مشهد سالانه 13 ميليون گردشگر دارد شهري كه بسيار دوستش مي دارم

واضح آرشیو وب فارسی:الف: مشهد سالانه 13 ميليون گردشگر دارد شهري كه بسيار دوستش مي دارم
ظفر مرادي

عجيب است كه بازديد از برخي شهرها يا اماكن هرگز به تكرار نمي رسد. مهم اين است كه بداني حسي كه تو را وامي دارد براي دومين بار و شايد هم دهمين بار عازم سرزميني شوي تا چه اندازه قوي است كه دوباره و دوباره تو را مي كشاند؛ سرزميني مثل شهر مشهد با مهم ترين ويژگي اش؛ يعني حرم امام رضا(ع). خراسان از نوع شمالي و جنوبي و رضوي اش، بسيار داراي جاذبه هاي خاص است. معماري، تاريخ، طبيعت و ديگر جاذبه هايش منجر شده تا اين سرزمين پهناور همواره مورد توجه باشد.

تولد يك شهر

حوضه رودخانه كشف رود كه شهر مشهد در آن قرار دارد به خاطر شرايط مناسب طبيعي از پيش از اسلام به عنوان يكي از مناطق مورد توجه براي سكونت در خراسان به حساب مي آمد. اين منطقه ابتدا مسكن اقوام غيرآريايي بود. در داستان هاي ملي ايران بناي اصلي شهر توس را به جمشيد و تجديد بناي آن را به توس، پهلوان و سپهسالار ايراني نسبت مي دهند. توس در زمان خلافت عثمان به طور كامل توسط اعراب فتح شد. در دوره اسلامي اين منطقه بخشي از ولايت توس به مركزيت شهر طابران بود كه آبادي هاي سناباد و نوقان كه بخشي از مشهد كنوني هستند را نيز دربر مي گرفت.

در دوران حكومت هارون عباسي، حميد بن قحطبه طايي والي خراسان بود كه كاخي در باغي واقع در 5/1 كيلومتري سناباد داشت. در بهار سال 193 هجري قمري هارون كه براي سركوب شورشي عازم سمرقند بود، در نوقان بيمار شد و بنا به وصيتش او را در آن باغ دفن كردند. چند سال بعد در دوران خلافت مامون در 202 هجري قمري امام رضا(ع) كه پس از يك سال اقامت در مرو عازم بغداد بودند، در منزل امير سناباد مسموم شدند و مامون پيكر ايشان را نزديك قبر هارون به خاك سپرد. از آن پس آن نقطه «مشهدالرضا» به معني «محل شهادت رضا» و به اختصار مشهد نام گرفت.

پس از حمله مغولان مردم شهر ويران شده توس به مشهد مهاجرت كردند و شهر توسعه پيدا كرد. مشهد در زمان حكومت نادرشاه افشار به عنوان پايتخت ايران انتخاب شد.

ديدني ها

مجموعه عظيم و باشكوه حرم امام رضا به تنهايي مي تواند همه وقت و فرصت گردشگر را به خود اختصاص دهد. اما در كنار اين مجموعه ديدني مسجد گوهرشاد نيز ويژگي هاي منحصربه فردي دارد.

ملكه گوهرشادبيگم همسر سلطان شاهرخ تيموري يكي از زنان نيكوكار و نامدار بوده است و از آثار و بناهاي خيريه او مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات و مسجد جامع مشهد است كه در هر دو شهر به نام آن بانوي نيكنام به مسجد «گوهرشاد» موسوم و مشهور است. اين زن نيكوكار پس از مرگ شاهرخ ميرزا در نهم رمضان سال 861 هـ.ق در عهد سلطنت ابوسعيدميرزا در قيام ميرزا ابوالقاسم بابر به دسيسه جمعي از امرا و مشاوران سلطان ابوسعيد به دستور آن پادشاه در شهر هرات كشته شد و در جنب قبر فرزندش شاهزاده بايسنقرميرزا در مسجد گوهرشاد هرات مدفون شد و قبر او اكنون موجود است.

از ديگر نقاط ديدني خراسان رضوي شهر چناران است كه در 50 كيلومتري شمال غربي مشهد واقع شده است.

