وعده اي در پشت چراغ قرمز ؛ چري مشهدي هم طلسم خودروي ارزان قيمت را نشكست!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: وعده اي در پشت چراغ قرمز ؛ چري مشهدي هم طلسم خودروي ارزان قيمت را نشكست!
* امير روحپرور

قصه بمب خبري
همه چيز در يك تابستان داغ آغاز شد!

ماجرا از اين قرار بود كه وزير صنايع وقت براي افتتاح چند طرح صنعتي به مشهد سفر كرده بود.
در پايان سفر خبرنگاراني كه او را همراهي مي كردند فرصتي يافتند تا پرسشهاي خود را كه بيشتر در حوزه صنعت خودرو معطوف شده بود با وي در ميان بگذارند.
وي براي اولين بار در اين مصاحبه خبر از تأمين يكي از مهمترين انتظارات مردم در حوزه صنعت خودرو داد.
خبر اين بود: توليد خودروي ارزان قيمت!
اين مسأله خيلي زود به «بمب» خبري اين صنعت تبديل شد.
فرداي آن روز خيلي از روزنامه ها تيتر درشت خود را به اين خبر اختصاص دادند و هر يك با آب و تاب فراوان از زواياي مختلف اين وعده را نقد و بررسي كردند.
اين در حالي بود كه تا آن زمان سالهاي سال، پيكان يا همان عزيز دردانه ايراني يكه تاز خيابانهاي كوچك و بزرگ شهربود و بعد گذشت بيش از سه دهه همچنان توليد «ماشين پول» ايران خودرو با همان شكل و شمايل ادامه داشت...
***
مرگ اسطوره 38ساله
در آن سالها منتقدان بهانه گيري مي كردند كه پيكان هواي شهرها را خاكستري كرده، بنزين را غارت و دلارهاي نفتي را مي بلعد.
همزمان سر و كله ماشينهاي مدل جديد كره اي، فرانسوي و ژاپني در بازار پيدا شد. و بتدريج حضور خودروهاي متفاوت و رنگارنگ چهره خيابانها و شهرها را عوض كرد.
مصرف بالاي سوخت، استانداردهاي ايمني پايين، وجود عيبهاي فراوان، پايين بودن سطح فناوري ساخت، كيفيت بد و آلايندگي بالا از جمله دلايلي بود كه جمع آوري چرخه توليد پيكان را كه زماني پرطرفدارترين خودروي كشور به حساب مي آمد، ضروري مي ساخت.
و بدين ترتيب شمارش معكوس براي مرگ اسطوره صنعت خودروي ايران آغاز شد.
توليد پيكان پس از حدود چهل سال سرانجام برچيده مي شود، اين خبري جنجالي بود كه در ويترين روزنامه ها در پايان سال 83 خودنمايي مي كرد.
سال بعد هم نشريات نوشتند بهار را بي پيكان آغاز مي كنيم.
پس از حرف و حديثهاي فراوان خط توليد خودروي پيكان در روز يكشنبه 25 ارديبهشت 84متوقف و آخرين پيكان توليدي با امضاي وزير صنايع روي كاپوت آن به موزه فرستاده شد.
در اين مراسم كه در محل كارخانه ايران خودرو در حومه تهران برگزار شد، پيكان شماره 2295095 روانه موزه بزرگترين خودروساز خاورميانه شد.
جهانگيري كه در طول صدارتش به وزير خودرو معروف شده بود در برابر صدها دوربين روي آخرين پيكان توليد ايران نوشت:
«پيكان ارابه اي بود كه صنعت خودرو بر دوش آن شكل گرفت و امروز به موزه مي رود تا نظاره گر اعتلاي اين صنعت باشد»
وي بازهم در اين مراسم بر توليد خودروي ارزان قيمت تأكيد كرد و گفت: محدوده قيمتي پيكان بيشتر در حد طبقه هاي متوسط و زيرمتوسط جامعه است و بر اين اساس ايران خودرو امسال و سال آينده خودروهايي در حد قيمت پيكان و حتي پائين تر از اين قيمت را وارد بازار خواهد كرد.

اگرچه در مراسم وداع حسي از نوستالژي و خاطره بر اين مراسم حاكم بوده، ولي با خارج شدن آخرين پيكان، حاضران غريو شادي سردادند و سپس پارچه اي با نوشته خداحافظ پيكان روي آن كشيدند تا احتضار اين خودروي 38 ساله تجسمي نمادين بگيرد.
