دشواري‌هاي يك امضا ؟ بررسي دو هفته تحولات مربوط به توافقنامه امنيتي عراق و آمريكا

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: دشواري‌هاي يك امضا ؟ بررسي دو هفته تحولات مربوط به توافقنامه امنيتي عراق و آمريكا
بغداد - از: حيدري‌هايي - كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا حدود دوهفته پيش متن پيش نويس پيشنهادي توافقنامه امنيتي آمريكا و عراق را با خود به بغداد آورد و پس از ديداراو با نوري المالكي نخست وزير عراق ، اعلام شد كه توافقنامه براي بررسي در شوراي عالي امنيت عراق آماده شده است .

با انتشار مفاد پيش نويس آمريكايي توافقنامه در رسانه‌هاي عراق ، موجي از مخالفت در افكار عمومي و نخبگان عراقي براه افتاد، بطوري كه در مقابل واكنش پيش بيني نشده عراقي ها، مقام‌هاي آمريكايي درخواست يك فرصت ‪۱۰‬ روزه از بغداد را مطرح كردند تا در خصوص بندهاي اختلافي ، راه حل‌هايي را جستجو كنند.

به اعتقاد تحليلگران عراقي ، عمده اختلافات به سه بند اين توافقنامه مربوط مي‌شود كه در عمل حاكميت و استقلال عراق را تهديد مي‌كند.

موضوع مصونيت نظاميان آمريكايي ، بحث حركت و جابجايي نيروها در داخل عراق و زمانبندي خروج نيروهاي آمريكايي ، از جمله سه محور اصلي اختلافات اعلام شده است .

مساله زمانبندي خروج نيروها از عراق ، اولين بحثي بود كه جلال طالباني رييس جمهوري عراق در سفر درماني خود به آمريكا مطرح كرد. او گفت كه آمريكايي‌ها تا سال ‪ ۲۰۱۱‬از عراق خواهند رفت .

سپس محمد حاج حمود معاون ارشد وزير خارجه عراق و رييس وقت هيات عراقي مذاكره‌كننده برسر توافقنامه با طرف آمريكايي اعلام كرد كه اولين مرحله خروج نيروها از داخل شهرها به پايگاه‌ها و پادگان‌هاي حومه شهرها از سوم ژوئن سال ‪ ۲۰۰۹‬ميلادي شروع مي‌شود و مرحله خروج كامل نيروهاي بيگانه نيز از ‪ ۲۰۱۱‬آغاز خواهد شد.

اعلام زمان‌هاي مختلف در اين خصوص ، نشانگر شتاب زدگي در بغداد، پيش از دريافت پيش نويس بوده است ، بطوري كه علي الدباغ سخنگوي دولت همه اين گمانه زني‌ها را تكذيب كرد.

اما، طرح مساله مصونيت نظاميان عراقي كه در حقيقت خط قرمز آمريكايي ها در توافقنامه به نظر مي‌آيد، موضوع را وارد مرحله جديدي كرد و اعتراض ها در محافل سياسي و رسانه‌اي را به اوج رساند و تحت اين فشارها بود كه دولت عراق سه شنبه گذشته رسما اعلام كرد مذاكرات متوقف شده است .

درادامه تحولات در روند اين پرونده ، نوري المالكي نخست وزير عراق پرونده توافقنامه را از وزارت امور خارجه به نخست وزيري منتقل كرد ، تا رهبري تيم مذاكره‌كننده از حاج حمود قائم مقام وزارت خارجه عراق ، به موفق الربيعي مشاور نخست وزير عراق انتقال يابد.

عمده مخالفت‌ها و اعتراض‌ها به متن پيش نويس آمريكايي ها، از جانب جريان‌هاي سياسي و احزاب و شخصيت‌هاي مطرح عراقي صورت گرفت و كارشناسان سياسي اين اعتراض‌ها را نشانگر واكنش شديد افكار عمومي در عراق ، به مساله توافقنامه دانستند.

پس از يك هفته بحث و جدل‌ها در بغداد، پيرامون پرونده توافقنامه ، سرانجام روز پنجشنبه اعلام شد كه متن پيش نويس در اختيار رهبران فراكسيون هاي پارلمان و جريان‌هاي سياسي عراق قرار گرفت . با اينحال ، مقام‌هاي پارلماني عراق با وجود برخي توصيه ها، پيشاپيش اعلام كردند كه به متن حاضر راي مثبت نخواهند داد.

