انوار و باغهاي تهران /تهران شهر بي‌هويتي شده است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: انوار و باغهاي تهران /تهران شهر بي‌هويتي شده است
يازدهمين نشست مشترك بنياد ايران شناسي و فرهنگستان زبان و ادب فارسي عصر ديروز با حضور عبدالله انوار در بنياد ايران شناسي برگزار شد.

به گزارش خبرنگار مهر، عبدالله انوار در ابتداي نشست گفت: از تهران در روزهاي سلامتش پيش از آنكه به اين بلاي سرطاني مبتلا شود دو نقشه وجود دارد؛ يكي متعلق به سال 1275 قمري است و توسط كرشيش خان (كروزر) استاد توپخانه دارالفنون است كه با كمك دو تن از شاگردانش آن را ترسيم كرد و ديگر نقشه بسيار دقيقي كه در سال 1309 قمري توسط حاجي نجم الدوله - رياضي دان و منجم و مساح معروف دوره ناصري - با چند تن از شاگردانش ترسيم شد كه البته اين نقشه اي است كه پس از گسترش معقول تهران كشيده شده است يعني زماني كه ناصرالدين شاه احساس كرد تهران كوچك است و دستور داد تا 1500 ذرع از شمال و 1000 ذرع در حدود ديگر به اطراف گسترش يابد.

وي اضافه كرد: در آن زمان در چهار طرف تهران خندق هايي حفر بود كه بعدها با گسترش تهران، اين خندق ها پر شدند تا جايي كه ديگر براي آن هيچ حدي نمي توان قائل شد.

مترجم كتاب "شفاي ابوعلي سينا" ادامه داد: زماني كه ناصرالدين شاه دستور داد تا 1500 ذرع از شمال تهران را گسترش دهند حد شمالي تهران به خيابان انقلاب كنوني رسيد و همان طور كه گفته شد در چهار جهت تهران خندق هايي حفر بود. در سالهايي كه در تهران بيماري وبا زياد شد و مرگ ومير مردم از كنترل خارج شد و نمي دانستند با جنازه ها چه كار كنند آنها را در اين خندق ها ريختند و خندق ها را پر كردند و پس از سالها زماني كه مي خواستند دبيرستان البرز را بسازند زمين را كه كندند استخوان هاي زيادي را پيدا كردند. شايد حالا بهتر بتوان تصور كرد كه حد شمالي تهران كجا بود.

انوار ادامه داد: زماني كه آغا محمدخان قاجار تهران را در سال 1212 به عنوان پايتخت اختيار كرد تهران از سه ناحيه به كوه محصور مي شد و اين بهترين شرايط سوق الجيشي براي حفظ تهران بود. متاسفانه آن كوه ها كه روزي حافظ تهران بودند امروز مزاحم تهران اند و نمي گذارند اين هواي آلوده از تهران بيرون برود.

وي سپس گفت: من مداركي از 800 سال قبل پيدا كرده ام كه از آب و هوا و باغ هاي تهران سخن مي گويد، از اينكه تهران حقيقتا شهر خوش آب و هوايي بوده است.

نويسنده "باغ هاي تهران" ادامه داد: تهران مورد نظر آن تهراني است كه در نقشه اول به سال 1275 ترسيم شده است. در حد شمالي آن خيابان چراغ برق كنوني يعني خيابان اميركبير از سه راه امين حضور بوده تا چهارراه حسن آباد و اين حد چون از ميدان توپخانه - ميدان امام خميني - رد مي شده، خيابان "مريض خانه دولتي" نام گرفت كه حد غربي آن امتداد خيابان حافظ كنوني - شاهپور گذشته - و حد جنوبي از غرب به شرق خيابان مولوي كنوني است.

وي تمام باغ هاي موجود در آن زمان را به تفصيل با ذكر نشاني و تاريخچه تشريح كرد. باغ نظام العلما در شرق خيابان پامنار، باغ شاهزاده سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه در مقابل شمس العماره و... از جمله باغ هايي بودند كه انوار از آنها سخن گفت. وي ديگر باغ هاي تهران را طبق نقشه موجود نام برد و موقعيت جغرافيا تك تك آنها را طبق نقشه قديم و نقشه جديد توضيح داد.

در پايان نشست يكي از حاضرين درباره چگونگي حفظ تاريخچه تهران پرسيد و او در پاسخ گفت: ما راه هاي متفاوتي را با شهرداري مطرح كرديم تا اين تاريخچه حفظ شود تا آنچه باقي مانده است از خطر تخريب در امان باشد اما متاسفانه جدي گرفته نشد.

انوار در پايان تصريح كرد: تهران شهر بي هويتي است چرا كه ديگر هيچ نام و اثري از گذشته خود ندارد. بطور مثال استفاده از نام شهيدان بهتر است براي محله هاي جديد استفاده شود نه محله هاي قديمي كه تاريخچه و قدمتي دارند. نام شهيد و ياد او بسيار مقدس و محترم است ولي استفاده از آنها در محله هاي قديمي كه خود نام و گذشته اي داشته و بار تاريخي را بر دوش مي كشيدند، اشتباه است و اين اقدام به فرهنگ تاريخي شهر لطمه مي زند. تهران امروز چيزي از گذشته خود ندارد.
دوشنبه 31 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 129]