روش‌هاي نو براي آموزش رياضي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: روش‌هاي نو براي آموزش رياضي

رياضي، درسي است كه شمار قابل توجهي از دانش آموزان كشورمان در آموختن آن مشكل دارند، كه دلايل آن را در مشكلات و كاستي‌هايي مي‌توان دانست كه در شيوه‌هاي تدريس معلمان و كيفيت كتاب‌هاي درسي و كمك آموزشي ريشه دارد. حال آن كه با عنايت به وجود رياضيدانان نامدار ايراني در ادوار تاريخي گذشته و همچنين عصر حاضر و نيز استعداد درخشان نوجوانان و جوانان كشورمان، آموزش و فراگيري رياضي در مدارس ايران، بايد به مراتب بهتر از وضع فعلي باشد كه تحقق آن هم با شناخت مشكلات و يافتن راهكارهاي آسان‌سازي فراگيري رياضيات، امكان پذير است.‌

پيمان گردلو، پژوهشگر و مولف كتاب‌هاي رياضي با تاكيد بر اين كه امروز روش‌هاي ساده اي براي يادگيري رياضي وجود دارد،به گزارشگر اطلا‌عات مي‌گويد:

--- تئوري‌هاي در دنيا، همواره دستخوش تغيير و تحول بوده است. زماني روش سقراطي را در ياددهي رياضي قبول داشتند و شايد هنوز هم در بسياري از سيستم‌هاي آموزشي اين روش همچنان پسنديده است.

روش ، از روش‌هاي جديد و به روز است كه الان در كشور ما نيز چندين كتاب درسي با اين روش طراحي و تدوين شده است، مانند كتابهاي دوره راهنمايي و يا هندسه 1 دبيرستان همچنين بسياري از مباحث رياضي به روش يا روش حل مسئله تدريس مي‌شود، ولي به اعتقاد من به تعداد معلمان خوب، روش‌هاي خوب وجود دارد و وقتي آموزشگران رياضي با همه‌ اين روش‌ها آشنايي كامل و دقيق داشته باشند، به راحتي مي‌توانند خودشان را با توجه به دانش‌آموز، كتاب درسي و حتي اقليم شهر و استاني كه در آن مشغول به تدريس هستند، هماهنگ كنند و روش مناسب را براي تدريس برگزينند و يا ممكن است تلفيقي از چند روش را براي تدريس ساخته و پرداخته سازند.‌

ديدگاه‌هاي جديد و نو در آموزش رياضي، بر اهميت تفكر و استدلال، شناخت مفاهيم رياضي و چگونگي پردازش آنها تاكيد دارد و عدم آشنائي لازم با دانش‌آموزان رياضي در كشور، كمبود شديد نيروي متخصص با تحصيلات منظم در رشته رياضي و ورود افراد غير حرفه‌اي و نبود كتاب‌هاي مناسب در اين زمينه، موجب شده است كه دانش‌آموزان رياضي درموقعيت مناسبي قرار نگيرند. آموزش رياضي عرصه بررسي سوالاتي است كه براي پاسخ‌گويي به آنها، به ديگر شاخه‌هاي علمي از جمله تاريخ رياضي، روانشناسي، جامعه‌شناسي و علوم تربيتي نياز است، و اين كه در گذشته برخي از پژوهشگران تنها عامل تعيين‌كننده در آموزش رياضي را دانش و محتواي رياضيات مي‌دانستند، ديگر به عنوان نگرش علمي خريدار ندارد.‌

امروزه سبك هاي يادگيري فراگيران، ظرفيت‌هاي عقلي و شيوه پردازش ذهني اطلاعات علمي در آنان، تفاوت‌هاي فرهنگي، قومي، جنسي، انگيزشي و عمل يادگيري، به مثابه جرياني فعال از سوي فراگيران و همچنين شخصيت معلم و شيوه‌هاي آموزشي و مديريت او در كلاس و نحوه ايجاد ارتباط با شاگردان، مورد توجه پژوهشگران آموزش رياضي است و چنان چه با شيوه هاي درست علمي و آموزشي به بسط ساختارهاي مفهومي در آموزش رياضي نپردازيم، دانش‌آموزان دچار مشكلات بدفهمي يا نافهمي مطالب و مفاهيم رياضي خواهند شد.

