ناگفته‌های اصلاحات در فک و صورت

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: جلوی آینه می‌ایستید و از نیم‌رخ به فک‌هایتان نگاه می‌کنید. از فک پایین‌تان گله دارید که از فک بالای‌تان جلو زده و چانه شما را برجسته کرده. یا شاید فک بالای‌تان تنبلی کرده و در رشد عقب‌مانده و ثلث میانی صورت‌تان تو رفته به نظر می‌رسد. خیلی از این مشکلات با جراحی‌های فک اصلاح می‌شوند. با دکتر حسین بهنیا، متخصص جراحی‌ فک و دهان و صورت و رییس پنجمین کنگره بین‌المللی جراحی دهان و فک و صورت درباره عمل‌های جراحی فک‌ها و نکاتی که باید بدانید، به گفتگو نشسته‌ایم...
▪ آقای دکتر! آیا ناهنجاری‌های فک‌ها هم ممکن است در یک خانواده ارثی باشد و از پدر و مادر به بچه‌ها برسد؟
ـ این ناهنجاری‌ها هم می‌توانند مادرزادی یا توارثی باشند، هم اکتسابی(مثل مکیدن انگشت در دوران کودکی یا ضربه خوردن به فک در دوران کودکی و نوزادی که ممکن است باعث بروز ناهنجاری‌های شدیدی در فک‌ها شود.) کلا این ناهنجاری‌ها یا مربوط به عقب‌ماندگی رشد هستند یا مربوط به زیادی رشد. ممکن است فقط در یک فک دیده شود یا در هر دو فک. حتی امکان دارد یک فک بیش از حد طبیعی رشد کرده باشد و یک فک کمتر از حد.
▪ چگونه رشد یک فک از رشد فک دیگر عقب می‌ماند؟
ـ در عقب‌ماندگی رشد فک، یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد کننده، ضربه به فک و ضربه به مراکز رشدی فک در هنگام کودکی است. این حالت معمولا در فک پایین اتفاق می‌افتد و در نتیجه فک پایین عقب بوده و کوچک می‌ماند. قبلا اعتقاد بر این بود که برای درمان باید تا سن ۱۸ سالگی صبر کرد ولی امروزه اصل بر این است که به محض کشف مشکل باید مداخله پزشکی انجام شود و نیازی نیست تا سنین بالا صبر کنیم. در درمان غیرجراحی، از پلاک‌های تحریک کننده رشد فک که توسط متخصص ارتودنسی تجویز می‌شود، استفاده می‌کنیم. در درمان جراحی‌ هم در دوران کودکی می‌توان دستگاه‌های کشش‌دهنده استخوان را داخل فک کار گذاشت تا با ایجاد کشش به صورت تدریجی عقب‌ماندگی رشد فک جبران شود. گاهی اوقات مجبوریم نوزاد تازه متولدشده با عقب‌ماندگی شدید فک را بلافاصله جراحی کنیم چون در غیر این صورت نوزاد به دلیل عقب ماندن فک دچار خفگی می‌شود.
▪ زیادی رشد فک‌ها هم مساله‌ساز است؟
ـ بله، در این مورد برخلاف عقب‌ماندگی رشد فک باید تا سن ۱۸ سالگی برای آقایان و کمی زودتر از ۱۸ سالگی برای خانم‌ها صبر کنیم. اگر این ناهنجاری زودتر از ۱۸سالگی جراحی شود به دلیل باقی ماندن مقداری از رشد، فک مجددا به وضعیت اول خود برمی‌گردد.
▪ شما برای چه افرادی جراحی زیبایی فک‌ها را توصیه می‌کنید؟
ـ اول باید عامل ایجاد کننده ناهنجاری مشخص شود چون شاید اصلا مشکل از فک نباشد. سپس تناسب اجزای صورت و وضعیت ناهنجاری فکی در کل صورت مدنظر قرار می‌گیرد. در اینجا ما معمولا از روش‌هایی مثل رادیوگرافی، عکس از چهره یا تهیه مدل‌های گچی از فکین برای بررسی بهتر ناهنجاری استفاده می‌کنیم. به این ترتیب متوجه می‌شویم که اصلا ناهنجاری فکی وجود دارد یا خیر؛ و اگر وجود دارد، چه عاملی آن را ایجاد کرده و چه‌طور باید آن را با توجه به سایر اجزای صورت تصحیح کرد.
