بررسي اعتراض‌ها به نتايج كنكور

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: بررسي اعتراض‌ها به نتايج كنكور
گفت‌وگو با دكتر پورعباس
هفته جاري پس از اعلام نتايج كنكور كارشناسي، بسياري از معترضان جلوي درب سازمان سنجش اعتراض كردند، هرچند دامنه اين اعتراضات جلوي مجلس و كم‌كم داخل مجلس كشيده شد. اكنون با دكتر پورعباس، رياست سازمان سنجش و آموزش كشور درباره مسائل پيش آمده به گفت‌وگو نشستيم.

تابناك: هر ساله پس از اعلام نتايج كنكور سراسري از سوي سازمان سنجش و آموزش كشور، شاهد اعتراضات داوطلبان هستيم، ولي امسال به رغم سال‌هاي گذشته، شاهد اعتراضات گسترده‌تر و به ويژه درباره چگونگي پذيرش و مد نظر قرار دادن سهميه بومي بوديم؛ علل و عوامل ايجاد اين تنش‌ها را چه مي‌دانيد؟

پورعباس: اتفاقا اعتراضات از سال گذشته كمتر بوده است، ولي امسال اين اعتراضات رسانه‌اي شده بود و همين كه رسانه‌هاي بيگانه به اين موضوع پرداختند، بايد به اصل موضوع شك كرد.
عملكرد امسال ما بنا بر قانون و مصوبات شوراي انقلاب فرهنگي است. اين شورا فرمول گزينش دانشجو را براي سازمان سنجش بنا بر مصوبه سال 1369 معين كرده است و هر ساله تمام جزييات اين مصوبه در دفترچه‌هاي كنكور ذكر مي‌شود.
در اين مصوبه مشخص شده كه كشور به سه منطقه تقسيم مي‌شود تا داوطلبان هر منطقه با يكديگر رقابت كنند؛ بنابراين داوطلبان منطقه يك، هيچ‌گاه با داوطلبان منطقه‌هاي ديگر رقابت نكرده و مقايسه هم نمي‌شوند و به نسبت تعداد داوطلباني كه هر ساله از هر منطقه شركت مي‌كنند، به هر منطقه سهمي اختصاص داده مي‌شود و اين گونه نيست كه ظرفيت‌هاي موجود تقسيم بر سه شود و هر بخش به يك منطقه اختصاص ‌يابد.

دستورالعمل ديگري كه در اين مصوبه گنجانده شده، بيان مي‌كند كه گزينش بايد بومي باشد كه در آنجا نيز بوم تعريف شده است كه عبارت است از بوم استان، ناحيه و قطب و طبق تعريف رشته‌هايي كه در تمام استان‌ها وجود داشته باشد، بوم استان به شمار مي‌رود و رشته‌‌هايي كه در تمام استان‌ها نيست، ولي در استان‌هاي همجوار هست، مثلا ناحيه يك كه شامل استان‌هاي تهران، سمنان، قم، قزوين و مركزي است، در آن صورت آن رشته، بوم ناحيه‌اي است رشته‌هايي كه در ناحيه نيست، سهميه بومي آن به صورت قطبي اعمال مي‌شود كه هر دو يا سه ناحيه با همديگر جمع مي‌شوند و قطب را تشكيل مي‌دهند و رشته‌هايي كه در همه قطب‌ها نيست گزينش آن به صورت كشوري است. در اين مصوبه ذكر شده است كه حدود 80 درصد بايد به بوم و 20 درصد پذيرش به سهميه آزاد تعلق گيرد كه براي اجراي اين مصوبه، مصوبه‌اي ديگر را با كمك شوراي انقلاب فرهنگي از تصويب گذرانديم تا بتوانيم با انعطاف بيشتري به اجراي مفاد اين بخشنامه عمل كنيم. بنابراين قرار شد ظرفيت پذيرش بومي بين 70 تا 90 درصد به تناسب حوزه بومي و ديگر شرايط متغير باشد و بر اثر توسعه آموزش عالي هر ساله يكسري از رشته‌ها از حالت قطبي به ناحيه‌اي و از ناحيه‌اي به صورت استاني تبديل مي‌شوند و امسال نيز همانند سال‌هاي گذشته و از اين بابت هيچ فرقي با سال قبل نمي‌كند، ولي امسال دو كارمثبت داشتيم؛ از يك سو گسترش سيزده رشته در حوزه وزارت علوم و هشت رشته در حوزه وزارت بهداشت كه چون تمام استان‌ها را پوشش مي‌دهد به صورت استاني، سهميه بومي لحاظ شد.