روز بعد خبرگزاريها و رسانه هاي مختلف جهان در گزارش هاي مختلفي وداع ايرانيان را با پيكان مورد توجه قرار دادند.
بي بي سي در گزارشي عنوان كرد: پيكان سالها پرفروش ترين خودرو در ايران بوده است و هنوز هم طرفداراني دارد. با اين اوصاف، جانشينان پيكان براي جلب نظر ايرانيها و به دست آوردن اعتماد آنها به سالها وقت نياز دارند تا ياد پيكان فراموش شود و بتوانند همان آرامشي را به مردم بدهند كه پيكان به مسافرانش مي داده است!
خبرگزاري فرانسه هم گزارش داد: خط توليد پيكان قديمي ترين خودروي ساخت ايران، با حضور تني چند از مقامها و كارشناسان عالي رتبه ايراني متوقف شد.
اين گزارش افزوده بود: در ايران اكنون بيش از 6/5 ميليون دستگاه خودرو وجود دارد كه بيش از يك سوم اين تعداد را خودروهاي پيكان تشكيل مي دهند.
درگزارش رويترزهم از پايان توليد پيكان در ايران آمده بود:گرچه داستان پايان توليد خودروي پيكان در ايران بارها به گوش رسيده است، ولي اين بار بحث حذف پيكان جدي تر از هميشه شده است!
رويترز افزود: بسياري از خودروهاي پيكان كه هم اكنون در سطح شهر تهران و ديگر شهرهاي بزرگ ايران تردد مي كنند، عمري بالاتر از 30 سال دارند و اين خود عامل مهمي در افزايش ترافيك شهري و آلودگي هواي اين شهرها محسوب مي شود.
پرونده ايكس11

پس از حذف پيكان، داستان خودروي جديدي به نام نيو پيكان كليد خورد.
در اين راستا گفته شده بود پروژه پيكان جديد (نيوپيكان) كه در گذشته در ايران خودرو پيگيري مي شد، به دلايل نامعلوم با تغيير نام به اسم پروژه ايكس11 درحال پيگيري است.
انتشار خبر مربوط به توليد پيكان جديد كه روز شنبه (9 مهرماه) بر روي خروجي يكي از خبرگزاريها قرار گرفت، با تكذيبهاي شتاب زده در برخي رسانه ها مواجه شد.
يك روز بعد، بيانيه اي از سوي ايران خودرو منتشر شد كه نشان مي داد اين خبر كذب نيست، بلكه فقط به دلايل نامعلومي نام نيوپيكان به ايكس11 تغيير يافته است.
اين درحالي است كه منوچهر منطقي، مدير عامل ايران خودرو، در مراسم رونمايي از پژو 206 آريان وعده كرده بود كه طي 18 ماه يك خودرو با برند ملي در گروه صنعتي ايران خودرو طراحي و ساخته خواهد شد.
همچنين درحاشيه جلسه انجمن قطعه سازان كه تعداد زيادي از مديران صنعت خودرو حضور داشتند، از يكي از مديران ايران خودرو درباره اين خودرو سؤال شده بود، كه وي در پاسخ گفته بود، شركت ايران خودرو با اطلاعات به دست آورده از پلات فورم پژو 206 در پروژه پژو آريان، قصد دارد پلات فورم ملي را با ايجاد تغييرات 30درصدي در پلات فورم خودروي پژو 206و نصب موتور سوم خانواده موتور ملي توليد كند. همچنين برنامه هاي توليد پيكان جديد (نيو پيكان)، هم زمان به صورت توليد مشترك در ايران و چين انجام خواهد شد.
وي افزوده بود هزينه طراحي اين خودرو 160 ميليارد تومان در نظر گرفته شده است؛ ضمن اين كه قيمت هدف براي پيكان جديد حدود هشت ميليون تومان تعيين شده كه تا اسفند سال 86 به توليد انبوه مي رسد.
دو برادر ناتني

اما ادامه ماجرا پس از حذف پر سر وصداي پيكان، استمرار توليد پژوي آردي و وانت با قلب پيكان مورد حمله منتقدان قرار گرفت.
