايران نيز رو به پيري نهاده است.

70 درصد سالمندان كشور با همسر و فرزندانشان زندگي مي‌كنند

8/12 درصد سالمندان تنها، را زنان و 5/2 درصد را مردان تشكيل مي‌دهند

آمارها نشان مي‌دهد، حدود 7 درصد سالمندان كشور به تنهايي زندگي مي‌كنند، 23 درصد با فرزندان و يا بستگان و70 درصد نيز با همسر و فرزندانشان زندگي مي‌كنند. از بين زنان و مردان سالمنداني كه در تنهايي به سر مي‌برند (7 درصد)، 8/12 درصدشان را زنان و تنها 5/2 درصد را مردان سالمند تشكيل مي‌دهند. همچنين در بين سالخوردگان ايراني، نسبت زنان غيرمتاهل و زناني كه در تنهايي به سر مي‌برند نسبت به مرداني كه همين وضعيت را دارند، به طور قابل ملاحظه‌اي بيشتر است كه علت اين امر وفاداري و بالا بودن طول عمر آن‌ها نسبت به همسرانشان عنوان مي‌شود.

75/43 درصد سالمندان ساكن در سراهاي سالمندان احساس تنهايي مي‌كنند

سالمنداني كه داراي 5 فرزند يا بيشترند، احساس تنهايي زيادي دارند

يكي از مشكلات پيش روي اين گروه «احساس تنهايي و انزواي اجتماعي» آن‌ها به عنوان واقعيتي انكار ناپذير است. متأسفانه هم‌ اكنون روش غالب و نامناسب محاوره با سالمندان به صورت غيركلامي، اشاره سر و دست، جملات كوتاه و مقطع است كه همين عوامل ميزان طرد شدگي سالمندان از جامعه را به خوبي نشان مي‌دهد.

يافته‌هاي پژوهشي نشان مي‌دهد، 75/43 درصد سالمندان ساكن در سراهاي سالمندان احساس تنهايي

مي‌كنند و ميان آن‌ها سالمنداني كه داراي 5 فرزند يا بيشتر بوده‌اند و در خانواده زندگي مي‌كردند، احساس تنهايي زياد داشتند، يعني با ازدياد تعداد فرزندان، احساس تنهايي سالمند نيز افزايش مي يابد.

بايد تاكيد كرد، منشاء بسياري از حالت‌هاي نامتعادل رواني از قبيل افسردگي، خودكشي و يأس شديد در سالمندان «احساس تنهايي» است.

به گزارش ايسنا، وجود باورهاي غلط درباره دوره سالمندي كه اين دوران را زمان زندگي غيرفعال مي‌دانند، فعاليت‌هاي موازي بين دستگاه‌هاي مسوول، ضعف آماري از وضعيت سالمندان، پوشش ناكافي بيمه‌اي و خدمات بهداشتي و درماني مهمترين چالش‌هاي سالمندان به شمار مي‌رود.

حدود نيمي از سالمندان توانايي پرداخت هزينه‌هاي درماني را ندارد

هر سالمند ماهيانه به طور ميانگين بين 70 تا 100 هزار تومان بابت هزينه‌هاي بهداشتي - درماني هزينه مي‌كند

براساس آمارهاي موجود، از جمعيت بيش از 5 ميليوني سالمندان كشور، حدود سه ميليون نفر تحت پوشش يكي از سازمان‌هاي بيمه‌اي و يا حمايتي قرار دارند، به طوري كه يك ميليون و300 هزار نفر تحت پوشش كميته امداد امام خميني (ره)، يك ميليون و600 هزار نفر تحت پوشش سازمان تامين اجتماعي و بازنشستگي كشوري، حدود 100 هزار سالمند نيز تحت پوشش سازمان بهزيستي كشور هستند و در اين ميان تخمين زده مي‌شود، حدود 25 درصد از سالمندان (حدود 5/1 ميليون نفر) از هيچ نوع «بيمه درماني» بهره‌مند نباشند.

با آن كه معاون توانبخشي سازمان بهزيستي كشور مي‌گويد: « پيش‌بيني مي‌شود، تعداد زيادي از دو ميليون سالمندي كه اطلاعات آن‌ها را سازمان بهزيستي ندارد، تحت پوشش بيمه روستاييان و يا فرزندانشان باشند كه اين رقم‌ها با ايجاد بانك اطلاعات سالمندان ايران مشخص مي‌شود»، بانكي كه تا كنون در كشور ايجاد نشده است، دكتر كيوان دواتگران ـ مديركل دفتر توانبخشي سالمندان بهزيستي ـ در پاسخ به اين كه چند ميليون نفر از سالمندان كشور تحت پوشش هيچ نوع بيمه درماني نيستند به ايسنا، گفت: «اين را بايد از وزارت رفاه و تامين اجتماعي پرسيد كه چند درصد سالمندان فاقد بيمه پايه درمان هستند؟».

وي افزود: اگر بپذيريم تمامي سالمندان بيمه پايه دارند، بحث استفاده از بيمه‌هاي تكميلي براي اين گروه مطرح مي‌شود.

