نبرد خاموش ناتو و روسيه

واضح آرشیو وب فارسی:ابرار: نبرد خاموش ناتو و روسيه
روند سياسى كه از ۱۰۰ سال پيش دستخوش تحولات ماهوى شده، امروز رفته رفته به مرحله ثبات مى رسد. ديالوگهاى ديپلماتيك كه از پايان دهه اول قرن گذشته وارد ادبيات جهان شده بود امروز با دگرگونى ارزشها مفاهيم جديدى را خلق كرده و به جرأت مى توان گفت دوره كودتاهاى نظامى يك شبه به سر آمده و ديگر پينوشه در برابر آلنده حرف زيادى براى گفتن نخواهد داشت. ولى اين مسأله به هيچ عنوان به اين معنا نيست كه ساكاشويلى هم در برابر شوارد نادزه حرفى براى گفتن نداشته باشد... به گزارش ايراس امروز ابزارهاى سياسى فرق كرده، اما زياده طلبى استعمار غرب كه در دو جنگ خونين دنيا را به خاك و خون كشيد و مليونها نفر را به كام مرگ فرستاد در فلسفه دچار دگرگونى نشده است. تنها دروغ هاى بيشترى به آن افزوده شده، با بهره گيرى از روانشناسى علمى تر شد و به شكل كالاهاى لوكس در آمده است. دموكراسى غربى بدون تبليغات سيگار، لوازم آرايش و عروسكهاى بدون لباس هيچ طرفدارى نخواهد داشت. تزار نيكلاى دوم در اظهار نظرى در يادداشتهاى روزانه خود نوشت: «... به نظر من دولتمردى كه سعادت و پيشرفت خود را در مستى ملتش جستجو كند به تنها چيزى كه فكر نكرده ملت است...» اينكه ايالات متحده با كدام ابزار توانسته اوكراين را براى پيوستن به ناتو ترغيب كند مهم نيست. مهم دروغ بزرگيست كه در اين واقعه نهفته است. در حال حاضر علاقه اوكراين براى پيوستن به ناتو مهمترين چالش پيشرو در سياست خارجى روسيه است. چنانچه از توافق بوداپست بر مى آيد اوكراين و گرجستان بايد به عنوان عضوى از ناتو مورد تأييد رهبران روسيه قرار گيرد يعنى در نهايت براى اوكراين و ناتو سياستى يكسان در پيش بگيرند. غم انگيزترين بخش اين تراژدى در واقع اين است كه روابط روسيه - اوكراين و ناتو مى تواند به عنوان الگو مورد توجه ديگر كشورهاى مشترك المنافع قرار بگيرد، اما در اين ماجرا پاسخ دادن به سؤالات اساسى، بسيارى از حقايق را روشن خواهد ساخت: چرا اوكراين علاقه مند به عضويت در ناتو است؟ بخش عمده اى از روش سياستمداران اوكراينى براى پيوستن ناتو را در ديدگاه هاى آنها درباره مسكو بايد جستجو كرد. در واقع در اين تئورى ها مسكو به عنوان يك دشمن تاريخى ديده مى شود و نياز به فاصله گيرى اوكراين از مسكو به شدت احساس مى شود. اين مسئله در حقيقت ترس از روسيه است كه در تصميم گيرى هاى حساس تأثير مى گذارد و همه آنها در سياست خارجى اوكراين ديده مى شود.از منظر سياست مداران اوكراينى عضويت در ناتو به معنى پايان تأثيرپذيرى اوكراين از روسيه و تضمينى براى استقلال آينده اين كشور است. سياستمداران غرب گراى اوكراينى عضويت در ناتو را با جدائى از روسيه يكى مى دانند و همين مسئله دقيقاً پاسخ به نخستين سؤال است كه؛ اين خصوصيت ضد روسى بودن ناتو است كه به عنوان ارگان و سازمانى فعال، رهبران اوكراين را طرفدار غرب مى سازد. اگرناتو ضد روسى نبود تمايل پيوستن به ناتو در كى يف هيچگاه پديد نمى آمد.
