ژانرهايى كه بوى باروت مى دهند

واضح آرشیو وب فارسی:ابرار: ژانرهايى كه بوى باروت مى دهند
[ پژمان مكارى‎/ بخش دوم و پايانى ]

ساب ژانرها
مطابق ساير ژانرهاى سينمايى،سينماى جنگ نيز داراى يك سرى زير مجموعه است. فيلم هاى جنگى كه هر يك داستان و شرايط خاص خود را دارند اما از محور مشتركى به نام جنگ سود مى برند و در نهايت، ذيل مجموعه سينماى جنگ قرار مى گيرند.
ساب ژانرهاى معتبر سينماى جنگ كه در سينماى ايران مورد استفاده قرار گرفته اند از اين قرارند:
۱-گريز از زندان:در اين زيرگونه(ساب ژانر)، ماجرا در يكى از زندان هاى دشمن اتفاق مى افتد. رفتار دشمن چه بد باشد چه خوب،عده اى از اسرا تصميم مى گيرند كه از زندان بگريزند به همين جهت معمولاً، تحت رهبرى يكى از افراد زبده خودى با يكديگر متحد مى شوند و پس از بررسى جوانب كار،نقشه را پياده مى كنند. نقشه اى كه اصولاً با موفقيت همراه است. با وجود اينكه مخاطب از همان ابتدا مى تواند انتهاى كار را حدس بزند(اصلاً خاصيت فيلم ژانريك همين است) اما صحنه هاى نبردى كه حين فرار رخ مى دهند و همچنين طراحى نقشه فرار از جمله مواردى هستند كه فيلم را براى مخاطب سرگرم كننده مى سازند.در نمونه هاى مربوط به جنگ هاى جهانى بخصوص حفر كانال و فرار از آن طريق يكى از راه حل هاى زندانيان به شمار مى رود. از نمونه هاى خوب اين ساب ژانر مى توان به پرواز از اردوگاه(حسن كار بخش) اشاره كرد: خلبانى پس از دست يابى به اطلاعاتى مهم،قبل از اينكه توسط عراقى ها دستگير شود آنها را پنهان مى كند. در بازداشتگاه نيروهاى عراقى پيشنهاد برگزارى يك مسابقه رزمى ميان اسرا و ارتش عراق را به او مى دهند و اوبعد از صحبت با سايرين مى پذيرد. اكنون آنها خود را آماده انجام مبارزه مى كنند و از سوى ديگر بايستى اطلاعات را به نيروهاى خودى برسانند.‎/‎/
۲- جنگى مأموريتى:عده اى كماندو كه هر يك تخصص ويژه اى در امور نظامى دارند فرا خوانده مى شوند تا مأموريتى را كه امكان اعزام ارتش در مقياس وسيع بدان مقدور نيست انجام دهند. در آغاز با ويژگيهاى تك تك اين افراد آشنا مى شويم وپس از گرد هم جمع شدن آنها مأموريت تشريح مى شود. در ضمن تا رسيدن به هدف نهايى گروه چند امتحان سخت را مشابه خان هاى رستم پشت سر مى گذارد و معمولاً در اين مسير تعدادى از افراد گروه براى نجات جان بقيه فداكارى مى كنند و خود را قربانى مى كنند. در نهايت اما با وجود تلفات كم و زياد مأموريت را با موفقيت به پايان مى رسانند. اين گونه آثار داراى ساختارى اپيزوديك هستند. در هر مرحله از فيلم با اتفاق و ماجراى جنگى تازه اى روبه رو هستيم كه از دلايل جذاب بودن اين گونه فيلم ها به شمار مى آيد. خط آتش (على وفريد سجادى حسينى) مثال خوبى براى معرفى اين ساب ژانر به شمار مى آيد:يك گروه پنج نفره از كماندوهاى ايرانى براى انجام مأموريتى وارد خاك عراق مى شوند اما با نجات جان دو اسير مشكلاتى براى آنها در انجام مأموريت شان پيش مى آيد.‎/‎/
۳- نبرد هوايى: اين بار داستان درباره نبرد هواپيماها و هليكوپترهاست. گروهى خلبان مأموريت مى يابند كه محلى را در خاك دشمن بمباران كنند و يا در نبرد هوايى نيروهاى زمينى و بخصوص هوايى دشمن را متوقف كنند. جلوه هاى ويژه پيشرفته از جمله عواملى است كه مى تواند كيفيت اين قبيل فيلم ها را ارتقا دهد و نبردها را هر چه تماشايى تر اجرا كند. حمله به H3(شهريار بحرانى) از فيلم هاى خوب ساخته شده در ايران است كه از همين فرمول تبعيت مى كند:ارتش عراق جهت دور از آسيب نگه داشتن هواپيماهاى جنگى خود از حملات هوايى ايران،آشيانه آنها را به پايگاه هاى دور افتاده انتقال مى دهد اما نيروى هوايى ايران با طرح نقشه اى تصميم به بمباران آنجا مى گيرد.‎/‎/
