احکام دفاع و امر به معروف و نهي از منکر

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: پيش گفتار
بـى گـمـان انـقـلاب اسـلامى ايران ، بزرگ ترين و عميق ترين انقلاب ارزشى و فكرى عصر حاضر است .
بـنـيـانـگـذار ايـن نـهـضـت مـقـدس ، حـضـرت امـام خـمـيـنـى رحـمة اللّه عليه با پيروى از حضرت سـيـدالشـهـداء(ع) و بـا كـوتاه كردن دست ستم و سلطه قدرت هاى استكبارى از كشور امام زمان (عـج) بـه احـيـاى سيره جدّ خود، رسول اللّه (ص) ، اصلاح امور امّت و تحكيم پايه هاى حكومت اسلامى پرداخت و نهادهاى پرثمرى را يكى پس از ديگرى در جامعه اسلامى ايران بنا نهاد.
سـپـاه پـاسـداران انـقـلاب اسـلامـى از خـجـسـتـه نـهـادهـايـى اسـت كـه هـمـزمـان بـا شـكـل گـيـرى نـظـام مـقـدس اسـلامـى ، به دستور آن پير عارف و دورانديش تاءسيس گرديد و رسـالت عـظيم پاسدارى از انقلاب اسلامى و ارزش هاى الهى آن و دفاع از حريم ولايت فقيه را بـر عـهـده گـرفـت . تـحـقـق اين ماءموريت خطير، در گرو برخوردارى اين نهاد مقدس از (بينش ‍ اسـلامى) و (آگاهى سياسى) مى باشد كه (آموزش) يكى از راه هاى تاءمين كننده آن است . از ايـن رو، ارتـقـاى بـيـنش اعتقادى ـ سياسى سپاه و (تداوم آموزش) براى اين نيروى نظامى ـ مكتبى ، نيازى اجتناب ناپذير است .
ولىّ امـر مسلمانان جهان ، حضرت آية اللّه العظمى خامنه اى ، بر اين امر مهمّ تاءكيد كرده ، چنين مى فرمايد:
سـپـاه پـاسـداران انـقـلاب اسـلامـى يـك نـيروى انقلابى است كه بر پايه دين و تقوا و درك و عـمـل انـقـلابى به وجود آمده و وظيفه اساسى نماينده اين جانب در آن عبارت از نظارت مستمر بر حفظ و استحكام اين پايه اساسى و برخورد با تخلفات و پيشگيرى از آنهاست .(1)
هـر چـنـد آمـوزش هـاى عـقـيـدتـى ـ سـيـاسـى از ابـتـداى تـاءسـيـس سـپـاه بـه شـكـل هـاى گـونـاگـون وجـود داشـته است ، اما اهميت و نقش زيربنايى آن موجب شد تا اين مهمّ در چـارچـوب (نـظـام آمـوزشـى) جـامـع و فـراگـيـرى ـ كـه در بـرگيرنده سطوح مختلف علمى و تخصص هاى گوناگون باشد ـ تحقق يابد.
در پـى ايـن حـركـت ، آمـوزش هـاى عـقـيـدتـى ـ سـيـاسـى در قـالب (نـظـام آمـوزشـى) از سـال 1364 شـروع شـد و بيش از نيمى از نيروى انسانى سپاه را تحت پوشش دوره هاى مختلف (تـداوم آمـوزش) قـرار داد. امـا بـا گـذشـت بـيـش از شـش سـال و كـسـب تجارب مفيدِ عملى و نيز با توجه به تحولات سالهاى اخير در اين نهاد مقدس ـ از جـمـله تـشـكـيـل نـيـروهـاى پـنجگانه سپاه ، تصويب قانون استخدامى و اعطاى درجات ـ ضرورت بازنگرى در (نظام آموزشى) احساس شد و نظام آموزشى كنونى جايگزين آن گرديد.
مشخصات (نظام آموزشى) عقيدتى ـ سياسى
بـا تـوجـه به تفاوت سطح تحصيلات رسمى نيروهاى سپاه و تقسيم بندى آنان به دو سطح (سيكل) و (ديپلم) ، نظام آموزشى دربرگيرنده دو سطح زير است :
1 ـ ورودى سيكل
2 ـ ورودى ديپلم
بـراى سـطـح يـك ، آمـوزش عـمـومـى و سـه مـرحـله آمـوزش ضـمـن خـدمـت (شـامـل دوازده دوره) و سـه دوره آمـوزش تـخـصـصـى (تـخـصصى اوليه ، تخصصى تكميلى و سرپرستى) در نظر گرفته شده است .