آب و هواي آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است. تنوع گونه هاي قومي ساكن در اين شهرستان شامل كرد، فارس، ترك و خاوري است. از محصولات عمده كشاورزي اين شهرستان سيب، گندم، چغندر و ذرت را مي توان نام برد. چناران به شكل جديد در دهه 1330 پس از ساخته شدن كارخانه قند چناران و بر گرد آن شكل گرفت. پيش از آن ناحيه چناران بيشتر به نام رادكان شناخته مي شد. رادكان كه يكي از قريه هاي توس قديم بوده امروزه بخشي از شهرستان چناران است.

از روستاهاي چناران مي توان گلمكان و اخلمد را نام برد كه با توجه به فاصله نسبتاً نزديك تا مشهد به عنوان ييلاقات مشهد شناخته مي شود.

از ديگر نقاط ديدني اين سرزمين و شهر مشهد پير پالاندوز است. در ابتداي خيابان نواب صفوي در شمال فلكه حرم مطهر گنبدي به رنگ آبي واقع شده است كه مدفن دو نفر از عرفاي بزرگ به نام هاي شيخ محمد عارف و ديگري به نام ابونصرعبدالله بن سراج توسي است.

شيخ محمد عارف در حومه مشهد متولد شد، ولي دوران عمر خود را در شهر مشهد سپري كرد. او يكي از بزرگان عرفاني سلسله ذهبيه بوده است و مشهور به پير پالاندوز است، زيرا براي امرار معاش خود پالاندوزي مي كرد.

از تحصيلات اين عارف اطلاع دقيقي وجود ندارد. او شاگرداني را نيز تربيت كرده و سال ها به سير و سلوك و كسب مقامات عرفاني پرداخته است. شيخ محمد عارف در سال 985 هـ.ق. درگذشت.

بناي آرامگاه در زمان «سلطان محمد خدابنده» ساخته شده و در سال هاي اخير توسط آستان قدس تجديد بنا و بازسازي شده است.از سوي ديگر تفرجگاه هاي فرح بخشي در اطراف مشهد وجود دارد. آبشار زيباي اخلمد از مناطق كهن و ييلاقي اطراف مشهد بسيار ديدني است. در معرفي تفرجگاه هاي مشهد مي توان به اين مراكز اشاره كرد؛ روستاي اخلمد، بخش طرقبه، شانديز، زشك، جاغرق، كنگ، بند گلستان، نغندر، چشمه گيلاس، روستاهاي حصار و گلستان، چشمه آب گرم گرماب، چشمه سبز سوزسو، سد طرق، سد كارده، دره كارده، غار مغان، غار زري، غار كارده و درياچه بزنگان.

يكي ديگر از مراكز ديدني شهر طابران است.

شهر طابران از نوع شهرهاي مدور و يكي از معدود نمونه هاي باقي مانده از اين گونه شهرهاي باستاني ايران است. باروي نيمه ويران طابران به شكل اژدهايي فروخفته به طول تقريبي شش كيلومتر بر گرداگرد شهر پيچيده است. ضخامت بارو در قاعده به شش متر و در بخش هاي فوقاني به 5/2 متر مي رسد. حداكثر ارتفاع حصار در بخش هاي باقيمانده 10 متر و مصالح به كار رفته در آن چينه گل رس و خشت است.

بارو 9 دروازه و 156 برج داشته كه اكنون تنها شش دروازه آن قابل تشخيص است. علامت ويژه محل دروازه ها برج هاي دوطبقه ميان تهي است كه در كنار دروازه ها برپا بوده، در حالي كه برج هاي بقيه حصار براي استحكام بيشتر تو پر ساخته شده است.

باروي شهر طابران الگويي جالب و ميراثي گرانبها از شهرهاي سده هاي مياني ايران است كه بخش قابل توجهي از آن باقي مانده و در معرض ديد همگان قرار دارد. بخشي از بارو كه پيوسته به بناي آرامگاه و در ضلع شمالي باغ امروز فردوسي واقع است به دليل حفاظت از بقيه جاها سالم تر مانده و اغلب زائران توس را به تماشا مي كشاند.
پنجشنبه 28 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 144]