نگاه بي فروغ روشندلان‌ به سرنوشت مركز رودكي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: نگاه بي فروغ روشندلان‌ به سرنوشت مركز رودكي‌

چند روز پيش خبري در سايت‌هاي خبري و روزنامه‌ها درج شد، مبني بر اينكه جمعي از نابينايان و كم بينايان مركز رودكي (مركز چاپ و توليد كتاب و نشريات گويا و بريل)، نامه‌اي به رئيس جمهوري نوشته و خواستار جلوگيري از واگذاري اين مركز به بخش خصوصي شده‌اند.‌

آنها با ارسال اين نامه، در واقع نگراني خود را از آينده مبهم فرهنگي‌شان نشان دادند، زيرا رودكي، هم اكنون تنها مركزي است كه به نيازهاي فرهنگي جامعه روشندل پاسخ مي‌دهد. رودكي از اهميت بسزايي براي نابينايان برخوردار است. دستگاه چاپ بريل اين مركز به گواهي افراد متخصص غير ايراني كه از آن بازديد كرده‌اند، در خاورميانه منحصر به فرد است. رودكي، بزرگترين و مهم ترين پايگاه توليدكننده منابع مطالعاتي ويژه نابينايان (اعم از كتاب‌هاي گويا و بريل) در كشور به شمار مي‌رود. آرشيو كتابخانه گوياي مركز، داراي بيش از 40 هزار ساعت كتاب گويا و آرشيو كتابخانه بريل، داراي بيش از 7 هزار جلد كتاب است. مركز نابينايان رودكي به دستگاه‌هاي چاپ مجهز است و تعداد بسياري از نابينايان عضو آن هستند.‌

حال داستان انتقال رودكي از بخش دولتي به بخش خصوصي و نگراني نابينايان چيست؟ چرا سازمان بهزيستي تصميم گرفته است اين مركز با اهميت فرهنگي روشندلان را واگذار كند و بر كار خود هم پافشاري مي‌كند؟

پرده اول؛ ديدگاه بهزيستي‌

ماجرا از زماني آغاز شد كه سازمان بهزيستي تصميم گرفت براي اداره بهتر مراكز تحت پوشش خود، از پتانسيل‌هاي بخش خصوصي و مردمي استفاده كند؛ يعني از ماده 26 قانون تنظيم بودجه دولت تبعيت كند. زيرا مسئولان بهزيستي معتقدند كه بيشترين هزينه سازمان در سال‌هاي گذشته، صرف مراكز توانبخشي و نگهداري شده است و دولت بيش از اين، توان اداره همه بخش‌هاي بهزيستي را ندارد. ‌

در راستاي اين سياست، در سال‌هاي اخير، تعدادي از مراكز توانبخشي به بخش خصوصي واگذار شدند و ظاهرا موفق هم عمل كردند. انتقال مركز رودكي هم گويا ادامه همين راه است. ‌

تماس‌هاي مكرر ما با كاظم نظم ده، معاون توانبخشي بهزيستي براي بررسي اين موضوع بي نتيجه ماند، اما سهيل معيني، مشاور سابق وزير رفاه، سردبير سابق ايران سپيد و از فعالان حوزه معلولان و نابينايان، به تشريح ديدگاه سازمان بهزيستي مي‌پردازد و مي‌گويد:‌

‌- بهزيستي قصد ندارد با واگذاري اين مركز، رودكي را از سر خود باز كند، بلكه مي‌خواهد افق جديدي را براي گسترش فعاليت‌هاي پيش روي رودكي قرار دهد. در واقع، هدف اين است كه بخش غيردولتي، اوضاع داخلي اين مركز را بهبود بخشد و به فعاليت‌هاي آن بيافزايد، اما براي رسيدن به اين هدف، مشكلاتي وجود دارد كه بايد حل شود. به اين منظور، قرار است كميته نظارت بر واگذاري، با شركت كارشناسان و پرسنل متخصص خود مركز، تشكيل شود و مسايل را از ابعاد مختلف بررسي كند.‌

