محله بروبيا و درد دل نوازندگان و رهبران اركستر هرگز به اركستر سمفونيك باز نمي‌گرديم‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: محله بروبيا و درد دل نوازندگان و رهبران اركستر هرگز به اركستر سمفونيك باز نمي‌گرديم‌
جام جم آنلاين: داستان تكراري مشكلات اركستر سمفونيك هم آنقدر گفته شده و ناشنيده گرفته شده كه ديگر همه را خسته كرده است. حالا كم كم وقتي كسي مي‌خواهد از دوران اوج اركستر صحبت كند چنان آب و تابي به گفته هايش مي‌دهد كه انگار يك داستان افسانه‌اي از شاهنامه فردوسي مي‌گويد.

اركستر سمفونيك تهران براي رهبران و نوازندگان ايراني تبديل به محله برو بيايي شده كه هر روز يكي از آن مي‌گذرد اما بيشترشان ساكن اين كوچه نمي‌شوند و عطا را به لقايش مي‌بخشند.

بعد از تابستان سال 84 و درگذشت مرحوم فريدون ناصري برخي رهبران ايراني هر كدام مدت كوتاهي ميهمان اركستر شدند. بعد نوبت به علي رهبري رسيد كه به عنوان رهبر ثابت شانس خود را امتحان كند. او رهبر توانايي بود و همه فكر كردند مشكلات اركستر تمام مي‌شود اما در مدت كوتاهي تكليف روشن شد و او اركستر را ترك كرد.
بعد نوبت به نادر مشايخي رسيد ؛ او ابتدا با آرامش سعي داشت مشكلات را بر طرف كند. تلاش كرد تا با برقراري ارتباط با مسوولان بالاتر راهي براي ادامه حيات پيدا كند.

همزمان با رهبري نادر مشايخي مسوولان براي اينكه تا حدودي خود را از زير بار و فشار خارج كنند موسيقيدانان نام آشنايي را به شوار فراخواندند تا به كار رهبر نظارت داشته باشد اما نشد و نادر مشايخي نيز كنار رفت.

هنوز هم بعد از گذشت مدت طولاني از تشكيل اين شورا، فوايد آن و اين‌كه آيا عملكردهاي اين شورا در اركستر چه بوده است در هاله‌اي از ابهام قرار داشته و دارد.

به هرحال رهبر بعدي منوچهر صهبائي بود كه سكان رهبري اين اركستر پر فراز و نشيب را برعهده گرفت؛ چند ماهي بيش نيست اما شما فكر مي‌كنيد او چقدر ديگر ميهمان اركستر سمفونيك تهران باشد؟!

حرف آخر را چه كسي مي‌زند

اركستر سمفونيك با رهبر تازه خود، تا كنون حدود نه شب در تالار وحدت اجرا داشته است و آخرين اجرايش كه بسيار ناگهاني و غير منتظره اعلام شد، چهارم شهريور ماه برگزار شد. دفتر موسيقي اعلام كرد سمفوني انتظار موعود ساخته بهزاد عبدي يك هفته بعد از نيمه شعبان به مناسبت اين عيد بزرگ برگزار مي‌شود، در حالي كه رهبر اركستر اواخر تير‌ماه در گفتگويي با خبرگزاري ايسكانيوز اين اجرا را تكذيب كرده و گفته بود: اجراي پوئم سمفوني انتظار موعود توسط اركستر سمفونيك قطعي نشده و در حد يك پيشنهاد شفاهي مطرح شده كه نبايد رسانه‌ها اجراي اين سمفوني را توسط اركستر سمفونيك تهران بي آنكه اطلاع كاملي داشته اند منعكس كنند.

گفته مي‌شود صهبائي از تصميم ناگهاني دفتر موسيقي براي اجراي برنامه‌اي به مناسبت نيمه‌شعبان گلايه كرده است و اعلام كرده كه اركستر نمي‌تواند ظرف مدت كوتاهي براي اجرا آماده شود اما در نهايت تصميم گرفته شده كه اركستر اين قطعه جديد را اجرا كند حتي اگر زمان مناسبي براي تمرين ندارد و حتي اگر اولين بار است كه اين قطعه قرار است اجرا شود.

صهبائي نگراني عدم آمادگي اركستر براي اين قطعه و كمبود زمان را در گفتگو با ايسكا نيوز نيز اعلام كرده بود: هماهنگ كردن 100 نوازنده براي اجراي يك سفوني ماه‌ها طول مي‌كشد اما گاهي بعضي فكر مي‌كنند نوازنده‌اي كه روز اجرا به روي سن رفته بدون هيچ تمريني به اجرا پرداخته است در صورتي كه هماهنگي‌هاي بسياري صورت مي‌گيرد تا يك سمفوني اجرا شود.