طرحواره‌هاي مفهومي‌

به گفته گردلو، به يك ساختمان ذهني كه در آن دانش و تجربه‌هاي مرتبط فرد سازمان مي‌يابند، طرحواره‌هاي مفهومي، گفته مي‌شود و از مهمترين عملكرد‌هاي طرحواره مفهومي اين است كه يادگيري و كسب دانش جديد را در يك موقعيت آموزشي، تسهيل مي‌كند.

او مي‌افزايد: توسعه مناسب موجب استفاده بهينه فرد از ظرفيت هاي ذهني و تسهيل عمل پردازش اطلاعات توسط وي مي‌شود، كه اين امر در يادگيري معنادار و رفتار رياضي مطلوب، تاثير جدي دارد.‌

طرحواره‌ها علاوه بر اين كه مشخصه‌ها و خواص جداگانه و تك تك مفاهيم موجود را در خود دارند، از سه مشخصه ديگر نيز برخوردارند:

- دانش موجود فراگير را يكپارچه و هماهنگ مي‌سازند

- به عنوان ابزاري براي تسهيل يادگيري‌هاي بعدي عمل مي‌كنند

- موجب فهم معنادار و بهتر مطالب مي‌شوند.

وظايف والدين‌

معلمان و مديران مدارس‌

براي آن كه دانش‌آموزان به درس رياضي علاقه‌مند شوند، مديران و معلمان مدارس و نيز والدين، مسئوليت‌ها و وظايفي دارند كه بايد به آنها عمل كنند.

گردلو در اين باره توضيح مي‌دهد:

- مديران مدارس بايد شرايط مادي و معنوي مناسب (تامين نيازهاي آموزشگران و ايجاد فضاي مناسب آموزشي) را براي معلمان رياضي فراهم آورند تا بدون دغدغه خاطر بتوانند به آموزش رياضي بپردازند.

همچنين معلمان بايد به روز باشند و به روزمرگي دچار نشوند، تا رسالت خودشان را در ارتباط با آموزش رياضي دانش‌آموزان، به نحو احسن انجام دهند.

والدين نيز بايد ارتباطي 3 جانبه با مدرسه، معلمان رياضي و فرزند دانش‌آموز خود داشته باشند و شرايط مناسب را در منزل براي مطالعه او ايجاد كنند و با برنامه‌هاي درسي تدوين شده براي فرزندشان، هماهنگ باشند.

كتاب‌هاي كمك آموزشي رياضي‌

اگر گذرتان به كتاب‌فروشي‌ها افتاده باشد، بي‌گمان با انبوه كتاب‌هاي كمك درسي برمي‌خوريد كه در قفسه‌ها جاي خوش كرده‌اند و در انتظار خريدارانند. اما بايد ديد كه وضعيت كتاب‌هاي يادشده در زمينه آموزش رياضي چگونه است؟

گردلو در اين باره توضيح مي‌دهد:‌

- اصولاً وقتي نظام متمركز بر سيستم آموزشي حاكم است، قطعاً در تاليف و تدوين كتابهاي درسي محدوديت‌هايي وجود خواهد داشت. اگر برنامه درسي تدوين شده‌اي در اختيار باشد، براساس آن، تمامي كمبودها و خلاهاي موجود در كتاب‌هاي درسي (به‌دليل همان محدوديتها) مي‌بايست به وسيله منابع و كتابهاي كمك آموزشي برطرف شود. در واقع كتابهاي درسي و كمك درسي در چنين سيستم‌هاي آموزشي، بايد مكمل يكديگر باشند.

در زمينه رياضيات در ايران به دليل تعداد زياد كتاب‌هاي درسي رياضي نسبت به بقيه علوم، اين نياز بيشتر احساس مي‌شود. اما متاسفانه هم به دليل نبود و يا عدم امكان دسترسي به برنامه درسي كتابهاي رياضي و نيز عدم كنترل و حتي تبيين درست جايگاه كتاب‌هاي كمك درسي، از اين نظر وضعيت مناسبي را در كشور مشاهده نمي‌كنيم.