او كه خود يكي از اعضاي اين كميته است، از زمان برگزاري اين جلسه، اظهار بي اطلاعي مي‌كند. ‌

معيني اگرچه ديدگاه‌هاي سازمان بهزيستي را بيان مي‌كند، اما در ادامه با استدلال منطقي، آن ديدگاه را نقد مي‌كند.‌

دكتر محمد كمالي، معاون سابق توانبخشي بهزيستي و استاديار دانشگاه علوم پزشكي ايران، كه خود از پايه گذاران سياست واگذاري به بخش غيردولتي بوده است، نيز مي‌گويد:‌

- ما در بهزيستي براي ارتقاء كيفيت امور، سياست واگذاري امور را بنا نهاديم و تا به حال موفق هم بوده‌ايم. درباره انتقال رودكي هم از سال گذشته، بحث‌هاي زيادي صورت گرفته، اما تاكنون به نتيجه قطعي نرسيده است، زيرا رودكي داراي ماهيت ملي است و در واگذاري آن بايد تعمق بيشتري صورت گيرد.‌

كيوان دواتگران، مدير كل دفتر معلوليت‌هاي حسي -- حركتي سازمان بهزيستي و رئيس سابق مركز رودكي نيز با نفس واگذاري مركز مشكلي ندارد. او معتقد است:‌

- واگذاري يك مركز به بخش غيردولتي، مي‌تواند خلاء‌هاي موجود را برطرف كند و كيفيت كار را بالا ببرد، اما شرايطي لازم است.‌‌

او ادامه مي‌دهد:‌

- در جلسه‌اي با حضور دكتر نظم ده، مقرر شد مركز رودكي به بخش غيردولتي واگذار شود، مشروط بر آنكه:‌

وضعيت استخدام كاركنان رودكي بهتر شود.‌

فعاليت‌هاي جاري رودكي ادامه يابد.‌

تامين مواد مصرفي بهتر شود و ...‌

دواتگران مي‌گويد:‌

‌- در شرايط فعلي كه صحبت از اجرايي شدن اين طرح است، هنوز موارد مذكور تحقق نيافته يا بهتر است بگوييم شفاف سازي نشده و همين عامل، موجب نگراني نابينايان شده است.‌‌

پرده دوم؛ ديدگاه روشندلان‌

اين روزها، بسياري از روشندلان رودكي پر از نگراني‌اند؛ دلهره از تغيير و تحول؛ تغييري كه شايد جنبه فرهنگي زندگي آنها را سال‌ها به عقب بازگرداند. نگراني از سرنوشت تاريك تحصيلي‌شان. در چشمان بي فروغ اين افراد، انباشت دغدغه را مي‌بيني. دغدغه نابساماني. دغدغه از دست دادن همين شغل بدون بيمه و قرارداد. حذف برنامه‌هايي كه سال‌ها براي اجرايي شدن‌شان تلاش كردند و خلاصه، نابودي همه يا قسمتي از تلاش سال‌هاي سال‌شان. ‌

رودكي براي روشندلان، فراتر از يك مجتمع فرهنگي است. شايد به اين دليل است كه مركز، نگاه خاص تر و تصميم گيري ظريف و بادقتي را از سوي مسئولان مي‌طلبد؛ نگاهي كه بتواند پاسخگوي نيازهاي افراد روشندل باشد و اگر اوضاع را بهتر نمي‌كند، حداقل بدتر نكند.‌

صادق عباسي، روشندلي كه سال هاست به عنوان مصحح در مركز رودكي كار مي‌كند، مي‌گويد:‌

‌- ما در اين مركز، يك كتابخانه تخصصي و منحصر به فرد داريم كه جزء نفايس ملي نابينايان محسوب مي‌شود، مثل منابعي كه در كتابخانه ملي است. آيا كسي به خود اجازه مي‌دهد كتابخانه ملي را به بخش خصوصي واگذار كند؟