از سوي ديگر، ارتقاي شمار بسياري از رشته‌هاي كارداني به سطح كارشناسي بود مثلا در حوزه وزارت بهداشت، كارداني هوشبري شد؛ كارشناسي هوشبري كه در نتيجه سال گذشته با رتبه‌هاي هشت تا ده هزار مي‌توانستند در اين كارداني‌ها پذيرفته شوند، امسال رتبه‌ها به دو تا سه هزار كاهش يافته است؛ بنابراين مؤسساتي كه داوطلبان را اشتباه راهنمايي كرده‌ و به اين تحولات توجه نكرده‌اند.
ما هر ساله در دفترچه، چگونگي احتساب سهميه بومي را در جلوي رشته‌ها قيد مي‌كنيم، بنابراين وقتي كه جلوي رشته‌اي مي‌نويسيم «استاني» يعني داوطلبان بايد هشيار باشند كه در صورت انتخاب اين رشته در استان خود شانس قبولي آنها 70 تا 80 درصد است، ولي از استان خودشان كه خارج مي‌شوند، اين شانس به 20 تا 30 درصد كاهش مي‌يابد و اين مربوط به امسال و پارسال يا اين دولت و دولت گذشته نمي‌شود و به مصوبه سال 1369 شوراي انقلاب فرهنگي برمي‌گردد.

حال اگر داوطلبي يك رشته را در استان خود انتخاب كند، احتمال قبولي وي نسبت به وقتي كه اين رشته را در يك استان ديگر انتخاب كند به شدت افزايش مي‌يابد.
الان رشته‌هاي برق و پزشكي ناحيه‌اي هستند و تهران كه محبوبيت آن بالاست، در ناحيه يك قرار دارد كه بيشتر از اين‌كه از ديگر استان‌هاي اين ناحيه به تهران دانشجو بيايد، از تهران به اين استان‌ها دانشجو مي‌رود.
مثلا رشته پزشكي دانشگاه تهران 150 نفر ظرفيت دارد كه به يك 40 درصد و يك 60 درصد تفكيك مي‌شود كه با وجود اين‌كه ميانگين پذيرش سهميه رزمندگان 2 درصد است، اما در كد رشته‌هاي محبوب اين سهميه‌ها به طور كامل يعني همان 40 درصد استفاده مي‌شود كه بقيه آن بين سه منطقه به تناسب تعداد داوطلبان، تقسيم مي‌شود و سپس سهم منطقه يك به دو بخش تقسيم مي‌شود: «منطقه يك بومي» و «منطقه يك غيربومي».

تابناك: در رسانه‌ها دختر خانمي را نشان مي‌دادند كه با رتبه 41 در علوم تجربي نتوانسته در علوم پزشكي پذيرفته شود، ولي در همان رشته فردي با رتبه هفتصد يا هشتصد، پذيرفته شده است؟
پورعباس: درست است. رتبه هجده در پزشكي تهران قبول مي‌شود ولي رتبه نوزده به بالا قبول نمي‌شود.

تابناك: پزشكي تهران يك كدرشته است با 150 نفر ظرفيت. آنطور برداشت مي‌شود منظور وي كل پزشكي‌هاي دانشگاه‌هاي تهران بوده است؟

پورعباس: خير امكان ندارد. اگر وجود دارد شماره داوطلبي وي را بگوييد تا ببينيد چنين چيزي امكان ندارد.
رتبه 23 ناحيه يك از شهرستان اصفهان، پزشكي تهران قبول نشده است، ولي پزشكي شهيد بهشتي قبول شده است.