منابع كتاب‌هاي درسي را نبايد فقط به كتابهاي كمك‌درسي يا كمك آموزشي خلاصه كرد بلكه نرم افزارهاي آموزشي نيز مي‌توانند نقش مهم و موثري را ايفا كنند. همچنين مجلات رياضي در ايران يكي ديگر از ابزارها و منابع كمك آموزشي هستند كه متاسفانه زياد به آنها بها داده نمي‌شود.

در 3 مقطع دبستان و راهنمايي و دبيرستان مجلات رشد آموزش رياضي براي دبيران، رشد برهان راهنمايي و رشد برهان دبيرستان، از سوي دفتر كمك آموزشي چاپ و منتشر مي‌شوند كه اگر اهميت كافي به آنها داده شود، مي‌توانند نقش بسيار مهمي در آموزش رياضي داشته باشند.

در حال حاضر بهتر است يك سازمان يا نهاد خاصي با تعريف استانداردهاي كتاب‌هاي آموزشي، نظارت مستقيم بر چاپ چنين كتاب‌هايي داشته باشد.

كتاب‌هاي كمك آموزشي استاندارد ‌

كتاب‌هاي كمك آموزشي از جمله در زمينه رياضي، بايد با چه اهدافي توليد شوند؟ پژوهشگر و مولف كتاب‌هاي رياضي، اهداف يادشده را به 4 گروه تقسيم و اهداف علمي آن را به شرح زير، جمعبندي مي‌كند و بيان مي‌دارد: ‌

---- نداشتن محدوديت زماني براي استفاده‌

---- در نظر گرفتن استعدادهاي فردي‌

---- گسترش فرهنگ يادگيري مستقل‌

--- امكان تطبيق و بهينه‌سازي كلاس‌ها، تمرين‌ها و مشاوره با نيازهاي فردي (دانش‌آموز محوري)

---- انعطاف پذيري در اصلاح يا تغيير محتوا‌

---- افزايش سرعت آموزشي‌

---- كشف و پرورش استعدادهاي پنهان، با ايجاد فرصت‌هاي دوم آموزشي‌

----- كمك به پرورش خلاقيت‌هاي يادگيرندگان از طريق خودآموزي و خودپژوهشي‌

----- ايجاد زمينه‌هاي مساعد براي چرخه دانش در جامعه، كه امروزه مهم‌ترين بخش توليد دانش تلقي مي‌شود

---- فراهم كردن زمينه هاي مناسب گذار از آموزش به آموزش از طريق سازماندهي فرايند (يادگيري - ياددهي)

كمك به تامين نيروي انساني ماهر جامعه‌

گردلو با بيان اين كه فراهم كردن زمينه‌هاي تبادل آزاد فرهنگي در جامعه دانش‌آموزي، ايجاد زمينه‌هاي مناسب براي خلاقيت‌هاي فرهنگي كه ضامن بقاي فرهنگي كشور است و فراهم كردن زمينه‌هاي رشد فرهنگي در ميان اقشار مختلف دانش‌آموزي، از اهداف فرهنگي توليد كتاب‌هاي كمك‌آموزشي استاندارد محسوب مي‌شود، كمك به تحقق عملي جامعه يادگيرنده، فراهم كردن بستر مناسب براي توسعه پايدار و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي اطلاع‌رساني براي تامين (حق دانستن براي همه) با استفاده از روشهاي يادگيري را از اهداف اجتماعي توليد كتاب‌هاي يادشده مي‌داند و مي‌افزايد: ايجاد روحيه تحقيق و پژوهش در افراد از طريق ترغيب آنان به اقدام پژوهشي و همچنين ايجاد توانايي تجزيه و تحليل اطلاعات واستفاده از نتايج آن براي بهبود كمي و كيفي زندگي، از جمله اهداف پژوهشي توليد كتاب‌هاي كمك درسي است.

سه شنبه 26 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]