به گفته او، كتابخانه رودكي با هزينه دولت ايجاد شده است، از طرفي اگر منابع آسيب ببينند، قابل ترميم نيستند. او معتقد است اين منابع، كتاب‌ها و امكانات رودكي، نبايد متعلق به شخص يا سازمان خاصي باشد، بلكه متولي آن هميشه بايد دولت باشد. زيرا دولت، نماينده همه افراد است و افراد روشندل حق دارند از اين امكانات استفاده كنند، درحالي كه بخش خصوصي تنها نماينده گروهي از افراد به حساب مي‌آيد.‌

عباسي به نگراني روشندلان از نحوه خدمات دهي بخش خصوصي‌ اشاره مي‌كند:‌

- بخش خصوصي، قراردادهايش سالانه بسته مي‌شود. هم اكنون كه رودكي زير نظر دولت است، قراردادها با تاخير بسته مي‌شود. بعد از واگذاري، به احتمال زياد اين تاخير افزايش مي‌يابد و ما را دچار چالش مي‌كند. بنابراين بايد پيش از هر كاري، مسايل به دقت بررسي شود.‌

او معتقد است اين مركز خيلي براي دولت هزينه بر نيست و مي‌پرسد:‌

‌- چطور سازماني كه مدعي است مي‌تواند 100 مركز بهزيستي را به وسايل و امكانات نرم افزاري و مناسب سازي الكترونيكي تجهيز كند، نمي‌تواند از پس هزينه‌هاي رودكي بر آيد؟ در حاليكه حتي يك پنجم مراكزي كه قرار است تجهيز شود، در كشور وجود ندارد و اين موضوع نشان مي‌دهد كه قول‌ها و وعيدها اغراق آميز است. درباره رودكي هم من احساس مي‌كنم عجولانه و بدون بررسي، تصميمي گرفته شده است و نياز به نگاه كارشناسي بيشتر و واقع بينانه تري دارد.‌

عباسي همچنين متذكر مي‌شود:‌

- رودكي اصلا سود آور نيست، در حاليكه بخش خصوصي هميشه به دنبال منافع و مصالح خويش است، از اين رو ممكن است برخي از فعاليت‌هاي اين مركز را بخاطراهداف خود، حذف كند يا تغيير دهد.‌

او ادامه مي‌دهد:‌

- متقاضيان استفاده از امكانات اين مركز، معمولا از اقشار آسيب پذير جامعه هستند كه توان مالي خوبي ندارند. حتي بسياري از آن ها، توانايي خريد كتاب را هم ندارند، چون قيمت كتاب‌هاي نابينايان چندين برابر كتاب‌هاي عادي است. از طرفي، فعاليت‌هايي كه براي توليد و آرشيو كتاب‌ها انجام مي‌شود، بسيار هزينه بر است. بنابراين واگذاري چنين مركزي به بخش خصوصي كه تنها به دنبال سود است، بي معني است.‌

عباسي كه داراي مدرك كارشناسي ارشد ادبيات عرب است، همچنين به موضوع تامين منابع مطالعاتي بريل‌ اشاره مي‌كند و مي‌گويد:‌

- رودكي، تنها مركزي است كه تامين كتاب‌هاي بريل مورد نياز نابينايان سراسر كشور را به عهده دارد. فرايند توليد و چاپ كتاب‌هاي بريل، كاري بسيار پيچيده است كه مراحلي چون ارتباط با ناشران، دريافت فايل حروفچيني شده كتاب‌ها، تطبيق متون الكترونيكي كتاب‌ها با قواعد خط بريل، ويراستاري نسخ بريل و چاپ نهايي كتاب‌ها را در بر مي‌گيرد. رودكي در سال‌هاي اخير، تلاش‌هاي فراواني براي ارتباط و همكاري با ناشران كرده است. واگذاري اين مركز به بخش خصوصي، تمامي اين تلاش‌ها را ضايع مي‌كند، چرا كه ناشران حاضر نيستندحقوق انحصاري كتاب‌هاي منتشر شده خود را در اختيار بخش غيردولتي قرار دهند.‌