دواتگران در اين باره كه به طور ميانگين هر سالمند ايراني ماهانه بابت هزينه‌هاي درمان چه مبلغي را مي‌پردازد، عنوان كرد: «به نظر مي‌رسد، براي حفظ سلامت سالمندان متناسب با شاخص‌هاي بهداشتي و درماني، هر سالمندي ماهانه به طور ميانگين بين 70 تا 100 هزار تومان هزينه مي‌كند كه شايد بتوان گفت، كمتر از50 درصد سالمندان توانايي پرداخت چنين هزينه‌اي را دارند».

بيماري‌هاي غيرواگيردار شايع‌ترين علت مرگ و مير سالمندان

25 درصد سالمندان كشور دچار اختلالات رواني هستند

به گزارش ايسنا، «شايع‌ترين علت مرگ و مير سالمندان»، بيماري‌هاي غيرواگيردار و در راس آن بيماري‌هاي مزمني همچون بيماري‌هاي قلب‌وعروقي و ديابت است. همچنين، 25 درصد سالمندان كشورمان دچار اختلالات رواني همچون افسردگي و اضطراب‌ها هستند و شيوع افسردگي و اختلالات رواني باز هم در ميان زنان سالمند بيشتر از مردان است.

هر چند نتوانستيم آماري از ميزان اين شيوع در ميان سالمندان به تفكيك جنسيت بدست آوريم، اما يادآوري اين نكات كه سن اميد به زندگي در زنان سالمند ايراني 72 سال و در مردان به 68 سال است، نمي‌تواند خالي از لطف باشد.

35 درصد سالمندان تهراني از «سوء تغذيه» رنج مي‌برند

براي رفع مشكل سوء تغذيه سالمندان راهي نيست، جز تقويت توان مالي و اقتصادي آن‌ها

بحث «سوء تغذيه سالمندان» از ديگر مباحث مهمي است كه ريشه در بسياري از بيماري‌هاي اين سنين دارد. براساس تحقيق صورت گرفته ميان سالمندان تهراني نشان داده، 35 درصد آن‌ها از سوء تغذيه رنج مي‌برند، اين در حاليست كه نرسيدن پروتئين، ويتامين و بالاخص كلسيم به اين قشر باعث پوكي و شكنندگي استخوان‌هاي آن‌ها مي‌شود.

مديركل دفتر توانبخشي سالمندان بهزيستي نيز با تاييد وجود سوء تغذيه در ميان سالمندان، اظهار كرد: «توجه به ميزان كالري و پروتئين مورد نياز هفتگي و ماهانه سالمندان در سبد غذايي آن‌ها تدارك ديده نشده و براي رفع اين مشكل، راهي نيست، جز تقويت توان مالي و اقتصادي آن‌ها».

به گفته وي تامين چنين سبدي براي قشر سالمند نيازمند اعتباري حداقل50 هزار تومان در ماه براي هر يك از آن‌ها است.

مدير كل توانبخشي سالمندان بهزيستي: در ايجاد «چتر حمايتي اقتصادي سالمندان» كشور نيز با چالش‌هايي روبرو هستيم

به گزارش ايسنا، مردان سالمند به دليل در اختيار داشتن منابع مالي و كسب درآمد، از نظر وضعيت اقتصادي شانس بيشتري نسبت به زنان سالمند دارند، همين امر يكي از دلايلي به شمار مي‌رود كه شانس مردان را براي زندگي با ساير افراد خانواده نيز بيشتر از زنان همسن خودشان مي‌كند.

دكتر دواتگران با بيان اين كه در ايجاد چتر حمايتي اقتصادي از سالمندان كشور نيز با چالش‌هايي روبرو هستيم، گفت: «با ايجاد تغييرات فيزيولوژيك در بدن هزينه‌هايي همچون بهداشت و درمان افزايش مي‌يابد، بنابراين همين امر ضرورت وجود چتر حمايتي را بيشتر مي‌كند».

وي ادامه داد: «ايجاد صندوق درمان و بيمه سالمندان مي‌تواند بزرگترين حمايت اقتصادي از خانوارها را به دوش بگيرد».

به گفته مديركل دفتر توانبخشي سالمندان بهزيستي، شاخص‌هاي كيفيت زندگي افراد سالمند بايد به گونه‌اي تعريف و تغيير كند كه مشكلات پيش روي آن‌ها يعني بهداشت و درمان، تردد و اياب و ذهاب، تامين معاش، رسيدگي به تغذيه و سبد غذايي آن‌ها را كاهش دهد.