سطح دو، شامل دوره هاى كاردانى ، كارشناسى ، مقدماتى رسته اى ، عالى رسته اى ، دافوس ، عالى جنگ و چهار مرحله آموزش ضمن خدمت (در دوازده دوره) مى باشد.
بـراى هـر يـك از دوره هـا كـد و شماره مخصوصى در نظر گرفته شده كه مشخص كننده سطح ، مرحله ، و دوره است . به عنوان مثال : در شماره (121) رقم سمت چپ نشانگر سطح ، رقم وسط بيانگر مرحله و رقم سمت راست گوياى دوره است .
از آنجا كه دوره هاى عمومى ، تخصصى و سرپرستى مرحله ندارند، رقم وسط با صفر مشخص شـده است . به عنوان مثال ، شماره (102) ، نشانگر سطح يك و دوره دوم از دوره هاى غيرتداوم است .
موضوعات آموزشى شامل موارد ذيل است :
1 ـ اصول عقايد؛5 ـ تاريخ اسلام ؛
2 ـ اخلاق اسلامى ؛6 ـ دانش سياسى ـ اجتماعى ؛
3 ـ احكام ؛7 ـ نظام دفاعى .
4 ـ معارف قرآن ؛
با توجه به تنوع موضوعات ، به منظور سهولت كار، براى هر موضوع نيز شماره خاصى قـرار داده شـده كـه در پـى شـمـاره هـر دوره ، پـس از عـلامـت (/) مـى آيـد. بـراى مـثـال ، عـدد ( 5) در شماره ( 5 / 114) بيانگر آن است كه موضوع دوره يادشده ، (تاريخ اسلام) است .
در مورد دوره هاى تخصصى و سرپرستى براى رسته هاى گوناگون ، شماره جداگانه اى در نـظـر گـرفـتـه شـده كه با گذاشتن خط تيره ( ـ) پس از شماره گروه نوشته مى شود؛ مثلاً، دوره تـخـصـصـى تـكـمـيـلى ، ورودى سـيـكـل از گـروه عـقـايد در رسته بهدارى با شماره (5 ـ 1/103) مشخص مى شود.
مركز تحقيقات اسلامى ، عهده دار تدوين متون آموزشى مورد نياز حوزه نمايندگى ولى فقيه در سـپاه است كه با توجه به سطح معلومات و تخصص نيروهاى آموزشى و نوع و حوزه ماءموريت آنان ، متن مورد نياز را تهيه و تدوين مى نمايد.
مـتـون و جـزوات ايـن مـركـز تـوسـط گـروهـهـاى تـحـقـيـقـاتـى ، تـدويـن و پـس از طـى مراحل بررسى و نظارت به تاءييد (هياءت علمى) ـ كه جمعى از فضلا و استادان حوزه علميه قم هستند ـ مى رسد.
كـتـاب حـاضر با شماره (كد) 3 / 214 ، شامل 16 درس ازنظام آموزشى عقيدتى ـ سياسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى است .
پـيـشـنـهـادهـا و تـجـربـيـات مـربيان ارجمند و برادران عزيز متربّى راهگشا و مشوّق ما در رفع كاستى هاى متون آموزشى خواهد بود.
از خـدا مـى خـواهـيـم كـه روز به روز بر بينش و آگاهيهاى اسلامى ما بيفزايد و آنها را عميق تر سازد.
اداره آموزش هاى عقيدتى ـ سياسى
ستادنمايندگى ولىّ فقيه در سپاه
مقدمه
(دفاع) در فقه اسلامى براى جلوگيرى از خطرهاى ناشى از تجاوز و توطئه هاى دشمنان و مـتـجـاوزان تـشـريع شده و در عرصه هاى گوناگون نظامى ، سياسى ، اقتصادى ، فرهنگى و حـتـى در امـور شـخـصـى ـ با احكام ويژه خود ـ انجام مى پذيرد. براساس آن ، مسلمان حق دارد در برابر متجاوزان ، از حريم جان ، مال ، عرض ، ناموس ، دين و آيين ، آرمان هاى مقدس دينى و وطن و ميهن اسلامى دفاع كند.
از سوى ديگر، ممكن است خطرهايى از داخل ، كيان اسلام و حوزه اسلامى را تهديد كند. از اين رو، بـراى جـلوگـيـرى از اين گونه خطرها، فقه اسلامى باب (امر به معروف و نهى از منكر) را به عنوان فريضه اى مهم در خود جاى داده است كه در پرتو آن ، واجبات ديگر برپا مى شود؛ راه هـا امـن و تجارت و كسب ها حلال مى گردد و مفاسد اجتماعى ريشه كن مى شود. همچنين اسلام از خطرات مصون مى ماند و امر حكومت و نظام اسلامى مستحكم مى گردد.
