اقتصاد - بحراني بدون پايان

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: اقتصاد - بحراني بدون پايان
اقتصاد - بحراني بدون پايان

گروه اقتصاد: مدتي است سازمان‌هاي بين‌المللي از شروع احتمالي بحران جديد غذا در جهان هشدار مي‌دهند. حدود 10 سال است كه نرخ مواد غذايي شروع به افزايش كرد. اما در سال جاري رشد نرخ مواد غذايي به مشكلي جدي و جهاني تبديل شده است.

بر اساس آمارهاي فائو، شاخص قيمت 26 نوع مواد اوليه و خام طي شش سال اخير سه برابر افزايش داشته است. اين مشكل كماكان كشورهاي مختلف جهان و سازمان‌هاي بين‌المللي را درگير خود كرده است. كميسيون سازمان ملل علت اين گراني را عواملي بسيار از جمله كاهش ذخاير غله و افزايش تقاضا در كشورهاي در حال توسعه از جمله چين و هند مي‌داند. اين كميسيون استفاده از محصولات كشاورزي براي توليد سوخت‌هاي گياهي، كاهش بهاي دلار و اوضاع نامساعد جوي كه بر ميزان محصولات تاثير داشته را نيز از عوامل گراني نرخ مواد غذايي در جهان مطرح مي‌كند. البته برخي از كشور‌هاي جهان يكي ديگر از دلايل بحران غذا را يارانه‌هاي كشاورزي كشورهاي صنعتي مي‌دانند. برزيل از جمله كشور‌هايي است كه يكي از دلايل بحران غذا را يارانه‌هاي كشاورزي كشورهاي صنعتي مي‌داند. چندي پيش دولت برزيل مطرح كرد بحران غذا در سطح جهاني رابطه تنگاتنگي با يارانه‌هاي كشاورزي كشورهاي توسعه يافته دارد زيرا اين يارانه‌ها توليدكننده‌هاي محصولات كشاورزي را در كشورهاي در حال توسعه مايوس مي‌كند، چون در نشست سازمان تجارت جهاني در ژنو كشورهاي توسعه‌‌نيافته خواستار كاهش يارانه‌هاي كشاورزي كشورهاي صنعتي بودند. اما كشورهاي صنعتي برخلاف آنها خواستار باز‌شدن بازار كشور‌هاي در حال توسعه روي محصولات صنعتي اين كشورها شدند.
پايگاه اينترنتي اف‌پي‌اي‌اف نيز در تحليلي بانك جهاني را در بروز بحران مواد غذايي در جهان مقصر دانسته است. اين پايگاه اينترنتي كه به بررسي علل وقوع بحران مواد غذايي و نقش و جايگاه سازمان‌هاي بين‌المللي در ايجاد اين بحران پرداخته بود، اعلام كرد سياست‌هاي اين سازمان بين‌المللي عمدتا در راستاي منافع شركت‌هاي بزرگ چند مليتي قرار دارد. شكست مذاكرات دور دوحه نشان داد كه كشورهاي عضو سازمان تجارت جهاني هنوز عزم سياسي كافي براي دستيابي به تجارت آزاد را از خود نشان نمي‌دهند. شكست مذاكرات WTO او نيز نشانگر عمق اختلاف نظرها بين كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه بر سر آزاد‌سازي تجارت و بازرگاني است؛ شكست‌هايي كه بحران غذا را ناشي از آنها هم مي‌توان برشمرد. زيرا بحران مواد غذايي ناشي از ناتواني سيستم توليد و توزيع مواد غذايي در سطح جهان است؛ بحراني كه به افزايش فقر و گرسنگي، تغييرات آب و هوايي و حتي ناامني جهاني دامن زد. بر اساس آمارهاي فائو، افزايش قيمت مواد غذايي و سوخت بيش از 50 ميليون نفر در سراسر جهان را طي سال گذشته به كام فقر كشانده است. از سويي ميزان ذخاير محصولات كشاورزي جهان در حال حاضر به پايين‌ترين حد خود طي 30 سال اخير رسيده است.
البته در ماه‌هاي اخير به دنبال افزايش ارزش دلار و عرضه محصولات تازه كشاورزي در بازار تا حدي موجب كاهش قيمت مواد اوليه و خام شده است؛ اتفاقي كه چندي پيش كشورهاي توليد كنند جهان پيش‌بيني كرده بودند. آنها معتقد بودند با آغاز فصل برداشت محصولات كشاورزي در كشورهاي مختلف، بحران جهاني مواد غذايي پايان يابد و روند صعودي قيمت مواد غذايي متوقف شود. آنها گفته بودند كه مواد غذايي كافي براي تامين تقاضاي جهاني وجود دارد. ميزان كشت گندم، ذرت، برنج و سويا در استراليا و چين افزايش چشمگيري داشته و اين مسئله موجب افزايش ذخاير جهاني محصولات كشاورزي خواهد شد. پاياني كه براي هند و بسياري از كشورها اين امكان را فراهم خواهد كرد تا محدوديت‌ها و موانع صادرات مواد غذايي و محصولات كشاورزي را از بين ببرند. از سوي ديگر، برخي كشور‌هاي جهان چشم‌انداز توليد گندم و سويا را بسيار خوب مي‌دانند. البته هنوز به‌رغم افزايش توليد، قيمت محصولات كشاورزي همچنان بالاتر از ميانگين جهاني آن طي 5 سال گذشته است. به عنوان نمونه، قيمت برنج همچنان بالاست و هنوز به اندازه كافي كاهش پيدا نكرده است.