تابناك: آخرين رتبه‌اي كه داوطلبان تهراني در اين كدرشته قبول شده‌اند، چند است؟

پورعباس: سازمان سنجش با رتبه گزارش نمي‌كند، بلكه ملاك گزارش ما، نمره علمي است و آخرين نمره قبولي حدود دوازده هزار است كه كل نمره 12700 تا 12800 است، ولي از سوي ديگر، براي بومي گزينه يك حداقل نمره‌اي نيز اختصاص داده‌ايم. آخرين نمره قبولي سهميه آزاد را در نظر مي‌گيريم و 85 درصد آن ملاك قبولي داوطلبان بومي همان بوم است و بنابراين در حالي كه مصوبه شوراي انقلاب فرهنگي ما را موظف كرده كه 80 درصد گزينش دانشجويان در قالب سهيه بومي باشد، آنچه در عمل امسال رخ داد در حدود 2 درصد بوده است.
در دوره روزانه، سال گذشته در مجموع حدود 48 درصد بومي‌گزيني استاني داشته‌ايم. امسال 59 درصد شده است كه اين افزايش هم به علت همان 21 رشته‌اي است كه در اثر توسعه آموزش عالي به صورت استاني پذيرش شده‌اند.

تابناك: در مرداد ماه، شوراي انقلاب فرهنگي مصوبه‌اي در راستاي بومي‌گزيني دانشجويان داشته است؛ آيا اين اعتراضات به دليل اجراي اين مصوبه نيست؟

پورعباس: مصوبه جديد براي بومي‌گزيني كف قرار داده و گفته است كه دست‌كم بايد 65 درصد از ظرفيت دانشگاه‌ها توسط دانشجويان همان بوم پر شود، بنابراين شوراي انقلاب فرهنگي به خاطر اين‌كه مصوبه سال 1369 آن هيچ‌وقت رعايت نشده و امسال هم رعايت نشد، در مرداد مصوبه‌اي داشت مبني بر اين‌كه اگر به هر دليلي پذيرش 80 درصد داوطلبان به صورت بومي انجام نمي‌شود، از اين پس نبايد اين پذيرش كمتر از 65 درصد باشد.
وزارتخانه براي حركت به سمت اين دستورالعمل، اقدام به گسترش رشته‌هاي آموزش عالي كرد، به گونه‌اي كه برخي رشته‌ها در همه استان‌ها ايجاد شود و به محض ايجاد هر رشته‌اي در تمام استان‌ها، پذيرش بومي استاني بر پايه سهميه 80 درصد صورت خواهد گرفت.
پس ما تغييري در چگونگي پذيرش انجام نمي‌دهيم، بلكه نوع گسترش آموزش عالي باعث مي‌شود به طور تدريجي در چند سال به آن حداقلي كه شوراي انقلاب فرهنگي معين كرده، دست يابيم.

براي مثال، در حال حاضر رشته علوم پزشكي در دو استان نيست. اگر سال بعد در اين دو استان هم رشته علوم پزشكي داير شود، از آن سال پذيرش در اين رشته هم به صورت استاني خواهد بود؛ بنابراين، تغيير خاصي پيش نيامده و روال سازمان سنجش، همان روندي است كه از سال 1369 شوراي انقلاب فرهنگي براي آن مشخص كرده است.

تابناك: پس شما مشكل را از چگونگي انتخاب رشته داوطلبان مي‌دانيد؟

پورعباس: بسياري از اين مطالبي كه در رسانه‌ها و سايت‌ها اعلام مي‌شود، جوسازي است. همين فردي كه با «بي.بي.سي» مصاحبه كرده بود، در تجمع جلوي دفتر رياست‌جمهوري هم حاضر بود؛ بنابراين او را صدا كرديم. وي كه ادعا مي‌كرد رتبه سيصد آورده، از او شماره داوطلبي خواستيم، گفت: ندارم. كارنامه خواستيم، نداشت اسم و مشخصات او را هم كه كنترل كرديم، در سيستم اصلا وجود نداشت و متوجه شديم كه اصلا او داوطلب نبوده است.
بنابراين ما خود پيشقدم شديم و بررسي كرديم و ديديم از كساني كه رتبه زير هزار كشوري در تمام گروه‌‌هاي آزمايشي تنها چهار نفر قبول نشده‌اند كه يكي از اين چهار نفر هم اصلا انتخاب رشته نكرده است. يكي ديگر از داوطلبان كه رتبه 23 هم دارد، از اصفهان است.
داوطلب لرستاني هم رتبه‌اي حدود 831 كشوري بوده كه پنج انتخاب كرده؛ برق شريف، مكانيك شريف، برق اميركبير، مكانيك اميركبير، كامپيوتر شريف كه اين فرد مسلما قبول نمي‌شود.