آنان مي گفتند حذف پيكان با توليد اين دو برادر خوانده اهداف پيش بيني شده را محقق نمي كند. جهانگيري و مديران كارخانه سازنده پيكان به بيش از دو ميليون دارنده اين خودرو قول داده اند كه توليد قطعات يدكي «حداقل براي ده سال» ادامه خواهد يافت، موضوعي كه سبب شده دغدغه دوستداران محيط زيست درباره از بين رفتن آلودگي هاي ناشي از دود اگزوز پيكان از بين نرود.
وزير صنايع دولت قبلي در پاسخ به سوال خبرنگاراني كه توليد پژو آردي با موتور پيكان و بدنه پژو را توجيه ناپذير خوانده اند، گفته بود «اين خودرو فقط 25 درصد با برادر ناتني خود شباهت دارد.»
اما حذف پيكان چندان براي ايران خودرو ارزان تمام نشد زيرا در آن زمان عده اي معتقد بودندكه ايران خودرو با خروج پيكان از چرخه توليد دچار كمبود نقدينگي شده است، اما اين شركت سعي كرد تيراژ خودروهاي خود را افزايش دهد.
برهمين اساس توليد پژو آردي نسبت به دوره مشابه تقريباً چهار برابر شد و توليد پژو 405 نيز به طور چشمگيري افزايش يافت.
در اين مقطع اظهارات يكي از دست اندركاران صنعت خودرو مورد توجه محافل رسانه اي قرار گرفت.
وي گفته بود: با حذف پيكان با توجه به توليد نشدن جايگزين آن، بخشي از مشتريان پيكان به پرايد سوق پيدا كردند.
وي در ارتباط با دلايل موفقيت ايران خودرو در حفظ مشتريان پيكان، اظهارداشت: توقف يك خط توليد قاعدتاً بايد به موازات افزايش توليد يك خودروي جديد و جايگزين باشد، اما در مورد پيكان اين امر يك باره انجام شد، در حالي كه هيچ خط توليدي را به يك باره متوقف نمي كنند.
و شايد به همين دليل باشد كه در سال 84 پرايد پر فروش ترين خودروي ايراني بود زيرا مشتريان پيكان با توجه به اين كه پژو آردي نسبت به پرايد از نظر قيمت، كيفيت و مخارج تعمير و... امتياز بيشتري داشت، چندان تمايلي براي خريد آن از خود نشان نمي دادند.
پيكان در آخرين سال توليد خود با بيشترين تيراژ يعني 156 هزار سواري خداحافظي كرد، اين در حالي بود كه آمار توليد پرايد بيشتر از 240 هزار دستگاه بود.
ميهمان تازه نفس
كم كم در محافل زماني كه حرف از وعده خودروي ارزان قيمت به ميان مي آمد خبرنگاران با اسم جديدي مواجه شدند:
« ال90»
اين در حالي بود كه تا آن زمان جايگزين خودروي تقريبا ارزان قيمت پيكان مشخص نشده بود.
متوليان صنعت خودرو در اولين مصاحبه هايي كه براي اين خودرو انجام شداعلام كردند شركت فرانسوي رنو - نيسان در چند ماه آينده (سال85) خودرو ال 90 را با قيمتي درحدود پرايد اما با فناوري در حد پژو 206 و موتوري با دو برابر قدرت موتور پرايد عرضه مي كند.
مهندس دانش فهيم، رئيس هيأت مديره رنو پارس درباره مشخصات اين خودرو خاطر نشان ساخته بود:تمام هدف گذاريها براي خودروي ال 90 ورود آن با قيمت 7 تا 8/5 ميليون تومان در سال 85 به بازار است و اگر اتفاق عجيبي تا سال آينده رخ ندهد، اين خودرو با قيمت هفت ميليون تومان وارد بازار مي شود.
وي ادامه داد: ال-90 براي جايگزين شدن پيكان و تأمين نياز قشر متوسط جامعه و كم درآمد است و ما نيز تمام تلاشمان را در اين جهت انجام مي دهيم.
