بخش دوم/نگاهي به سيماي امام زمان(ع) از منظر قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بخش دوم/نگاهي به سيماي امام زمان(ع) از منظر قرآن
گروه خبرنگاران افتخاري / جمشيد غضنفري: مباحث مقدماتي بحث حاضر را در شماره قبلي اين مقاله خوانديد. در نوشتار حاضر استاد به بررسي تحليلي اولين آيه از آيات ظهور (قصص/6) و ترسيم سيماي امام زمان(ع) از منظر قرآن كريم مي‌پردازد.
بررسى آيه اول ظهور: «وَنُرِيدُ أَنْ نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُواْ فِى الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمْ الْورِثِينَ * و نمكن لهم فى الارض...» (قصص/28) اين آيه درباره بنى‌اسرائيل و در قصه حضرت موسى‏(ع) و فرعون است، پس اين آيه از لحاظ تنزيل و از لحاظ ظهر، به داستان بنى‏اسرائيل در زمان حضرت موسى‏(ع) و فرعون مربوط است.

اما در اين آيه يك اصلى مطرح شده است و آن اين‌كه اراده ازلى الاهى بر اين تعلق گرفته كه مستكبرين ريشه كن شوند و مستضعفين و عبادالله الصالحين، وارثين ارض و حاكمين در زمين باشند، آن هم در پهناى زمين. آيه اين اصل را مطرح مى‏كند، پس محتوا و مفهوم عام آيه به خصوص زمان حضرت موسى‏(ع) و بنى‌اسرائيل مربوط نيست. آن‌چه در آن زمان تحقق يافت، گوشه و جلوه‏اى از اين اراده ازلى الاهى بود كه بايد مستضعفين بر مستكبرين پيروز شوند و مستضعفين وارث زمين شوند، اما آيا آن اراده ازلى به‏طور كامل تحقق يافت؟ نه.

اين‏جا خداوند به‏طور حتم فرموده است «نُرِيدُ» اين اراده بايد تحقق پيدا كند. در زمان حضرت رسول (ص) و همچنين در فتراتى از زمان كه از جمله عصر حاضر گوشه و نمودارى از اراده ازلى الاهى تحقق يافت؛ اما اين وعده الاهى حتما بايد به‏طور شمول محقق شود و همه جهان را فرا گيرد. قطعا اين اراده بايد تحقق پيدا كند و اين اراده جز با ظهور حضرت حجت(عج) امكان‏پذير نيست.

در حديث «مفضل بن عمر» مى‏گويد: «سمعت اباعبدالله‏ عليه السلام يقول ان رسول‏الله‏صلى‌الله عليه و آله نظر الى على و الحسن و الحسين(ع) و بكى‏ و قال انتم المستضعفون بعدى، قال المفضل قلت ما معنى ذلك؟ قال(ع) معناه انكم الائمة بعدى، ان‏اللَّه عزوجل يقول «و نريد ان نمن على الذين استضعفوا فى الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثين»(2) قال‏عليه السلام و هذه الآية جارية فينا الى يوم القيامة.»

اين اراده ازلى حق تعالى هميشه جريان دارد؛ يعنى گه‌گاه نمود پيدا مى‏كند تا تحقق نهايى. حضرت على‏(ع) در نهج‌البلاغه مى‏فرمايد: «لَتعْطِفَنَّ الدنيا علينا بعدَ شِماسِها عَطْفَ الضَروس عَلى وَلَدِها.» (4) يعنى: اين دنيا كه امروزه از ما رو گردان است روزى به ما رو خواهد آورد همانند ناقه‏اى كه به فرزندش از روى علاقه، روى مى‏آورد.

آن وقت حضرت اين آيه را تلاوت فرمود: «وَنُرِيدُ أَنْ نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُواْ فِى الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمْ الْورِثِينَ.» ابن ابى‏الحديد در شرح اين خطبه مى‏گويد: «و الامامية تزعم ان ذلك وعد منه بالامام الغائب الذى يملك الارض فى آخر الزمان و اصحابنا يقولون انه و عد بامام يملك الارض و يستولى على الممالك)»

ببينيد تا اين‌جا بين ما و علماى اهل سنت فرقى نيست، در اين‏كه اين آيه حتما به دست يكى از فرزندان حضرت زهرا(ع) تحقق خواهد يافت و به‏طور شمولى بر تمام زمين مستولى خواهد شد و همه مستكبران را نابود خواهد كرد و صالحين وارث زمين خواهند شد.

ابن ابى‏الحديد مى‏گويد: ما هم قبول داريم شيعه هم قبول دارد. با اين تفاوت كه اهل سنت مى‏گويد ضرورت ندارد كه آن امام فعلا حيات داشته باشد، بلكه به وقت خودش متولد خواهد شد و اين كار را انجام خواهد داد؛ «...لا يلزم ان يكون موجودا بل يكفى فى صحة هذا الكلام ان يخلق فى آخر الوقت....» پس ما با برادران اهل سنت در اصل ظهور مهدى(عج) اختلاف نداريم و اين‏كه از ولد امام حسين(‏ع) است، اين هم اتفاق نظر است.

نقطه فارق بين ما و اهل سنت اين است كه شيعه يك فلسفه‏اى دارد و آن فلسفه وجود واسطه در فيض است. شيعه عقيده‏اش اين است كه پيوسته بايستى حجت حق به‏طور حى و زنده در روى زمين باشد تا واسطه بركات و فيوضات الاهى براى همه جهانيان باشد. اين اصل، پايه مكتب تشيع را تشكيل مى‏دهد.

امام حسين‏(ع) هفت زيارت مطلقه و هفت زيارت مخصوصه دارد. زيارت مطلقه اول اصح سندا است؛ چون از ابن‌قولويه و سند آن بسيار معتبر است و علامه امينى مقيد بود هر وقت به كربلا مشرف مى‏شد، همين زيارت را بخواند. ما مى‏دانيم تمام ادعيه و زيارات مكتب سيار است؛ يعنى دانشگاهى است كه هميشه شيعه در اين دانشگاه تربيت مى‏شود.

اصول معارف، عقايد و زيربناى عقيده اسلامى ناب در همين زيارات و ادعيه به شيعه تعليم مى‏شود. اين‏ها به صورت زيارت و به صورت دعا است؛ اما فى الواقع درس و تربيت است. در اين زيارت اين جمله را وقتى كه جلوى ضريح امام حسين‏(ع) مى‏ايستيم مى‏خوانيم: «اِرادةُ الرَّبِّ فى مَقاديرِ اُمُورِهِ تَهبِطُ اليكم و تَصدُرُ مِنْ بيُوتِكُمْ...»؛ يعنى يگانه واسطه فيض به‏طور مطلق و فراگير شما هستيد. آيا شما كه مقابل ضريح امام حسين(‏ع) اين جمله را مى‏گوييد، توجه داريد؟ اين درسى است از عقايد شيعيان. يا در زيارت رجبيه مى‏خوانيم: «...انا سائلكم و آملكم فيما اليكم التفويض و عليكم التعويض...»

اين مطالب را ما در مقابل ضرايح ائمه(‏ع) عرض مى‏كنيم. معنايش اين است كه ما عقيده خودمان را اظهار مى‏داريم. اين عقيده شيعه است. بنابر اين اصل و مبناى شيعه، وجود حجت ضرورت دارد. مبناى تشيع ضرورت وجود حجت به عنوان واسطه در فيض است.*

*منبع: پايگاه اطلاع‌رساني تبيان
شنبه 30 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]