تابناك: خب مگر نگفتيد كه سهميه‌بندي مناطق مدنظر است، پس رتبه كشوري ملاك نيست؛ رتبه منطقه‌اي بايد لحاظ شود.

پورعباس: نه ما كشوري را ملاك قرار مي‌دهيم، چون اين ظرفيت را بخش بر سه مي‌كنيم. چه فرقي مي‌كند من كل ظرفيت را كشوري دارم در نظر مي‌گيرم. كل ظرفيت رشته‌هايي كه اين فرد اين انتخاب را كرده، نهايتا پانصد نفر است و تا 831 خيلي فاصله وجود دارد؛ منطقه‌اي هم محاسبه كنيم به همين نتيجه مي‌رسيم.
اين داوطلب كه رشته برق انتخاب اصلي وي بوده است، چون برق به صورت ناحيه‌اي پذيرش مي‌شود، عملا با انتخاب دانشگاه‌هاي غير ناحيه خود، شانس قبولي خوبش را به 20 تا 30 درصد كاهش داده است، در حالي كه اگر از كدرشته‌هاي ناحيه خود انتخاب مي‌كرد، شانس قبولي وي 70 تا 80 درصد بود.

نفر بعدي با رتبه‌اي در حدود نهصد كشوري از ايلام است كه با توجه به اين‌كه پذيرش علوم پزشكي در كل كشور سه هزار نفر است، اگر از بوم خود خارج شود، ظرفيت پذيرش و انتخاب وي به 20 درصد يعني ششصد نفر كاهش مي‌يابد و چون رشته پزشكي به صورت ناحيه‌اي پذيرش مي‌شود، اگر از بوم خود پزشكي اهواز يا غيره را انتخاب مي‌كرد، حتما قبول بود.
و خانمي هم با رتبه در حدود پانصد كشوري از استان كرمانشاه، رشته‌هاي فني دانشگاه‌هاي تهران را انتخاب كرده كه با توضيحات بالا، ايشان هم قبول نشده است.

تابناك: براي مثال با شرايط امسال، تركيب قبولي‌هاي رشته‌اي مثل پزشكي تهران كه بين داوطلبان علوم تجربي محبوبيت خاصي دارد، چگونه است؟
پورعباس: در اين كدرشته 152 نفر امسال پذيرش شده‌اند كه تركيب آنان عبارت است از 37 نفر غيربومي، 25 نفر از بوم ناحيه‌اي و غيرتهراني و نود نفر هم از استان تهران بوده‌اند.

تابناك: كيفيت دانشگاه‌هاي شهرهاي بزرگ مثل تهران قابل مقايسه با دانشگاه‌هاي مناطق محروم نيست و الان مي‌بينيم در يكي از محبوب‌ترين كدرشته‌هاي تجربي، نود نفر تهراني پذيرفته شده‌اند.
پورعباس: ببينيد، اين‌كه اين عادلانه هست يا خير يا عواقبي دارد در حوزه اختيارات و مسئوليت من نيست. من تنها مجري مصوبات هستم و از حركت خويش در چهارچوب قانون دفاع مي‌كنم و هجده سال است كه به همين روش عمل مي‌شود و اگر به نظر شما الان اجحافي مي‌شود آن موقع هم مي‌شده است.