ابراز اين تمايل در حقيقت ابراز تمايل به كسب متحد و پشتيبانى و در كلامى ديگر شناسايى مسكو به عنوان دشمن و خطر اصلى است. اوكراين، گرجستان و دولت ساكاشويلى را الگـــــــوى مناسبى براى بنانهادن يك مجموعه ضد روسى مى داند. كى يف در نظر دارد با پيوستن به ناتو روابط اوكراين - روسيه را محدود كرده و به آن پايان دهد. تصميم اوكراين براى پيوستن به ناتو در واقع آغاز عملى يك سياست ضد روسى است. از طرفى در حال حاضر بايد روشن شود كه اين سياست، رهبران اوكراين را به كجا هدايت خواهد كرد. «اگر سياست اوكراين گسستن از اتحاد با روسيه است (و در نتيجه يك سياست ضد روسى) فرصت كافى براى مسكو وجود نخواهد داشت كه يك سياست يكسان و برنامه ريزى شده براى تصميم گيرى داشته باشد.» ابتدا بايد روشن شود كه آيا اوكراين به عنوان مهد پيدايش تمدن اسلاوها و كليساى ارتدوكس و به عنوان بخشى از فرهنگ روسيه، از پيوستن به ناتو به دنبال پاسخى مستقيم به گسستن از فدراسيون روسيه است ؟ بازتاب اين گسست، از زمان فروپاشى شوروى بزرگترين چالش پيش روى روسيه بوده و در اين خصوص از تأثيرگذارى بر جدايى طلبى در چچن نيز نبايد غافل شد. از منظر ژئوپولتيك و فرهنگى، عضويت در ناتو، اوكراين را خط مرزى شرق و غرب قرار مى دهد كه اين مرز باعث محدود شدن روابط روسيه و اوكراين خواهد شد، فرهنگها و اشتراكات دو طرف خط مرزى را تضعيف كرده و باعث جدايى روز افزون مردم اوكراين و روسيه مى گردد. هويت فرهنگى زبان در اوكراين از روسيه و در مقابل پيشينه تاريخى روسيه از نظر سياسى از اوكراين تأثير پذيرفته است. عضويت اوكراين در ناتو روند انفصال از روسيه را نشان مى دهد و اين يعنى اوكراين به يك جبهه ضد روسى جديد تبديل مى شود و غرب دقيقاً هم مرز با مرزهاى روسيه قرار مى گيرد. اهداف غرب براى جلوگيرى از احياء روسيه به عنوان يك قدرت بزرگ اين ادعا را تأييد مى كند. در حال حاضر بطور طبيعى احساس روسيه بزرگ با غربى شدن اوكراين منافات دارد. از نظر نظامى و راهبردى نيز گسترش ناتو به طرف اوكراين باعث نگرانى هاى امنيتى و نظامى روسيه است. نيروهاى نظامى غرب با عبور از مرزهاى تاريخى به مرزهاى اروپايى روسيه مى رسد. اين وضعيت شرايط ۵۰۰ سال پيش را به وجود مى آورد كه در آن مسكو در موقعيت مرزى قرار داشت. مانورهاى نظامى و نمايش موشكهاى پيشرفته در اوكراين و احساس خطر مسكو، آينده را به وضوح مستعد تنش و افزايش برخورد مى نمايد. البته يوشنكو اطمينان خاطر داده است كه نيروهاى نظامى خارجى خصوصاً در درياى سياه و سواستپول مستقر نخواهند شد. اما اين اطمينان خاطر بى معنى است زيرا نيروهاى آمريكا و ناتو (طبق موافقتنامه هاى موجود) قادرند به حد نياز از اوكراين به هر منطقه ديگر منتقل شوند. براى كرملين راضى كننده نيست كه به وعده هاى رهبران سياسى در كى يف اكتفا كند كه به اقدامات مثبت روسيه پاسخى نمى دهند و خصوصاً سر ستيز با فرهنگ و تمدن آن را دارند. پيمان آتلانتيك شمالى براى مقابله با حمله خارجى خصوصاً عليه اتحاد شوروى ايجاد شد. به عبارت ديگر به اظهار اولين دبيركل ناتو، لرد اسماى (۱۳۵۶) ؛ مأموريت اصلى ناتو «نگهدارى شوروى در خارج از اروپاست». در شرايط كنونى شدت تقابل ميان روسيه و اروپا از هر زمان ديگر در تاريخ اين كشور كمتر است، اما نبايد فراموش كرد كه ورود اوكراين به ناتو، ثابت مى كند كه ناتو همچنان ضد روسى باقى مانده و غرب همچنان به تقسيمات اروپاى قديم وفادار است. نگرانى روسيه و افزايش فاصله بين كى يف و مسكو باعث اختلافات سياسى و تضاد بين اين دو كشور مى شود. به عبارت ديگر درك اين موضوع چندان پيچيده نيست كه روسيه و اوكراين آنقدر در هم تنيده هستند كه جداشدنشان با زلزله همراه باشد و اين همان موضوعى است كه باعث