▪ و مبتلایان چند روز باید در بیمارستان‌ بمانند؟
ـ بیمار بعد از عمل، یک شب در بیمارستان است و روز بعد مرخص می‌شود. ما معمولا بیشتر از یک شب، این قبیل بیماران را در بیمارستان نگه نمی‌داریم؛
مگر بیمار شرایط پزشکی ویژه‌ای داشته باشد. بیمار بلافاصله می‌تواند وارد زندگی اجتماعی شده و حتی سر کار برود. بعد از جراحی، مقداری تورم در صورت ایجاد می‌شود که کاملا طبیعی است و ۳ ـ ۴ روز تا یک هفته بعد از جراحی وجود دارد و به مرور برطرف می‌شود. خون‌مردگی و کبودی معمولا دیده نمی‌شود، مگر در افراد مسن‌تر.
▪ خیلی‌ها نگران خط‌برش روی صورت‌شان هستند؛ شما از کجا فک را برش می‌دهید؟
ـ یکی از سوالات رایج بیماران درباره محل جراحی و باقی ماندن رد جراحی روی صورت است. امروزه تمام جراحی‌های تصحیح ناهنجاری‌های فک از داخل دهان انجام می‌شود و بنابراین روی صورت هیچ‌گونه اثری به جا نمی‌ماند و نگرانی بیماران در این زمینه بی‌مورد است.
● این جراحی هم عارضه دارد؟
بله، این جراحی هم می‌تواند عارضه داشته باشد و مهم‌ترین عارضه‌اش اختلال در حس لب‌هاست که می‌تواند بعد از عمل جراحی پیش بیاید و معمولا ظرف چند هفته به تدریج برطرف می‌شود. در شرایط نادری که آسیب جدی به عصب وارد شده باشد اختلال در حس برای مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند. اگر عارضه خیلی شدید باشد، ممکن است حس لب‌ها اصلا برنگردد ولی این عارضه چندان مساله جدی نیست و جای نگرانی وجود ندارد. اگر هم حس لب‌ها برنگشت بیمار خیلی زود به آن عادت می‌کند.
● گاهی چند جراحی لازم است
همان‌طور که اشاره شد در این قبیل جراحی‌ها باید تمام اجزای صورت را در نظر گرفت. گاهی اوقات یک بینی به ظاهر بزرگ است اما علت آن بزرگی بینی نیست بلکه کوچکی فک بالاست. گاهی اوقات بعد از جراحی‌ فک دیگر بینی هم در صورت بیمار متناسب به نظر نمی‌رسد و بهتر است جراحی شود. یک اشتباه بسیار بزرگ عمل زیبایی بینی قبل از جراحی فک است. در خیلی از موارد وقتی فک (به خصوص فک بالا) بعد از بینی جراحی شود، بینی جراحی شده زیبایی و تناسب خود را از دست داده و حتی زشت و ناخوشایند به نظر می‌رسد.
بنابراین اگر قرار است بیمار هم تحت عمل جراحی فک قرار گیرد و هم بینی جراحی شود، به عنوان یک اصل اول فک باید جراحی شود و بعد از آن بینی. گاهی اوقات گونه‌های بیمار نیز نیاز به تصحیح دارند به خصوص بعد از جراحی فک. معمولا این مساله از قبل برنامه‌ریزی می‌شود و در صورت نیاز اغلب بیمار به صورت هم‌زمان و در یک جراحی گونه‌ها نیز به همراه فک‌ها تصحیح می‌شوند.