به گفته او، معمولا در هر ارگان دولتي، يك شركت مادر تخصصي وجود دارد و دولت از طريق آن، خدمات نوين خود را تجربه مي‌كند. رودكي هم براي بهزيستي يك شركت مادر تخصصي محسوب مي‌شود كه خدمات بسياري ارائه مي‌دهد و كارشناسان فراواني دارد. بهزيستي در بسياري از موارد، از نظرات اين كارشناسان براي اجراي طرح‌هاي خود بهره مند مي‌شود. با واگذاري اين مركز، بهزيستي بسياري از كارشناسان خود را از دست مي‌دهد و از اين نظر تضعيف مي‌شود.‌

سهيل معيني نيز به عنوان يك روشندل معتقد است كه:‌

- هم اكنون 2 مساله وجود دارد: اصل واگذاري مركز و نحوه واگذاري آن‌‌

به گفته او، بيشتر نگراني‌ها در جامعه نابينايان ناشي از شيوه واگذاري است. اگر بخش خصوصي رودكي را اداره كند، پرسنل مركز دچار دغدغه‌هاي زيادي مي‌شوند، زيرا تغيير و تحولات، زندگي آنها را بيش از هر چيزي تحت تاثير قرار مي‌دهد. ممكن است نيروها اخراج شوند، برخي از فعاليت‌ها تغيير كنند يا حذف شوند و ...‌

او همچنين مي‌گويد: ‌

- تجربه ناموفق مراكز خصوصي ديگر كه تا حدودي فعاليتي مشابه رودكي دارند، گواه ديگري است كه بر نگراني روشندلان افزوده است.‌‌

معيني ادامه مي‌دهد:‌

- به طور مثال، موسسه غيردولتي (خندق) با حمايت‌هاي سازمان بهزيستي به توليد كتاب‌هاي گويا براي نابينايان مي‌پرداخت. اين موسسه از دستگاه‌هايي چون نهاد رياست جمهوري، وزارتخانه علوم، صندوق رفاه دانشجويي و بنياد مستضعفان و جانبازان به راههاي مختلف، كمك نقدي و غيرنقدي بلاعوض دريافت مي‌كرد. با دريافت تمامي اين مبالغ، موسسه مذكور مدت 3 سال است كه مشكل مالي پيدا كرده است و به اين دليل، توليد و ارايه خدمات به دانشجويان نابينا را محدود كرده و تمامي نوارهاي توليد شده در آرشيو خود را از دسترس جامعه هدف دور نگاه داشته است.از اين رو دانشجويان دچار سردرگمي شده‌اند. روشندلان نگرانند كه تنها مركز فرهنگي دولتي‌شان هم به اين سرنوشت دچار شود.‌‌

به اعتقاد او، اگر بهزيستي اصرار دارد كه مركز رودكي را واگذار كند، بايد نقاط تاريك و مبهم اين طرح را به طور صريح براي روشندلان آشكار كند، بحث كارشناسي انجام دهد و در گرفتن تصميم، دقت فراواني داشته باشد.‌

اين روشندل فعال مي‌گويد:‌

- تاكنون شركت‌هايي براي گرفتن رودكي درخواست داده‌اند كه هيچ تخصصي از نحوه كار و برنامه رودكي نداشته‌اند. اگرچه بهزيستي تاكيد كرده است كه اين مركز را به هيچ شركتي واگذار نمي‌كند، اما روشندلان هنوز نگرانند.‌

به عقيده معيني، شخص حقيقي و حقوقي كه مي‌خواهد متولي رودكي باشد، بايد علاوه بر داشتن صلاحيت مالي، صلاحيت تخصصي لازم را هم داشته باشد. شخص منتخب بايد برنامه كاري رودكي را به طور آشكار بيان كند تا مشخص شود كار را كاملا مي‌شناسد و با ظرافت‌هاي آشناست. ‌

او ادامه مي‌دهد:‌

- بايد در قرارداد واگذاري، همه نكات به طور شفاف درج شود؛ يعني تضمين‌هاي لازم براي اخراج نشدن نيروها، ارائه تسهيلات رفاهي، بيمه و ... مشخص شود تا بتوان به هدف بهزيستي از واگذاري دست يافت.‌

شنبه 5 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 257]