جامعه اطلاعاتي در ايران نمايشي از سردرگمي ها است

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: جامعه اطلاعاتي در ايران نمايشي از سردرگمي ها است
وقتي بحث جامعه اطلاعاتي در جوامع مطرح شد، تصور بر اين بود كه با تحقق اهداف اين جامعه و ظهور فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي، تحولات عميق و بنياديني در روابط اجتماعي و ساختارهاي سياسي و اقتصادي جوامع اتفاق مي افتد كه البته اين فرض، بيشتر در كشورهاي پيشرفته و صنعتي مطرح بود كه در حوزه هاي سخت افزاري و نرم افزاري از پيشرفت قابل توجهي برخوردار بوده و با سرمايه گذاري روي محتوا مي توانستند به اهداف مدنظرشان دست يابند.اما به عقيده كارشناسان در كشورهاي در حال توسعه مانند ايران كه زيرساخت و سخت افزار لازم فراهم نبود، طرح موضوع جامعه اطلاعاتي بيشتر توان آنها را به سمت فراهم سازي سخت افزار و زيرساخت، آن هم با هزينه هاي فراوان گرايش داد كه البته با وجود تلاش ها و هزينه هاي فراوان انجام شده، نه تنها زيرساخت هاي لازم فراهم نشد بلكه به دليل سرمايه گذاري روي سخت افزار و غفلت از محتوا و نرم افزار، در هيچ يك از زمينه ها نتوانستيم پيشرفت قابل ملاحظه يي داشته باشيم.علاوه بر اين ذكر اين نكته نيز لازم است كه با وجود حضور تقريباً موثر و خوب ايران در اجلاس هاي اوليه جامعه اطلاعاتي جهان، خط عمل هاي مصوب اين اجلاس ها كه ايران نيز به عملياتي كردن آنها متعهد شده بود، هنوز عملياتي نشده است.مهدي محسنيان راد استاد ارتباطات و عضو هيات مديره انجمن ايراني جامعه اطلاعاتي در نشستي در اين باره كه در خبرگزاري ايسنا برگزار شد، با تاكيد بر اينكه نبود توازن ميان سخت افزار و نرم افزار لازم در حوزه جامعه اطلاعاتي كشور، بيش از محتوا نگران كننده است، در اين باره اظهار كرد؛ شكاف ميان فرهنگ مادي و معنوي از جمله مشكلات كشورهاي در حال گذار و همچنين ايران است، بدين معنا كه مثلاً اتومبيل را به دست مي آوريم در حالي كه هنوز شيوه درست راندن آن در جامعه ما نهادينه نشده، صاحب هواپيما هم مي شويم كه حوزه جامعه اطلاعاتي نيز از اين قاعده مستثنا نبوده است.وي افزود؛ اما در حوزه جامعه اطلاعاتي اتفاق ديگري نيز افتاده است كه در صد سال اخير و در ورود تمام پديده هاي تكنولوژيكي و عناصر تجدد به كشور شاهد آن نبوده ايم؛ بدين صورت كه در اين حوزه در مواقعي حقيقتاً تمايلي به كار روي مباحث نرم افزاري يا به عبارت ديگر توجهي براي هماهنگ عمل كردن ميان بخش هاي نرم افزاري و سخت افزاري وجود نداشته است. او ادامه داد؛ تحليلي از آنچه در حوزه جامعه اطلاعاتي در ايران اتفاق افتاده است نشان مي دهد در برخي موارد نه تنها اصراري به داشتن شرايط جامعه اطلاعاتي نداشته ايم، بلكه از آن اجتناب نيز كرده ايم ولي در برخي مواقع هم با سرعتي پرشتاب در اين حوزه گام برداشته ايم. وي افزود؛ اين تناقض ها و تمام آنچه گفته شد باعث مي شود اين طور احساس كنم كه ايران نمونه يي منحصر به فرد در حوزه جامعه اطلاعاتي است كه در دانشگاه ها هم كمتر به تبيين اين مدل پرداخته مي شود. اين عضو هيات مديره انجمن ايراني جامعه اطلاعاتي با اشاره به اينكه به عقيده من مشكل اصلي حوزه جامعه اطلاعاتي در كشور ضعف نرم افزاري آن است، تصريح