وي درباره اين كه عده اي از خودروسازان اعلام مي كنند با توجه به موتور قدرتمند ال-90، اين خودرو با قيمت زير 10 ميليون تومان عرضه نخواهد شد، گفت: البته اين خودرو بين خودروهاي هم كلاس رقابت ايجاد مي كند، ولي رنو قطعات اين خودرو را از قطعه سازان داخلي و خارجي تأمين كرده و به خودروسازان ايراني مي دهد و آنها حق بالا بردن قيمت را ندارند و رنو هم قصد ندارد قيمت ال-90 را افزايش دهد.
اما شايد هيچ كس فكر نمي كرد كه با گران شدن پول واحد اروپا ( يورو) چه بلايي برسر پروژه خودروي هفت ميليوني نازل مي شود. «ال 90» كه توليد آزمايشي آن در پارس خودرو، ايران خودرو و سايپا آغاز شده بود، قبل از توليد دچار عارضه «گراني» شد.
در پي اين اتفاق دست اندركاران اين پروژه اعلام كردند چون اين خودرو بر پايه «يورو» قيمت گذاري شده، بنابراين قيمت ال 90 با توجه به افزايش قيمت پول واحد اروپا در برابر ريال بيشتر از 8 ميليون تومان خواهد بود. غافل از اينكه مردم ايران نه در اروپا زندگي مي كنند و نه درآمد «يورويي» دارند كه ال 90 را با يورو بخرند!؟
همه اين اتفاقها در حالي روي مي داد كه بازار پرعطش خودرو با «مرثيه» ديگري هم مواجه بود و آن هم مرگ قريب الوقوع تنها خودروي ارزان قيمت ايران؛ يعني رنو پي كي!!
به هر حال حدود يك سال و 5 ماه از توقف توليد پيكان نمي گذشت كه «تندر» كه حالا نام ايراني براي اين پروژه در نظر گرفته شده بود با كمي خلف وعده و البته با جنجالهاي فراوان به تدريج ميهمان خيابانهاي كوچك وبزرگ شد اما نه به قيمت هفت ميليون تومان زيرا گراني يورو در كنار عوامل ديگر اين خودرو را از دايره ارزاني خارج كرده بود...

ظهور اژدهاي زرد
اما داستان توليد خودروي ارزان قيمت يك بارديگر نقل محافل شد اما اين بار حرف از چيني ها بود.
اين بار آنهايي كه اين ماجرا را تعقيب مي كردند با نام ديگري آشنا شدند:
«چري»
شركت ايران خودرو كه پس از كنارگذاشتن پيكان از سبد محصولاتش بازار خودروهاي زير 10 ميليون تومان را دودستي تقديم تنها رقيب ديرينه اش سايپا كرد، تصميم گرفت در سبد محصولاتش خودروي ارزان قيمتي را اضافه كند تا در رقابت با پرايد به نوعي جبران مافات كرده باشد.
بر اساس قراردادي ميان ايران خودرو و يك شركت چيني مقرر شده بود كه مصرف كنندگان ايراني پشت فرمان اين خودرو كه از آن به نام پروژه توليد خودروي ارزان ياد مي شد، بنشينند.
مسؤولان مربوط اعلام كردند كه براي اين پروژه كارخانه اي در شهر بابل ايجاد مي شود.
اما سرنوشت چيز ديگري را رقم زد زيرا بازهم پروژه توليد خودروي ارزان با ابهامهايي مواجه شد.
مديرعامل گروه صنعتي ايران خودرو در سوم اسفندسال86 درمصاحبه اي كه آن را «اكو نيوز» منتشر كرد درباره بخشي از ابهامهاي به وجود آمده براي اجراي پروژه توليد خودروي ارزان قيمت پاسخ گفت.
منوچهر منطقي با اشاره به اين كه ابهامهايي تكنيكي درباره همكاري با چري به وجود آمده است، عنوان كرده بود: نمي توانم درباره همه ابهامهاي به وجود آمده صحبت كنم.
وي در ادامه توضيح داد: براي دستيابي به خودروي ارزان قيمت دو مسير وجود دارد؛ يكي اين كه براي كاهش هزينه مربوط به تحقيقات و صنعتي سازي، يك خودروي ارزان قيمت در دنيا انتخاب شود و يا اين كه مي توانيم در سرمايه گذاريهاي صنعتي شريك انتخاب كنيم تا هزينه صنعتي سازي كاهش يابد كه ما در اين مسير با شركتهاي مختلفي مانند فولكس واگن، فيات، سوزوكي، دو خودروساز چيني و حتي تاتا موتورز هند مذاكراتي داشتيم و در نهايت با چري براي مشاركت به جمع بندي رسيديم؛ بنابراين انتخاب چري در فرآيندي مدت دار انجام شده است، اما هم اكنون به ابهامهايي رسيديم كه بايد برطرف شود.