بعضی اوقات چانه بیمار نیز کوچک بوده و احتیاج به عمل دارد. ما دو نوع جراحی برای چانه داریم. یکی استفاده از پروتز و دیگری بریدن استخوان چانه و تغییر موفقیت آن است. روش دوم علمی‌تر و بهتری است چون پروتزهای ناحیه چانه بعد از مدتی به دلیل فشار شدید عضلات این ناحیه جابه‌جا می‌شوند و حتی ممکن است کاملا از آنجا خارج شوند. در بریدن استخوان چانه نتیجه زیباتر و قابل پیش‌بینی‌تر است.
● گاهی ارتودنسی هم لازم است
بیمار بعد از اتمام جراحی باید تحت کنترل جراح و ارتودنسیت باقی بماند. یکی از مشکلات بعد از جراحی‌های تصحیحی فک، تمایل عضلات فک برای برگشت به حالت قبل از جراحی است. عضلات به خاطر عادت قصد دارند به وضعیت قبلی برگردند و طبعا کشش آنها می‌تواند فک را هم به وضعیت قبل از جراحی برگردانده و باعث شکست جراحی شود. باید با این کشش عضلانی مقابله شود که این کار از طریق استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی صورت می‌گیرد. ارتودنسی بعد از جراحی در واقع مرحله نهایی درمان است که تغییرات جزیی در وضعیت دندان‌های اعمال می‌شود و بعد از دو تا سه ماه دستگاه‌های ثابت از داخل دهان برداشته شده و پلاک‌های متحرک برای تثبیت وضعیت دندان‌ها در مرحله نگه‌دارنده به بیمار داده می‌شود.
● مراقبت‌های بعد از جراحی
بیماری که تحت عمل جراحی فک قرار گرفته باید مراقب باشد تا ضربه‌ای به فک او وارد نشود چون می‌تواند باعث جابه‌جایی استخوان‌ها شده یا ابزارهای نگه دارنده داخل فک را شل کند. بیماران بهتر است از مسافرت‌های طولانی پرهیز کنند و در خودرو باید حتما کمربند ایمنی را ببندند. بهتر است این بیماران تا مدتی از ورزش‌های سنگین خودداری کنند. این افراد از روز بعد از عمل باید مسواک بزنند و دهان خود را با دهان‌شویه شستشو بدهند. بیمارانی که دهانشان باید با سیم بسته بماند، قبلا باید تا شش هفته در این وضعیت می‌ماندند اما در حال حاضر تا سه هفته هم می‌توان این زمان را تقلیل داد. دو تا سه هفته دهان با سیم بسته می‌شود و بعد از این مدت سیم باز شده و به جای آن دهان با کش بسته می‌شود. در واقع در دو هفته اول دهان مطلقا باز نمی‌شود اما بعد از جایگزینی سیم با کش، دهان بیشتر از حالت قبل باز می‌شود. در مجموع حدود یک ماه و نیم طول می‌کشد تا بیمار از دست سیم و کش راحت شود. کسانی که فکشان با سیم بسته شده باید بیشتر مایعات و غذاهای صاف شده استفاده کنند. در واقع در مدت دو هفته‌ای که دهان اصلا نباید باز شود بیمار نباید از غذاهایی که نیاز به جویدن دارند، استفاده کند. بعد از برداشتن سیم و گذاشتن کش بیمار می‌تواند رژیم غذایی خیلی نرمی داشته باشد مثل سوپی که نیاز به جویدن زیاد نداشته باشد. بعد از یک ماه بیمار می‌تواند از غذاهای جویدنی استفاده کند. رژیم غذایی این بیماران باید حتما به گونه‌ای باشد که مواد غذایی مورد نیاز را دریافت کنند. کسانی که دهانشان باز می‌شود باید از غذاهای شل استفاده کنند یعنی غذاهایی که نیاز به جویدن شدید ندارند مثل سوپ، پوره، نان نرم، برنج و خورشت نرم که مواد سخت و سفت نداشته باشند اما بعد از سه تا چهار هفته می‌توانند رژیم غذایی عادی داشته باشند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 405]