امر به معروف و نهى از منكر شرايط، آداب و احكام ويژه اى دارد و هر چه موارد معروف و منكر از اهميت و حساسيت بيشترى برخوردار باشد، تاءكيد امر و نهى در آن موارد نيز بيشتر خواهد بود؛ چرا كه در امر و نهى گاهى به مواردى برمى خوريم كه از نظر اسلام ، هيچ حد و مرزى ندارد و بـايـسته است كه انسان در آن گونه موارد، براى برپايى معروف و ريشه كنى منكر از جان و مال و آبرو نيز مايه بگذارد.
كـتـاب حـاضـر تلاشى است در تبيين (احكام دفاع و امر به معروف و نهى از منكر) طبق فتاوا و نـظـرات امـام خـمـيـنـى (ره) ؛ و سعى شده احكام فقهى دو باب ياد شده به سبك آموزشى و روش دسـتـه بـنـدى مـطـالب ، مـتـناسب با نياز پاسداران عزيز ارائه گردد. اميد است اين تلاش مورد رضايت خداوند بزرگ قرار گيرد و گامى مثبت در تبيين و شناسايى احكام اسلامى باشد.
معاونت متون آموزشى و كمك آموزشى
مركز تحقيقات اسلامى سپاه
بخش اول
دفاع

مـسائل مربوط به (دفاع) ، دركتاب هاى فقهى ، ضمن بحث (اقسام جهاد) مورد بررسى قرار گـرفـتـه اسـت . فقهاى بزرگوار، جهاد را به دو قسم (ابتدايى) و (دفاعى) تقسيم كرده اند.
جهاد ابتدايى ، جهادى است كه از طرف مسلمانان براى دعوت كفار به اسلام صورت مى گيرد و مـشـروط بـه بلوغ ، عقل ، برده نبودن ، مرد بودن و نظاير آن ها مى باشد. اين جهاد به امر امام (ع) يا نايب خاص او انجام مى شود و به اجماع مسلمانان ، واجب كفايى است .
جـهـاد دفـاعـى ، جهادى است كه در آن ، جمعى از كفار، بر مسلمانان هجوم آورند و از تهاجم آن ها، بر اسلام ترسيده شود، يا آن كه دشمن در فكر سلطه بر سرزمين هاى اسلامى و اسارت زن و فـرزند مسلمانان و غارت اموال آنان باشد.(2) از اين قسم جهاد ، به (دفاع) تعبير مى شود.
در مـيـان فـقـيـهـان راسـتـيـن تـنـهـا كـسـى كـه بـاب مـسـتـقـلى دربـاره مسائل دفاع تحت همين عنوان مطرح و احكام مربوط به آن را بررسى كرده است ، امام خمينى (ره) مى باشد.
در اين بخش از كتاب به بيان گونه هاى مختلف دفاع و احكام ويژه آن ها مى پردازيم .
درس اول
اهميت ، وجوب و اقسامِ دفاع
واژه (دفاع) از ماده (دفع) به معناى دور كردن و راندن است و در باب مفاعله به معناى حمايت كـردن و يـارى رسـانـدن آمـده اسـت ؛ (دافـَعَ عـَنـْهُ) يـعـنـى از او حـمـايـت كـرد و بـه او يـارى رساند.(3)
در اصـطـلاح شـرعـى نـيـز نوعى جهاد است و آن در موقعى است كه دشمنان بر مردم مسلمان هجوم آورند.(4)
(دفـاع) امـرى فـطرى است كه خداوند در نهاد همه موجودات عالم از جمله انسان قرار داده است . اسـلام بـا مـقـرراتـى كـه دربـاره ايـن امـر فـطـرى و چـگـونـگـى آن وضـع كـرده ، آن را بـه شكل منطقى و درستى جهت داده است .
انسان ، قدرت دفاعى خود را گاهى در جانبدارى از دين و آيين ، مقدسات دينى ، آرمان هاى مكتبى ، وطـن و مـيـهـن اسـلامـى و امـورى از ايـن قـبـيـل بـه كـار مـى گـيـرد و گـاهـى بـه حـمايت از جان ، مال ، آبرو و ناموس خويش اقدام مى كند و در برابر متجاوزان به حريم و حقوق خود و بستگانش به دفاع مى پردازد. بر اين اساس مى توان دفاع را به دو قسم (دفاع از كيان اسلام و حوزه اسلامى) و (دفاع شخصى) تقسيم كرد كه به شرح آن ها مى پردازيم .