كرد؛ در حوزه جامعه اطلاعاتي نيز مانند اكثر پديده هاي ديگر در جامعه معاصر ايران، دولت هم پشت فرمان عملكردها قرار گرفته و هم مسير را تعيين مي كند، ضمن اينكه از طرفي پول نفت هم باعث شده است از لحاظ سخت افزاري دغدغه يي در اين زمينه نداشته باشد. وي اضافه كرد؛ بنابراين اكثر توان كشور به بخش سخت افزاري و زيرساخت متمايل شده كه شاخص هاي كمي مانند افزايش ضريب داشتن تلفن همراه، افزايش دسترسي به اينترنت باوجود كم بودن سرعت و پهناي باند و ...همگي تاييدي بر اين مطلب هستند اما به هر حال نبايد فراموش كرد كه نبود توازن ميان سخت افزار و نرم افزار نيز مي تواند مشكلاتي را به وجود آورد.او درباره توسعه نرم افزاري در كشور نيز خاطرنشان كرد؛ وجود سلطه سنگين دولت بر رسانه ها و نيز انحصار راديو و تلويزيون در جامعه اطلاعاتي غيرقابل پذيرش است، ضمن اينكه در چنين جامعه يي نمي توان به آنچه در دهكده جهاني قرار بود، اتفاق بيفتد و رخ داده است، اصطلاح «تهاجم فرهنگي» اطلاق كرد. نويسنده كتاب هاي «ارتباط شناسي» و «ايران در چهار كهكشان ارتباطي» تاكيد كرد؛ سردرگمي ما در حوزه جامعه اطلاعاتي باعث شده است عملاً اشتراك اطلاعات را به هم بزنيم. در حقيقت آنچه امروز از آن به عنوان فاصله نسل ها در كشور ياد مي شود يا تفاوت هاي كاملاً آشكاري كه در نگاه يك حقوقدان و يك ارتباط شناس ديده مي شود همه به اين دليل است كه اجازه نمي دهيم اطلاعات بچرخد تا اشتراكات ايجاد شود. به عقيده او بحران ها در ايران بسيار خاص بوده و اگر بخواهيم، قادر خواهيم بود اين بحران ها را در دستگاه هاي فرضي راديولوژي در دانشگاه ها به خوبي مشاهده كنيم، اما متاسفانه دولتمردان به هشدارها توجهي نمي كنند.دكتر يونس شكرخواه - استاد ارتباطات و عضو هيات مديره انجمن ايراني جامعه اطلاعاتي - نيز در اين جلسه با اشاره به اينكه جامعه اطلاعاتي مدت هاست با شكل هاي گوناگون و ادبيات متنوع و متفاوت در اقصي نقاط دنيا مطرح شده است، اظهار كرد؛ به عقيده من فردوسي نيز زماني كه از «توانا بود هر كه دانا بود» سخن مي گفت، نوعي رويكرد جامعه اطلاعاتي به مباحث روزگارش داشت، اما امروز در سطح جهاني به جايي رسيده ايم كه برخي مدل هاي ارائه شده در اين حوزه را راحت تر پذيرفته و قابل لمس تر مي بينيم.وي با بيان اينكه جامعه اطلاعاتي از سال 2003 به بعد و با حضور سران جهان در اجلاس جامعه اطلاعاتي، سطح رسمي تري در دنيا پيدا كرده است، افزود؛ پذيرش رسمي جامعه اطلاعاتي از سوي سران جهان با تعريف اين اصطلاح در اولين ماده سند 2003 ژنو (در اعلاميه وصول) و با تاكيد بيشتر در سند 2005 تونس آغاز و قرار بر آن شد پيگيري اين اسناد در سطح دولت ها با جديت بيشتري دنبال شود كه ايران نيز به عنوان يكي از كشورهاي شركت كننده در اين اجلاس از اين قاعده مستثني نبود.عضو هيات علمي دانشكده مطالعات جهان خاطرنشان كرد؛ به نقش دولت در تحقق جامعه اطلاعاتي در كشور نبايد اميد بست چرا كه انقطاع هايي كه در عوض شدن دولت ها رخ مي دهد تغييرات اساسي در روند پيگيري مسائل اين حوزه به وجود مي آورد، اما نقش اتحاديه ها و اصناف و همچنين رسانه ها در اين بخش بسيار مهم و غيرقابل انكار است.
سه شنبه 1 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 102]