چنان چه سياستگذاري درستي اتخاذ نشود، افزايش شاخص‌هاي بهداشتي و درماني، تبديل به چالشي براي سالمندان مي‌شود

وقت آن رسيده وزارت‌خانه‌هاي بهداشت و رفاه برنامه‌ريزي مدوني براي كاهش اثرات دوران سالمندي اتخاذ كنند

وي افزايش تعداد سالمندان را به معناي افزايش شاخص‌هاي بهداشت و درمان كشور دانست و تاكيد كرد: «چنان چه تمهيدات و سياستگذاري درستي براي جلوگيري از عوارض و پيامدهاي ناتوان كننده سالمندان اتخاذ نشود، افزايش شاخص‌هاي بهداشتي و درماني نه تنها فرصت به شمار نمي‌آيد، بلكه تبديل به چالش و تهديدي براي اين گروه هدف مي‌شود».

دكتر دواتگران تصريح كرد: «بنابراين لازم است، وزارتخانه‌هاي بهداشت و رفاه، سازمان بهزيستي و ساير ارگان‌هاي ذي ربط برنامه‌ريزي مدوني براي كاهش اثرات دوران سالمندي تدوين كنند».

وي در ادامه استفاده از روش سنتي و اقدامات كليشه‌اي همچون استفاده از مراكز نگهداري سالمندان را پاسخگوي دغدغه‌هاي موجود ندانست و گفت: «سازمان بهزيستي با وجود 250 مركز نگهداري شبانه‌روزي، روزانه، جامع و مراقبت در منزل سالندان، توانسته20 هزار سالمند را تحت پوشش اين مراكز قرار دهد، بنابراين جبران اين رقم پايين، نيازمند عزم ملي و تدوين راهكارهايي است كه جامعه هدف را منتفع مي‌كند».

پاسخ به سوالاتي در مورد انواع اطلاعات آماري سالمندان از وظايف وزارت رفاه و مركز آمار ايران است كه تا كنون بي‌پاسخ مانده

همانگونه كه يادآور شديم، مشكل اصلي سالمندان در بحث اقتصادي و تامين معيشت آن‌ها جاي مي‌گيرد، اما دسترسي به آماري جامع همچون اين كه چند درصد از سالمندان مرد و زن محل درآمدي براي امرار معاش دارند، چند درصد از سالمندان ايراني دچار سوء تغذيه هستند، چند درصد فاقد هرگونه پوشش بيمه‌اي هستند، چند درصد حداقل‌ حقوق را دريافت مي‌كنند، در حال حاضر چند درصد آن‌ها كسي را به عنوان مراقب ندارند و غيره بي پاسخ ماند.

مديركل دفتر توانبخشي سالمندان بهزيستي، در اين باره به پاسخ قابل تاملي اشاره كرد و آن اين بود: «قرار بوده بانك اطلاعات ايرانيان به عنوان يكي از طرح‌هاي قابل اجري وزارت رفاه و تامين اجتماعي، كليه پاسخ‌هاي اطلاعاتي جامعه هدف بهزيستي را جوابگو باشد و اين ايراد در حال حاضر به بهزيستي وارد نيست».

وي پاسخگويي به چنين اطلاعاتي را از وظايف بانك اطلاعات وزارت رفاه و تامين اجتماعي و مركز آمار ايران دانست كه هنوز اطلاعات مربوط به آن‌ها در اختيار سازمان بهزيستي قرار نگرفته است.

دكتر دواتگران همچنين اذعان كرد: «اگر شما توانستيد چنين اطلاعاتي را از وزارت رفاه و تامين اجتماعي بگيريد، اين ضعف مديريتي بنده را نشان مي‌دهد كه نتوانستم به اين اطلاعات دسترسي پيدا كنم».

علاوه بر اين مسايل، باز هم مشكلات عديده ديگري در مورد دوران و زندگي سالمندان ايراني باقي ‌مانده كه سالمندان كشورمان با آن‌ها دست و پنجه نرم مي‌كنند. يكي از اين مشكلات مناسب‌سازي محيط ، اماكن عمومي و پل هاي عابر پياده براي آن‌ها، انتظار در صف‌هاي بانك‌ها براي دريافت مستمري و حقوق، بهره‌مندي از تجربيات بلااستفاده سالمندان و غيره است كه پرداختن به جزييات تكراري هر يك و وصف آن‌ها، خارج از حوصله اين متن است.

رفع مشكلات كلي و جزئي سالمندان در عالي‌ترين سطح تصميم‌گيري، نيازمند تشكيل شورايي ويژه سالمندان است.

براي چاره انديشي در مورد كشورمان كه جمعيت آن رو به پيري نهاده، حتي بايد پا را فراتر از اين حرف‌ها بگذاريم. ديگر وقت آن رسيده، براي تدوين برنامه‌هاي جمعيتي متناسب با شرايط سني40 ـ 50 سال آينده، فراكسيوني زيرنظر مقامات عالي مرتبط تشكيل شود تا ديگر با پاسخهاي توجيهي و بهانه‌هايي همچون نبود ضمانت اجرايي براي قوانين سالمندي و عدم رعايت و اجراي اين قوانين از سوي ساير سازمان‌ها و ارگان‌هاي ديگر و عدم هماهنگي سازمانهاي مرتبط با يكديگر روبرو نشويم.

انتهاي پيام
دوشنبه 8 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]