۴- نبرد دريايى: همانطور كه از عنوان پيداست محل وقوع حوادث عرصه ناوهاى جنگى است وغواصى در زير دريا. گاهى كشتى مورد حمله هوايى و يا دريايى دشمن واقع مى شود و گاهى غواصان بايستى از زير دريا به سنگر دشمن نفوذ كنند.متأسفانه در اين ساب ژانر، همچون ساب ژانر نبرد هوايى، به دليل عدم وجود امكانات مالى و تكنيكى عظيم، فيلم هاى چندانى در سينماى ايران عرضه نشده و اين دو از ساب ژانرهاى فقير به شمار مى آيند. مثال: شمارش معكوس(اكبر حر):قرار است انبار مهمات شيميايى ارتش عراق شناسايى ومنهدم گردد. به اين منظور گروهى غواص عازم مأموريت شناسايى مى شوند.‎/‎/
۵-نسل كشى نژادى:رژيم بعثى صدام طى عملياتى موسوم به انفال نزديك به صد و هشتاد هزار كرد را به اشكال مختلف،منجمله زنده به گور كردن، به قتل رساند. بمباران شيميايى شهر حلبچه در جريان جنگ تحميلى،كه به هيروشيماى كردستان معروف است، نيز در همين راستا صورت گرفت. اين موضوع دستمايه فيلمى به نام عروس حلبچه(حسن كار بخش) شد. اين گونه فيلمها با تأكيد بر وجوه وحشيانه عمل نسل كشى مظلوميت شهداى واقعه را به تصوير مى كشند:دختر يك مبارز كرد درمراسم عروسى اش متوجه مى شود كه پدرش كشته شده. او به دنبال جسد پدر مى رود و در بازگشت متوجه مى شود كه شهر توسط عراقى ها بمباران شيميايى شده.‎/‎/
۶-جبهه هاى جنگ: داستان نبرد رو در روى دو جبهه پشت خاكريزها ازجمله داستان هايى است كه چه در سينماى ايران و چه در سينماى جهان بسيار كار شده.سربازها پشت خاكريزها سنگر گرفته اند و گاهى حمله مى كنند و زمانى عقب نشينى. در سينماى ما خصوصاً صحنه هاى زيادى را در اين گونه فيلم ها به ياد مى آوريم كه نيروى زمينى ارتش بعث عراق با پشتيبانى تانك ها به خاكريز نيروهاى ايرانى حمله مى كنند و با گلوله هاى آرپى جى مواجه مى شوند. فضاى جبهه عنصر مشترك اين قبيل آثار است. از نمونه هاى اين ساب ژانر مى توان به سجاده آتش اشاره كرد: درعمليات كربلاى پنج نيروهاى خودى در محاصره تانك هاى دشمن اند و فرماندهان براى خارج شدن از اين بحران بايد چاره اى بينديشند.‎/‎/
۷-مقاومت مردمى(جبهه مقاومت):نيروى دشمن وارد كشور شده و ارتش يا شكست خورده و يا هنوز امكان اعزام نيرو به آن منطقه را ندارد. پس مردم منطقه خود جهت مقابله با سپاه دشمن وارد كارزار مى شوند. از نمونه هاى خوب اين دسته مى توان به روز سوم (محمد حسين لطيفى) اشاره كرد: روزهاى آغازين جنگ است و ارتش عراق وارد شهرهاى مرزى شده. همه در حال تخليه شهر هستند. در اين ميان پاى دخترى آسيب ديده و قادر به راه رفتن نيست ، پس برادرش او را زير باغچه پنهان مى كند تا در فرصت مقتضى براى نجات او باز گردد.‎/‎/
۸-بازگشت به خانه: جنگ تمام شده و اسرا كه مدت طولانى را در فضاى جنگ و سپس در اسارت به سر برده اند اكنون قرار است به خانه باز گردند اما همه چيز تغيير كرده، هم آرمان ها وهم آدم ها. اين گونه فيلم ها با همراهى با شخصيت سرباز(رزمنده) نگاهى همدلانه به او و تفكرات او دارند. عروسى خوبان(محسن مخملباف) از فيلم هاى خوب اين گروه است:رزمنده جوانى كه در جريان جنگ موجى شده تصميم مى گيرد كه با نامزدش ازدواج كند اما پدر نامزدش كه مرد محتكريست مخالف اين ازدواج است.‎/‎/
آثار ديگرى وجود دارند كه گرچه در حيطه سينماى دفاع مقدس جاى مى گيرند اما مشكل بتوان آنها را در يكى از اين هشت گروه جاى داد. فيلم روبان قرمز(ابراهيم حاتمى كيا) از جمله همين فيلم هاى ژانر گريز است. در آينده سينماى دفاع مقدس را بيشتر مورد بررسى قرار مى دهيم.
تلفن گروه پايدارى ۸۸۴۷۱۲۴۸
شنبه 19 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابرار]

[مشاهده در: www.abrarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 181]