تابناك: خاستگاه اين مصوبه اخير كجا بوده است؟ آيا شوراي انقلاب فرهنگي در پي عدم اجراي مصوبه سال 1369 خود، اين دستورالعمل جديد را به تصويب رساند يا نه وزارت علوم و بهداشت به فراخور شرايط و كار كارشناسي خود، در پي تصويب چنين مصوبه‌اي بوده است؟
پورعباس: ساز و كارها در شوراي انقلاب فرهنگي و مجلس اين است كه از دولت مي‌خواهند در مواردي، كار كارشناسي انجام دهند و طرحي پيشنهاد شود؛ بنابراين، پس از بحث و مطالعه به اين نتيجه رسيديم كه با ايجاد بعضي از رشته‌ها در يك يا دو استان، سهميه اين رشته‌ها را از ناحيه‌اي به استاني يا از قطبي به استاني تغيير مي‌دهيم مثلا اگر براي سال بعد رشته علوم پزشكي در دو استان ايجاد شود، پذيرش اين رشته در سهميه بومي استاني انجام خواهد شد يا همين‌طور مهندسي برق و مكانيك.

تابناك: پس طرح اخير پيشنهاد وزارت علوم بوده است؟
پورعباس: ببينيد اين كارها يك كار دوطرفه است و شوراي انقلاب فرهنگي از وزارت علوم مي‌خواهد وزارت علوم هم كار مطالعاتي انجام داده و سپس به اين شورا ارايه مي‌دهد. شورا نيز آن را بررسي كرده و مواردي را كه اشكال دارد،‌به وزارتخانه اعلام مي‌كند تا ايرادها برطرف شود. دوباره به شوراي انقلاب فرهنگي ارجاع داده مي‌شود و در پايان چنين سيكل‌هاي اداري اين دستورالعمل‌ها تهيه و تنظيم مي‌شوند.

تابناك: با توجه به اين‌كه مصوبه مرداد ماه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، قرار بوده است كه از سال آينده اجرايي شود، پس تنها دستورالعمل موجود همان مصوبه 1369 است؟
پورعباس: بله در بند 3ـ2 اين مصوبه آورده شده كه 20 درصد ظرفيت رشته‌هاي مربوط به بند 1ـ1 و 2ـ1 و 3ـ1 كه همان سه تقسيم‌بندي استان، ناحيه و قطب است، به صورت آزاد و 80 درصد به صورت سهميه در مناطق اختصاص يابد؛ اين تنها سندي بوده كه ملاك عمل سازمان سنجش و آموزش كشور در آزمون سراسري 87 قرار گرفته است و ما عملا هنوز اين ميزان را به سقف 80 درصد مدنظر اين دستورالعمل نرسانده‌ايم و در حدود 59 درصد انجام رسيده است.

تابناك: همان گونه كه شما هم اشاره نموديد، هجده سال از اين مصوبه مي‌گذرد و چنين به نظر مي‌رسد به هر دليل تاكنون اراده‌اي بر انجام اين مصوبه وجود نداشته و وزارت علوم تمايلي به انجام آن نداشته است.

پورعباس: وزارت علوم موظف به انجام اين مصوبه بوده است و انجام هم داده است و آمار امسال و سال گذشته را هم براي مقايسه به شما نشان مي‌دهم.
بديهي است همان گونه كه شانس بچه‌هاي سيستان‌وبلوچستان براي قبولي در دانشگاه‌هاي تهران، كمتر از تهراني‌هاست، شانس قبولي تهراني‌ها هم در دانشگاه‌هاي سيستان‌وبلوچستان از بومي آن مناطق بسيار پايينتر است، ما اگر پذيرش دانشگاه‌ها را به سه صورت روزانه، شبانه و پيام نور تفكيك كنيم، در دوره‌هاي روزانه، بيشتر پذيرش‌ها استاني نيست و بخش عمده آن به صورت ناحيه‌اي است و در ناحيه كه محاسبه مي‌شود، حدود 80 درصد پذيرش شده است، ولي وقتي به استان تبديل مي‌شود، به 53 درصد تقليل مي‌يابد، ولي شبانه كه به نظر من خود به خود مال استان است، براي شبانه كه نبايد دانشجويان را جابه‌جا كنيم در حدود 90 درصد بومي‌گزيني انجام مي‌شود و در تمام رشته‌هاي پيام نور گزينش‌ها به صورت سهميه استاني انجام مي‌شود و در پايان كه ميانگين اينها را محاسبه مي‌كنيم، حدود 70 درصد مي‌شود.