موضوع توافقنامه كه دچار پيچيدگي ويژه‌اي شده ، هفته جاري ، در چنين شرايطي وارد مرحله حساسي خواهد شد، بطوري كه برخي كارشناسان سياسي پيش بيني مي‌كنند، دستيابي به راه حلي براي امضاي يك توافقنامه محكم و مورد قبول دو طرف ، در باقي مانده دوره رياست بوش بر كاخ سفيد، بسيار دشوار خواهد بود.

تاخيرهرچه بيشتر در امضاي اين توافقنامه ، دو طرف را با چالش‌هاي عمده اي ، بويژه در ارتباط با بحث مشروعيت حضور نيروهاي بيگانه درعراق ، در پايان مهلت قانوني سازمان ملل ، در سه ماه آينده ، روبه رو خواهد ساخت .

آمريكايي‌ها كه فشار زيادي را براي امضاي توافقنامه به عراقي‌ها وارد آورده اند، در صددند، با امضاي آن ، حداقل دستاورد جنگ را در خاورميانه كسب كنند.

كاخ سفيد كه از يافتن حتي نشانه‌هاي وجود سلاح‌هاي كشتار جمعي در عراق براي مشروعيت بخشيدن به اشغال عراق در سال ‪ ۲۰۰۳‬ناكام مانده ، براي توجيه هزينه چند صد ميليارد دلاري خود در عراق ، كشته شدن بيش از چهارهزار نظامي آمريكايي و كشته شدن حدود ‪ ۴۰۰‬تا ‪ ۶۰۰‬هزار عراقي ، به دنبال حداقل دستاورد از اين كشور است ، بطوري كه براي جلب موافقت جريان‌هاي سياسي به تقلا و دست و پازدن افتاده است .

به اين ترتيب ، مساله توافقنامه براي واشنگتن وارد مرحله بسيار حساسي شده است ، چرا كه با زمزمه‌هاي عراقي‌ها مبني بر منطقي نبودن امضاي توافقنامه با دولت آمريكا درآخرين روزهاي عمر دولت بوش ، همراه شده است .

از سوي ديگر، تا پايان مهلت قانوني نيروهاي آمريكايي در عراق نيز بيشتر از سه ماه نمانده و در صورت عدم دستيابي به توافق ، حضور نظاميان آمريكايي در عراق فاقد مشروعيت بوده و ضمن آنكه خارج ساختن اين نيروها درسه ماه نيز امكان پذير نيست .

آمريكا در برابر تمام اين پيچيدگي‌ها يك راه ديگر هم پيش رو دارد و آن اخذ مجوز دوباره از سازمان ملل است .

البته ناظران سياسي در عراق اعتقاد دارند كه اين راهكار نيز با توجه به بحران روابط ميان آمريكا و روسيه بر سر مساله گرجستان ، كار را براي واشنگتن در شوراي امنيت دشوار ساخته است ، بنا بر اين اگر آمريكا نتواند در مهلت باقي مانده ، قطعنامه‌اي را ويژه حضور نظاميان بيگانه در عراق در شوراي امنيت به تصويب برساند، كار براي آمريكايي‌ها بيش از گذشته دشوار خواهد شد.

البته عراقي‌ها هم كه قرار است متن پيش نويس توافقنامه را پس از بررسي در شوراي عالي امنيت عراق ، براي تصويب ، به راي نمايندگان مردم اين كشور بگذارند، در صورت امضا نكردن توافقنامه با چالش عدم مشروعيت نظاميان خارجي در كشورشان ، روبه رو خواهند بود، البته چالشي نه به سختي آمريكايي ها.

دولت نوري المالكي كه اكنون ، پشتوانه محكمي از افكار عمومي و علما و روحانيون و جريان‌هاي سياسي را با خود همراه دارد، براساس قانون اساسي عراق مي‌تواند با امضاي يك پروتكل شش ماهه و يا حداكثر يك ساله ، در خصوص حضور نظاميان خارجي در كشورش ، از اين بحران عبور كند.

با اينحال ، به نظر مي‌رسد در بازي پرونده توافقنامه ميان بغداد - واشنگتن ، رهبران عراق ، در صورتي كه ازظرفيت فوق‌العاده افكار عمومي ، علما، جريان‌هاي سياسي و راي مردم اين كشور بخوبي استفاده كنند، برنده خواهند بود.
يکشنبه 17 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 120]