سهم ايران از آزمايش تاريخي در سرن درباره راز آفرينش

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: سهم ايران از آزمايش تاريخي در سرن درباره راز آفرينش
وين - جهان در اين هفته شاهد آزمايشي بود كه مي‌تواند با شبيه‌سازي لحظه آفرينش جهان به بخشي از سوالات اساسي درباره گوشه‌اي از راز خلقت پاسخ گويد.

در اين آزمايش كه در عمق صد متري زمين و در سليندري دايره‌اي شكل به طول ‪ ۲۷‬كيلومتر در مركز تحقيقات هسته‌اي اروپايي سرن انجام شد، زمينه اي براي برخورد پرقدرت پرتوهاي پروتون اتم در يك شتاب‌دهنده هسته اي فراهم گرديد.

در اين آزمايش دانشمندان و فيزيكدانان توانستند نتيجه تحقيقات ‪۲۰‬ ساله خود را به آزمايش بگذارند و در اين ميان ايرانيان نيز توانستند بخشي از افتخار اين لحظه تاريخي را به نام خود به ثبت برسانند.

تيم ايراني مشاركت‌كننده در اين طرح در لحظه آزمايش در يكي از چهار ايستگاه آشكارسازي كه در نقاط مختلف اين تونل تعبيه شده بود قرار داشت و توانست از نزديك روند تحقيق را مشاهده و بررسي نمايد.

نجيه جعفري دانشجوي دكتراي فيزيك ذرات بنيادي آزمايشگاهي دانشگاه صنعتي شريف كه براي انجام پايان نامه دكتراي خود در موسسه تحقيقاتي سرن به سر مي‌برد، درباره اهميت اين طرح مي‌گويد: نتايج اين آزمايش به شناخت رويدادهاي اوليه كيهان كمك مي‌كند.

وي در گفت وگو با ايرنا افزود: سطح انرژي كه در ماشين ال.اچ .سي ( شتاب‌دهنده ) به آن رسيديم به انرژي اوليه كيهاني خيلي نزديك شد و شرايط مناسبي را براي بررسي وضعيت اوليه فراهم كرد.

به گفته وي ، بررسي و شناخت برهم كنش ذره‌ها تنها در سطوح بالاي انرژي امكان پذير است و اين شتابدهنده براي اولين بار در دنيا به اين سطح بالاي انرژي دست يافته است .

وي همچنين گفت كه راه اندازي اين شتابدهنده همچنين مي‌تواند ميزان اعتبار و درستي پيش بيني‌هاي مدل استاندارد ذرات را كه يكي از مدلهاي مورد توجه فيزيكدانان در بررسي برهم كنش ذرات است ، بيازمايد.

جعفري همچنين پيش بيني كرد كه ممكن است اين بررسيها به فرضياتي فراتر از مدل استاندارد ذرات نيز منجر شود.

يكي از ارايه‌دهندگان مدل استاندارد ذرات ، فيزيكدان مسلمان پاكستاني محمد عبدالسلام بود كه همزمان با دو فيزيكدان ديگر به اين مدل دست يافتند، تاييد تجربي بعضي از پيش بينيهاي اين مدل در سالهاي بعد سبب شد كه عبدالسلام به همراه دو همكارش موفق به دريافت جايزه نوبل فيزيك در سال ‪ ۱۹۷۹‬شوند.

از جمله پيش بيني‌هاي اين مدل كه هنوز ثابت نشده و فيزيكدانان زيادي در نقاط مختلف دنيا به دنبال يافتن صحت آن هستند، وجود ذره‌اي به نام هيگز است كه اثبات وجود آن به بخش عمده‌اي از سوالات دانشمندان براي توجيه جرم دار شدن ساير ذرات كمك مي‌كند.

جعفري بر اين عقيده است كه انگيزه اصلي راه اندازي شتاب‌دهنده ال.

اچ .سي كشف ذره هيگز بوده است .

وي در عين حال يادآور مي‌شود كه دستيابي به نتايج معتبرتر و قابل آماري ، كسب اطلاعات بيشتر براي شناخت منشاء ماده تاريك ، آزمون جنبه‌هاي مختلف مدل استاندارد ذرات و نيز رسيدن به بعضي فرضيات فراتر از اين مدل از ديگر اهداف مهم راه اندازي اين شتابدهنده و انجام اين آزمايش بوده است اما مشاركت ايران در اين پروژه تنها به حضور تعداد قابل توجهي از دانشجويان دكتراي فيزيك ذرات دانشگاههاي ايران در سرن محدود نمي‌شود، بلكه براساس قرارداد وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري ، جمهوري اسلامي ايران افتخار ساخت قطعه‌اي مهم در بخش آشكارسازي سي اماس اين شتاب‌دهنده را نيز بر عهده داشته است .

به موجب اين قرارداد كه در سال ‪ ۲۰۰۰‬ميلادي امضا شد ايران مراحل تحقيقات و ساخت اين قطعه مهم را آغاز كرد و در نهايت با نصب ، راه اندازي و بهره برداري از آن در جريان اين آزمايش توانست برگ زرين ديگري را به افتخارات علمي خود بيفزايد.

دكتر فرهاد اردلان عضو هيات علمي پژوهشكده دانشهاي بنيادي كه براي شركت در انجام اين آزمايش در سرن حضور داشت ، به ايرنا گفت : در چهارچوب اين قرارداد ايران قطعه‌اي از ايستگاه آشكار ساز سي .ام .اس را ساخت و در مقابل تعدادي از دانشجويان ايراني دررشته‌هاي مرتبط براي انجام پايان نامه دكتراي خود در سرن حضور يافتند.

وي با اشاره به موفقيت آميز بودن ساخت اين قطعه كه توسط شركت ايراني هپكو گفت : اين شركت در سال ‪ ۲۰۰۴‬ميلادي جايزه طلايي سي .ام .اس را به دليل ساخت اين قطعه از سرن دريافت كرد.

استاد دانشگاه صنعتي شريف همچنين تاكيد كرد كه علاوه بر اين موفقيت ، فيزيكدانان و دانشجويان ايراني رشته فيزيك نيز به طور مداوم در برنامه هاي شتابدهنده ذرات در سرن مشاركت داشتند و براي ساخت شتابدهنده بزرگ ديگري كه در دستور كار ‪ ۱۰‬سال آينده قرار دارد نيز همكاري خواهند كرد.

اردلان با اشاره به برنامه ايران مبني بر ساخت اين دستگاه گفت : ما براي فعاليت در فيزيك ذرات تجربي برنامه ريزي بلند مدت داريم كه از طريق پژوهشكده دانشهاي بنيادي پيگيري خواهد شد.

وي در بخش ديگري از اين گفتگو بر اهميت راه اندازي شتابدهنده ذرات ال .اچ .سي به عنوان يك رويداد مهم علمي تاكيد كرد و گفت : ساخت اين ماشين و رساندن آن به مرحله بهره برداري ، حاصل كار يك نسل است .

به گفته دكتر اردلان اين رويداد مهم‌ترين اتفاق نسل فعلي فيزيكدانان جهان است كه پس از سالها كار گروهي حاصل ساعتهاي متمادي كار نظري و عملي خود را ديدند تا شايد نسل بعدي فيزيكدانان با طرح سوالهاي جديدتر مرز ميان دانسته‌ها و نادانسته‌هاي خود ازعالم هستي را جا به جا كرده و كمي جلوتر ببرند.
جمعه 22 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 189]