مى شود كرملين رفتارهاى دموكراتيك از خود نشان ندهد. روسيه طرفداران قدرتمندى در اوكراين دارد كه مخالف پيوستن اين كشور به ناتو هستند و از اين طريق مى تواند براى منصرف كردن كى يف براى عدم پيوستن به ناتو فشار آورد. به اعتقاد مسكو غرب بدون اوكراين هم مى تواند امنيت اروپا را حفظ كند و مى تواند بدون اين كشور ضامن امنيت در اروپا باشد. روسيه امروز مانند كسى است كه احساس مى كند دشمن در آستانه دروازه هايش قرار دارد. پيوستن اوكراين به ناتو مشكلات گسترده اى براى اين كشور ايجاد خواهد كرد، لذا نبايد انتظار داشت كه روسيه پيوستن اوكراين به ناتو را به آسانى بپذيرد. ارتباط بين عضويت در ناتو و تنش در روابط اوكراين با روسيه و تأثير آن بر امنيت اوكراين بسيار واضح است. حقيقت اين است كه عضويت در ناتو امنيت اوكراين را افزايش نمى دهد و فقط اين كشور را زير چتر حمايت سازمانى قرار مى دهد كه نمى تواند در صورت لزوم از آن حمايت كند. لذا توضيحى براى رفتار سياست خارجى اوكراين وجود ندارد، خصوصاً اينكه اين توضيحات از زبان رهبران نارنجى شنيده شود. با توجه به اينكه ماهيت ناتو ضد روسيه است پيوستن اوكراين به ناتو، به روسيه اين امكان را خواهد داد كه هر عكس العملى از خود بروز دهد. اين بدان معنى است كه اصول روابط و استراتژى دولتى اين دو كشور براى امنيت آن در مقابل كشورهاى خارجى بنا نهاده شده است. پس از چند سال كى يف - به سرعت و به صورت اتوماتيكال به اين مبنا پاسخ متفاوت داد خصوصاً در مورد كريمه و در مورد درياى سياه كه وى آن را متعلق به خود مى دانست. رفتار اوكراينى ها تاتارهاى كريمه مى بايست تابع سياست اوكراين باشند و كى يف فرهنگ روسى و جمعيت روسى كريمه را كاملاً در اختيار خود خواهد گرفت. مسكو چشمانش را بر روى اين اتفاقات بست اما موج علاقه پيوستن اوكراين به ناتو براى مسكو قابل قبول نبود بنابر اين سكوت را شكست و ادعاى خود را در مورد كريمه تكرار كرد. ناسيوناليستها در كى يف بايد اين هشدار را جدى مى گرفتند كه روسيه موافق با پيوستن و عضويت اوكراين در ناتو نيست. پوتين در آخرين ماههاى رياست جمهورى اش توضيح داد كه روسيه نبايد خجالت بكشد كه راههايى را براى نفوذ خود براى جلوگيرى از پيوستن اوكراين به ناتو بكار بسته است و اين در واقع محافظت از كريمه و سواستوپل و پشتيبانى از مردم شرقى اوكراين است. اوكراين بايد بفهمد يعنى فرستادن علائمى براى طرفداران ناتو در كى يف. كه آنها بايد بفهمند روسيه با اين مسأله شوخى نمى كند و آماده است اقدامات شديدترى انجام دهد. تأثيرى ناشى از افزايش نيروها و نفوذ در مرزهاى روسيه و اوكراين ممكن است كه فعاليت هاى بيشترى را منجر شود و اين فعاليتها، با افراد روسى زبان اوكراين و يا پشتيبانى از افزايش آنها در كريمه رابطه مستقيم خواهد داشت. اگر ترس از روسيه در اوكراين افزايش يابد، توان اميدوار بود اين وضعيت ادامه پيدا نكند. آنچه مسلم است اين است كه واقعيات امروز كه ناشى از زياده طلبى غرب است آرام آرام وارد حريم خصوصى روسيه مى شود استقرار رادار در چك و داستان سپر دفاع ضد موشكى آمريكا در اروپا و عضويت اوكراين و گرجستان همزمان با استقلال كوزوو وقايعى است كه كارد را زود تر به استخوان مسكو خواهد رساند و اورا به واكنش شديد ترغيب مى كند. بنابراين بايد منتظر واكنش تند روسيه بود. اما اينكه از كجا و به چه ترتيبى اين اعتراض به غرب اعلام خواهد شد،به نظر مى رسد از ناحيه آمريكاى لاتين فشار هاى بسيارى به غرب وارد شود كارى كه هم به نفع همه دنياست و البته هم به نفع روسيه.
ايراس
پنجشنبه 17 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابرار]

[مشاهده در: www.abrarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]