اما در نهايت صهبائي در گفتگوي ديگري با خبرگزاري مهر اعلام كرد كه اين سمفوني اجرا خواهد شد.

تصميم بر اجراي سمفوني انتظار بدون آمادگي و تمرين اركستر و بدون رضايت رهبر نشان مي‌دهد كه تصميم گيرندگان نهايي اركستر كسان ديگري هستند كه وضعيت اركستر و كيفيت موسيقايي آن برايشان اهميت كمتري نسبت به مسائل ديگر دارد.

حكايت‌هاي ناگفته‌

وقتي پاي درددل نوازندگان و يا كساني كه با اركستر به نوعي ارتباط دارند مي‌نشينيم مشكلات زيادي به ميان مي‌آيد اما وقتي پاي مصاحبه و انتشار اخبار به ميان مي‌آيد گفته‌ها عوض مي‌شود و حرف‌ها ناگفته باقي مي‌ماند. مشكلات بازگو مي‌شود اما گوينده ترجيح مي‌دهد نامش مخفي بماند.

هيچ چيز در اركستر وضع ثابتي ندارد تنها چيزي كه ثابت بر قوت خود باقي است مشكلات اركستر است. مشكلاتي كه اگرچه چندان به وجود رهبر ارتباطي ندارد اما خواه ناخواه مي‌تواند بر روند كاري او تاثير بگذارد. عدم اعتماد نوازندگان به يكديگر و فضاي نامناسب حاكم بر اركستر هم باعث شده نوازندگان بيشتر از هم دور باشند و مدام در توهم توطئه دوستان داخل و خارج از اركستر به سر ببرند.

بهمن مه آبادي نوازنده سابق اركستر سمفونيك تهران كه پيش از حضور نادر مشايخي در اركستر بازنشسته شده بود از اين فضا ابراز نگراني مي‌كند و مي‌گويد: عكس العمل خوبي وجود ندارد. چون اعضاي اركستر از اين وضع ناراضي‌اند و بدبين شده‌اند. يك بار سر تمرين‌هاي اركستر سمفونيك حاضر شدم. آقاي صهبائي با اركستر تمرين مي‌كردند. بعد از اجرا با هم صحبت كرديم.

مه آبادي ادامه داد: بعد كه به خانه آمدم تك تك نوازندگان با من تماس مي‌گرفتند و مي‌گفتند شنيديم كه مي‌خواهي به اركستر بيايي؟ قرار است جاي فلاني بيايي؟ با صهبائي چه گفتيد؟ تا 12 آن شب به نوازنده‌ها توضيح مي‌دادم كه چنين خيالي ندارم و اگر سر تا پايم را طلا بگيرند به اركستر برنمي گردم. خيلي از نوازندگاني كه از اركستر بيرون آمده‌اند همين فكر را مي‌كنند. اما داخل اركستر جوي حاكم است كه همه خارجي‌ها خطر را حس مي‌كنند. به همين خاطر هم تصميم گرفتم ديگر به اركستر سمفونيك سر نزنم.

خداحافظي نوازندگان‌

در ابتداي دوره رهبري مشايخي تعدادي از نوازندگان قديمي اركستر بازنشسته اعلام شدند. اين بازنشستگي تا آن زمان در اركستر معمول نبود، اما به هر حال نوازندگان بازنشسته شدند در حالي كه هيچ‌كس براي جايگزيني آنها در نظر گرفته نشده بود. و حالا در زمان رهبري صهبائي تعدادي از نوازندگان قديمي اركستر را ترك كردند.

البته نه به خواست خود. اين بار هم تعدادي جوان جايگزين آنها شدند. صهبائي علاوه بر آنها تعدادي نوازنده ديگر نيز به اركستر آورد تا تركيب را كامل كند. اما به نظر مي‌آيد اين كار چندان كمكي به وضعيت اركستر نكرده است.

يكي از نوازندگان اركستر كه نمي‌خواست نامش در اين گفتگو اعلام شود مي‌گويد: چطور مي‌توانيم بپذيريم كه نوازنده‌اي بدون هيچ تجربه در اجراي اركستر بيايد و روي صندلي اول و دوم بنشيند. تنها نوارنده خوب بودن نمي‌تواند مشكلي از اركستر حل كند. مشكل اينجاست كه بچه‌ها ديگر به عملكرد مديران موسيقي اعتماد ندارند.