مديرعامل گروه صنعتي ايران خودرو ادامه داد: بحث ديگر اين است كه خودروي ارزان قيمت را داخلي سازي كنيم؛ يعني اين كه هزينه تحقيقات به ما داده شود تا روي قيمت خودرو تأثير منفي نگذارد و در مجموع مي توانيم با استفاده از قطعات موجود خودروي ارزان قيمت را خودمان توليد كنيم.
اما مدتي بعد منطقي، ازاحتمال توليد چري در سايت ايران خودرو خراسان خبر داد.
بر اساس قراردادي كه بين منوچهر منطقي، مديرعامل شركت ايران خودرو، و يين تونگ يو، مديرعامل شركت چري، در شهر «ووهو» چين امضا شد، قرار بر آن گذاشته شد كه محصول اين شركت خودروسازي چيني به قيمت حدود 6 ميليون تومان اوايل سال 87 وارد بازار ايران شود.
مجري طرح چري در ايران خودرودر اين خصوص گفته بود اين خودرو در كلاس خودروهاي سبك قرار دارد كه قرار است جايگزين پيكان با قيمت 6ميليون تومان شود.

تولد چري درمشهد
درست ابتداي تابستان امسال بود كه رسانه ها در جريان بازديد استاندار خراسان رضوي از دومين كارخانه در حال ساخت توليد خودرو توسط بخش خصوصي نه ايران خودرو با خبر شدند.
اين خبر براي خيلي از رسانه ها آنقدر جذاب بود كه با اعزام خبرنگاران خود از ماجرا با اطلاع شوند بويژه آنكه در نمابرهاي ارسالي نامي از «چين» برده شده بود.
زيرا تا قبل از آن خيليها فقط از وجود كارخانه ايران خودرو خراسان خبر داشتند نه پروژه ديگر!
افزايش توليد خودرو به بيش از يك ميليون دستگاه در كنار صادرات انواع محصولات شركتهاي خودروسازي ايران، عاملي اطمينان بخش براي گسترش سرمايه گذاري بخش خصوصي در اين حوزه به شمار مي آيد.
در اين راستا 10 شركت توليد كننده قطعات با ايجاد يك مجموعه صنعتي، بستر لازم براي راه اندازي دومين كارخانه خودروي استان در نزديكي شهر مشهد را فراهم آوردند.
در مراسم بازديد استاندار گفته شد كه اين خودرو كه با همت و سرمايه گذاري بخش خصوصي توليد و از مهرماه سال جاري روانه بازار خواهد شد و به دنبال آن بود كه چشم خبرنگاران به جمال «چري» كه حالا 200 دستگاه از آن در دو مدل توليد شده است، روشن شد.
اما سوالي كه براي بعضي از حضار بويژه آنهايي كه كمي با صنعت خودرو آشنا هستند،مطرح شد اين بود كه چرا در مراسم بازديد از اين پروژه در حال ساخت اشاره اي به عنوان «خودروي ارزان» كه همواره در كنار «چري» از آن ياد مي شد، نشده است؟
البته آناني كه به دنبال پاسخي براي اين پرسش خود بودند، خيلي زود جواب گرفتند!
زيرا مجري طرح درجمع مسؤولان، آب پاكي روي دست همه ريخت
« قيمت چري12 تا 20 ميليون تومان بسته به مدل!»
و اين يعني پايان داستاني بود كه از شهر مشهد آغاز و درهمان شهر به پايان رسيد.

و دوباره...
اما درست در زمان نگارش اين گزارش بود كه انتشار خبري دوباره ذهنها را مشغول كرد.
خبر اين بود: خودروي ارزان قيمت با مشاركت سايپا و پروتون مالزي تا يك سال و نيم آينده توليد و جايگزين پرايد خواهد شد.
به اين ترتيب حواله توليد خودروي ارزان قيمت براي سال 89 صادر شد. اما اين بار نه در مشهد بلكه در پايتخت...
پنجشنبه 10 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 792]