اهميت دفاع از كيان اسلام و حوزه اسلامى
مـنـظـور از كـيـان اسـلام و حـوزه اسـلامى ، اساس اسلام ، مسلمانان ، اجتماع آن ها و مانند آن است و دفـاع از كـيـان اسـلام دامـنه گسترده اى دارد و دفاع از شعاير دينى ، ارزش ها، آرمان ها و اهداف اسـلامـى ، دفاع از كشور و نظام مقدس اسلام ، دفاع از مسلمانان و سرزمين هاى آنان را در برمى گيرد.
دفـاع از ضـروريـات زنـدگى بشر است و بدون آن نظم جامعه در هم مى ريزد؛ مراكز عبادت از بـيـن مـى رود؛ هـيـچ كـس آزادى پـرسـتـش خـداونـد را پـيدا نخواهد كرد و سرانجام فساد و تباهى عالمگير مى شود. قرآن مجيد، اين واقعيت مسلّم را چنين بيان مى دارد:
(وَ لَوْ لا دَفْعُ اللّهِ النّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الاَْرْضُ)(5)
اگر خدا بعضى از مردم را به وسيله بعضى ديگر دفع نمى كرد، زمين تباه مى شد.
و در آيه ديگر مى فرمايد:
(وَ لَوْلا دَفـْعُ اللّهِ النـّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بَيْعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ اللّهِ كَثيراً...)(6)
اگر خدا بعضى از مردم را به وسيله بعضى ديگر دفع نكند، ديرها، صومعه ها و معابد يهود و نصارا و مسجدهايى كه نام خدا به فراوانى در آن برده مى شود، ويران مى گردد.
خـداونـد مـتـعال به مردمى كه مورد تجاوز و تهاجم دشمن قرار گرفته اند اجازه دفاع داده ، مى فرمايد:
(اُذِنَ لِلَّذينَ يُقاتَلُونَ بِاَنَّهُمْ ظُلِمُوا...)(7)
بـه كـسانى كه جنگ بر آنان تحميل گرديده ، اجازه جهاد داده شده است ؛ چرا كه مورد ستم قرار گرفته اند.
از عموميت اين گونه آيات مى توان دريافت كه هرگاه دشمنان اسلام ، سرزمينى از سرزمين هاى اسـلامـى را مـورد هـجـوم قـرار دهـنـد و يـا مـسـلمـانـان را دچـار حـمـله و قتل و غارت كنند، بايد با آن ها پيكار كرد.
دفـاع از كيان اسلام به اندازه اى اهميت دارد كه بعضى از فقيهان نامدار همانند شيخ جعفر كاشف الغـطـا فـتوا داده اند كه فرمانده مى تواند نيروهاى مورد نياز ـ مسلمان يا غير مسلمان ـ را براى شـركـت در نبرد ملزم كند! همچنين مى تواند در صورت لزوم به نيروهاى حاضر در صحنه اجازه مرخصى ندهد، مگر آن كه نيروى رزمى به مقدار نياز در جبهه وجود داشته باشد.(8)
مـرحـوم مـيـرزاى قـمـى نـيز اجبار افراد متخلف را ـ كه دفاع بر آنان واجب است ـ از باب امر به معروف ، جايز بلكه واجب شمرده ، در پاسخ اين پرسش كه :
در صورتى كه اين مجاهده [با روسيه ] و مدافعه ، لازم و واجب گرديد شرعاً، آيا كسانى كه در ايـن امـر تـهـاون و تـخـاذل نـمـوده ، تـرك واجـب مـى نـمـايند، از باب امر به معروف ، اجبار به امـتـثـال مـى تـوان نـمـود يـا نـه ؟ و آيا كسانى كه تهاون و خوددارى مى نمايند، عاصى و معاقب اخروى هستند يا نه ؟
مى فرمايد:
بـلى ، ايـن هـم از اعظم انواع معروف است و ترك آن از اعظم انواع منكر، و جايز است (بلكه واجب اسـت مـؤ كـداً) بـر كـسـى كـه جـامـع شـرايـط امـر بـه مـعـروف و نـهـى از مـنـكـر بـاشـد، عمل به آن .(9)
وجوب دفاع از كيان اسلام
اگر دشمن ، اساس اسلام و اجتماع مسلمانان را تهديد كند و كشور اسلامى را مورد هجوم قرار دهد، بـر مـسـلمـانـان واجـب اسـت ، بـه هـر وسـيـله اى كـه مـى تـوانـنـد بـا بذل جان و مال و مانند آن دفاع نمايند.(10)
در صورتى كه دشمن قصد تصرف كشور اسلامى و اسير كردن مسلمانان را دارد، دفاع به هر وسيله ممكن ، واجب است .(11)

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 150]