بهمن مه آبادي در اين باره مي‌گويد: معمولا نوازندگان جوان بعد از فارغ التحصيلي، مدت دو‌سال را در اركستر كه به آن اركستر آتليه يا اركستر كارگاهي مي‌گويند نوازندگي مي‌كنند تا تجربه نوازندگي در اركستر را كسب كنند. بعد با صلاحديد رهبر مي‌توانند در اركستر‌ها كار كنند. اما در اركستر سمفونيك تهران اين مراتب از بين رفته. ممكن است نوازندگان جوان از نظر تبحر در نوازندگي ساز خود خوب باشند اما از نظر فني و آنسامبل نوازي نمي‌توانند خود را با اركستر هماهنگ كنند و طبيعي است نوازندگان اركستر از اين وضع ناراضي‌اند. نوازندگان جوان هم به نظر من توجيه نشده‌اند و درك نكرده‌اند كه نوازندگي در اركستر يعني چه. در حالي كه سلسله مراتبي براي اين كار بايد وجود داشته باشد. اين وضع فقط شامل اركستر سمفونيك نمي‌شود. بسياري از گروه‌هايي كه كار مي‌كنند، همين مشكل را دارند و هنوز درك نكرده اند كه گروه نوازي يعني چه.

مه آبادي با اشاره به اينكه مشكلات كهنه و قديمي كار اركستر را پيچيده كرده مي‌گويد: هر دو طرف حق دارند. رهبر و نوازندگان حمايت نمي‌شوند. من فكر مي‌كنم بالاخره آقاي صهبائي هم از اين وضعيت خسته مي‌شود. وقتي مهندسي را سر يك ساختمان مي‌برند تا آن را بازسازي كند به تجهيزات و مواد نياز دارد. ايشان هم خسته مي‌شود.

خارج كردن برخي از نوازندگان قديمي اركستر به بهانه ناهماهنگ بودن با اركستر و يا بازنشستگي برخي ديگر، اضافه شدن تعداد زيادي نوازنده جوان و تازه فارغ التحصيل شده هنرستان در حالي كه اركستر و نوازندگان قديمي آن هنوز نتوانسته اند به وضعيت مطلوبي برسند گوشه چشمي از اين مشكلات است.

در اين سال‌ها هيچ نوازنده‌اي براي برخي از سازها تربيت نشده بود ضمن آن‌كه اين مساله مي‌توانست موجب از دست دادن تعداد زيادي نوازنده شود كه بدون شك هيچ جايگزيني براي آنان وجود نداشت. نوازندگان از وضعيت قرار دادهاي خود كه سه ماهه و يا يك ساله بسته مي‌شود ابراز نگراني مي‌كنند. بعضي بيش از ده سال است كه در اركستر هستند و تازه قرار است از امسال برايشان بيمه رد شود.

يكي از همين نوازنده‌ها در اين باره گفت: وضعيت اركستر خيلي بد است و ما را براي اين بيرون كردند كه اعتراض داشتيم و حقمان را مي‌خواستيم. نظم دادن به اين اركستر خيلي سخت است چون فشاري كه از خارج به آن وارد مي‌شود بسيار زياد است. رهبر نمي‌تواند به تنهايي تصميم بگيرد. آنهايي كه اعتراض كردند مي‌توانستند زندگي خود را بگذرانند اما آنهايي كه ماندند ناچارند و مجبورند تحمل كنند و گرنه بقيه هم دل خوشي از اركستر ندارند. به همين خاطر هم هست كه كار پيش نمي‌رود. او ادامه داد: بيشتر بچه‌ها مي‌ترسند كه موقعيت خود را از دست بدهند. متاسفانه صهبائي براي اينكه بماند و كار كند ناچار است بعضي مسائل را ناديده بگيرد و به آن تن دهد. نوازندگان هم همينطور.

وعده‌هاي هميشگي

يكي ديگر از مواردي كه نوازندگان اركستر به آن اعتراض داشتند، خريد سه پيانو بود كه از طرف دفتر موسيقي انجام شد. جاي سوال دارد در جايي كه اركستر سمفونيك نياز مبرمي به سازهاي مختلفي دارد، خريد سه پيانو به طور همزمان چه مفهومي مي‌تواند داشته باشد. ايا خريد يكي از آنها كافي نبود.

تهيه نت‌هاي تازه براي اركستر، تعمير سازها، و ايجاد تسهيلات براي نوازندگان هنوز هم از وعده‌هايي است كه اعضاي اركستر اميدوارند تحقق پيدا كند. اما خوشبختانه گفته مي‌شود وضعيت حقوق اعضاي اركستر بالاخره به سامان رسيده است.

آزاده شهميرنوري
پنجشنبه 14 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]