تابناك: همانگونه كه مي‌دانيد، بين كدرشته‌هاي روزانه دانشگاه‌هاي تهران و كلان‌شهرهاي ديگر همچون تبريز، اصفهان، شيراز و ... با ديگر دانشگاه‌ها، تفاوت فاحشي هست؛ آيا بهتر نبود كه اين دانشگاه‌ها همچون شريف، شهيد بهشتي، تهران، تبريز و ... به صورت ويژه و خارج از اين دستورالعمل پذيرش را انجام دهند تا حق نخبگاني كه از مناطق محروم در آزمون شركت كرده‌اند، پايمال نشود؟
پورعباس: اين نخبگان تماما در قالب آن 20 تا 30 درصد سهميه آزاد در اين دانشگاه‌ها پذيرفته مي‌شوند.

تابناك: خب فردي با رتبه در حدود چهارصد نتوانسته در هيچ يك از انتخاب‌هاي مهندسي خود قبول شود؟
پورعباس: آن داوطلب هم اگر كدرشته‌هاي استان بومي خود را انتخاب مي‌كرد، يقينا قبول مي‌شد. از نظر من، نخبه كسي است كه رتبه زير صد بياورد و رتبه‌هاي بالاي صد نخبه به شمار نمي‌روند.

تابناك: اما بنا بر شرايط نخبگي كه اعلام شده، به اين صورت است كه در گروه‌هاي آزمايشي رياضي و فيزيك، رتبه‌هاي زير پانصد كشوري، تجربي، رتبه‌هاي زير دويست، علوم انساني رتبه‌هاي زير صد جزو نخبگان كنكوري به شمار مي‌روند.

پورعباس: اين چهار نفري كه پذيرفته نشده‌اند، بد انتخاب رشته كرده‌اند و بد راهنمايي شده‌اند و از نظر من عضو هيأت علمي، تمامي پزشكي‌هاي دولتي كشور با كمي تلرانس در يك حد هستند. متأسفانه، فرهنگ جامعه به گونه‌اي هدايت شده است كه همه داوطلبان اولويت‌هاي ادامه تحصيل خود را در دانشگاه‌هاي تهران مي‌دانند.
سازمان سنجش و آموزش كشور در راستاي رشد و تعالي خود هر ساله يكسري نوآوري‌ها انجام مي‌دهد كه اقدام اين سازمان در هنگام انتخاب رشته، باعث دلخوري شماري از داوطلبان شد، به گونه‌اي كه انتخاب رشته‌هايي كه سال گذشته با چهار هزار تومان انجام مي‌شد با پنج هزار تومان انجام مي‌دادند ولي باز هم مورد اقبال عموم قرار نگرفت و متأسفانه جو را به گونه‌اي متشنج كرده‌اند كه به مسئولان القا كنند كه اين سيستم انتخاب رشته سازمان سنجش، دچار مشكل بوده است، در حالي كه حدود پانصد هزار نفر از داوطلبان براي انتخاب رشته از سازمان سنجش كمك گرفته‌اند.

تابناك: اصلا هدف از چنين مصوبه‌اي چه بوده است؟
پورعباس: من مسئول اين بخش نيستم، ولي نظر كارشناسي خودم عبارت است از كاهش مهاجرت دانشجويان به شهرهاي ديگر و جدا نكردن آنان از نهاد خانواده؛ هزينه‌هاي هنگفت ايجاد و اداره خوابگاه به گونه‌اي مانع بزرگي در گسترش آموزش عالي در كشور شده است.
بنابراين بحث بومي‌گزيني بسيار مناسب است و در همه كشورها از جمله كشور پيشرفته‌اي مثل آمريكا، شهريه دانشجوياني كه خارج از ايالت محل سكونت خود ادامه تحصيل بدهند، چندين برابر وقتي است كه در ايالت محل سكونت خود ادامه تحصيل دهند و يا همين طور در انگلستان.
پنجشنبه 21 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 238]