كره شمالي در بدترين بحران غذايي
امسال در كره شمالي سيل و برداشت بسيار پايين محصولات كشاورزي باعث شده اين كشور با بحران بدي روبه‌رو شود. كره شمالي از اواخر دهه 90 تاكنون با بدترين بحران غذايي روبه‌رو شده است؛ بحراني كه جان ميليون‌ها نفر از مردم اين كشور را به خطر انداخته است. مدتي است بسياري از مردم اين كشور در خطر گرسنگي قرار دارند.
بحران غذايي جهاني، رشد تعداد فقراي بنگلادش
امسال به سبب افزايش جهاني قيمت مواد غذايي، بنگلادش به‌رغم رشد اقتصادي شديد تهديد مي‌شود. اين كشور مسلمان‌نشين كه با 144 ميليون جمعيت، يكي از فقيرترين كشورهاي جهان به شمار مي‌رفت، از سال 2005 شاهد رشد مستحكم اقتصادي به سبب بخش قدرتمند نساجي خود است. ولي در سال جاري به دليل تغيير شرايط آب و هوايي و رشد قيمت‌ها فقط چهار ميليون نفر بنگلادشي زير خط فقر قرار گرفتند. سيلاب‌ها و توفان‌هاي مرگبار نارگيس در نوامبر 2007 مزارع برنج را در جنوب بنگلادش ويران كرد و منجر شد در سال 2008 كمبود‌ها دو برابر شود؛ زيرا از سويي اين كشور همچون ساير آسيايي‌ها با افزايش قيمت‌هاي برنج روبه‌رو شد.
پيش‌بيني مي‌شد بدون بحران غذايي جهاني ميزان فقر از 40درصد به 35درصد جمعيت كاهش مي‌يافت اما در سال 2008 اين ميزان از 38 درصد كمتر نخواهد بود. آمارهايي كه بانك جهاني با خط فقر سرانه يك دلار در روز محاسبه شده است.
وخامت اوضاع در سومالي
نزديك به يك ماه است كه نهادهاي سازمان ملل متحد درباره وخامت بحران غذايي در سومالي هشدار دادند؛ بحراني كه به دنبال خشكسالي، كاهش توليد غلات، بي‌ثباتي، افزايش هزينه‌هاي زندگي، افزايش بهاي مواد غذايي، كاهش ارزش پول ايجاد شده و سومالي را با بحران انساني روبه‌رو كرده است. به‌طوري كه نماينده يونيسف در سومالي معتقد است هيچ زماني مانند امروز اوضاع تا اين حد خطرناك نبوده است.
در بيانيه برنامه جهاني غذاي سازمان ملل متحد و صندوق كودكان ملل متحد ( يونيسف) نيز مطرح شده كمبود غذا حدود 70 درصد روستانشينان جنوب سومالي را تهديد مي‌كند و حدود 36 درصد كودكان اين كشور وزن طبيعي ندارند و يك ششم كودكان نيز با سوءتغذيه شديد روبه‌رو هستند.
كمك به سيرالئون
سيرالئون در زمره هشت كشور آسيب‌پذيرتر دنيا در مقابل بحران كنوني مواد غذايي قرار دارد؛ اين ديدگاه سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد «فائو» در مورد اوضاع اين كشور است. بنا بر اعلام «فائو» حدود 66 درصد از جمعيت سيرالئون زير خط فقر زندگي مي‌كنند. از اين بين 21 درصد حتي قادر نيستند حداقل‌هاي ضروري روزمره خود را تامين كنند. به همين دليل هم شوراي اداري بانك جهاني برنامه‌اي را براي اختصاص چهار ميليون دلار به سيرالئون براي مقابله با بحران افزايش قيمت مواد غذايي تصويب كرد. اگرچه اجراي اين طرح به عنوان يك تدبير امنيتي كوتاه مدت، به فقرا كمك خواهد كرد كارهاي موقت پيدا كنند و هزينه نيازهاي ضروري خود را بپردازند. در ماه‌هاي اخير كوفي عنان، دبير كل سابق سازمان ملل متحد نيز درباره بحران اخير غذا و افزايش قيمت كود‌هاي كشاورزي و سوخت در غنا هشدار داد در اين كشور هم افزايش قيمت‌ها - كه جاري شدن سيل و خشكسالي نيز در آن تاثير داشته است- چالش بيشتري را پيش روي كشاورزان قرار مي‌دهد.
سه شنبه 12 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 186]