نگاهى به سیره‏ى تبلیغى امام جواد علیه السلام

واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نگاهى به سیره‏ى تبلیغى امام جواد علیه السلامزندگانى سراسر افتخار پیامبر اسلام و ائمه‏ى هدى - صلوات الله علیهم اجمعین - از زوایاى مختلف قابل بررسى است. روش تبلیغى معصومان علیهم السلام نیز مانند دیگر ابعاد زندگى‏شان اسوه و الگو به شمار مى‏آید.زندگانى سراسر افتخار پیامبر اسلام و ائمه‏ى هدى - صلوات الله علیهم اجمعین - از زوایاى مختلف قابل بررسى است. روش تبلیغى معصومان علیهم السلام نیز مانند دیگر ابعاد زندگى‏شان اسوه و الگو به شمار مى‏آیدوقتى از این زاویه زندگى این بزرگان را مورد مطالعه قرار مى‏دهیم، خود را با وظیفه‏یى سنگین رو به رو مى‏یابیم؛ زیرا این نورهاى پاك لحظه‏یى از عمل به تكلیف و ابلاغ رسالت الهى غافل نبودند. در سیره‏ى تبلیغى امام جواد علیه السلام، موارد زیر مهم و در خور تامل مى‏نماید:1. تبلیغ از راه مناظرهبارزترین نوع تبلیغ امام جواد علیه السلام مناظره است. مناظره‏هاى آن حضرت - كه از نخستین روزهاى امامتش آغاز شد - وى را در تثبیت جایگاه ولایت و امامت، هدایت‏حق‏جویان و آشكار ساختن سستى گفتار ستمگران یارى داد. آن حضرت به دو جهت در عرصه‏ى مناظره‏هاى علمى گام نهاد.بارزترین نوع تبلیغ امام جواد علیه السلام مناظره است. مناظره‏هاى آن حضرت - كه از نخستین روزهاى امامتش آغاز شد - وى را در تثبیت جایگاه ولایت و امامت، هدایت‏حق‏جویان و آشكار ساختن سستى گفتار ستمگران یارى داد.نخست نیاز شیعیان كه با توجه به سن اندك آن حضرت در پى كشف جایگاه معنوى‏اش بودند و دوم خواست مأمون و معتصم كه اندیشه‏ى خوار ساختن امام و اثبات الهى نبودن آگاهى‏هاى وى در سر مى‏پروراندند.خلفا مى‏كوشیدند با برپا ساختن مجالس مناظره امامان شیعه را رو در روى برخى از دانشمندان بنام زمان قرار دهند تا شاید از پاسخ پرسشى باز مانند و جایگاه معنوى‏شان مورد تردید واقع شود.اهداف امام علیه السلام در مناظره‏هاالف) اثبات امامت‏خودامام جواد علیه السلام در این مناظره‏ها پیش از هر چیز در پى اثبات حقانیت‏خود بود. بر اساس گفته‏ى مورخان امام - با آن كه هفت‏سال بیش نداشت - در یكى از محافل به سى پرسش پاسخ داد. (1)بر اساس گفته‏ى مورخان امام - با آن كه هفت‏سال بیش نداشت - در یكى از محافل به سى پرسش پاسخ دادب) رسوا ساختن دروغ‏پردازانامام علیه السلام در مناظره چنان رفتار مى‏كرد كه نادرستى فضائل ساختگى خلفا آشكار شود.در یكى از مجلس‏ها مأمون از یحیى بن اكثم خواست پرسشى مطرح كند. یحیى عرض كرد: یابن رسول الله، بر اساس روایت‏ها جبرئیل به پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله عرض كرد: یا محمد، خداوند سلامت مى‏رساند و مى‏فرماید از ابوبكر بپرس آیا از ما خشنود است؟ زیرا من از وى راضى‏ام; در این باره چه مى‏فرمایید؟امام علیه السلام فرمود: فضل ابوبكر را انكار نمى‏كنم، ولى آن كه این خبر را روایت كرده باید به خبرى كه رسول خدا صلى الله علیه و آله در حجة الوداع فرمود توجه كند. حضرت صلى الله علیه و آله فرمود:لقد كثرت الكذابة على ... .حسین مكارى مى‏گوید: هنگامى كه حضرت محمد تقى علیه السلام نزد خلیفه جایگاهى والا داشت، وارد بغداد شدم و به دیدار وى شتافتم. چنان مى‏اندیشیدم كه حضرت دیگر به مدینه باز نخواهد گشت. چون این امر را به خاطر آوردم، امام علیه السلام سر فرو افكند. اندكى بعد سربلند كرد و در حالى كه رنگ مباركش زرد شده بود، فرمود: حسین، نان جو و نمك نیم‏كوب در حرم رسول الله صلى الله علیه و آله از آنچه مشاهده مى‏كنى برایم بهتر است.دروغ گویان بر من بسیار شده‏اند و نسبت دروغ بر من فزونى یافته است. پس هر كه بر من دروغ بندد، خداوند نشیمن‏گاهش را از آتش پر مى‏سازد. چنانچه حدیثى برایتان آوردند، آن را به كتاب خدا و سنت من عرضه كنید; هر چه با آن موافق بود بپذیرید و آنچه مخالف بود رها سازید، خداوند مى‏فرماید:«وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ » . (2)"به تحقیق ما انسان را آفریدیم و مى‏دانیم آنچه نفس به او وسوسه مى‏كند و ما از رگ گردن به وى نزدیك‏تریم"روایتى كه شما ذكر كردید، نشان مى‏دهد خشنودى یا ناخشنودى ابوبكر بر حضرت حق پوشیده بود و این نزد عقل محال و ممتنع است‏» . (3)2. تبلیغ عملى علیه حكومت مأمونمأمون امام علیه السلام را بسیار احترام مى‏نهاد و دخترش اُم الفضل را، به رغم مخالفت‏هاى گوناگون به عقد وى درآورد. این برخوردها هرگز امام را به دستگاه خلافت‏خوش‏بین نساخت. او خلیفه را ستمگر مى‏شمرد و اندیشه‏ى مخالفت‏با آن را در سر مى‏پروراند. بنابر این، در نخستین فرصت‏به بهانه‏ى حج‏ سمت مدینه رهسپار شد و در آن دیار اقامت گزید. حسین مكارى مى‏گوید: هنگامى كه حضرت محمد تقى علیه السلام نزد خلیفه جایگاهى والا داشت، وارد بغداد شدم و به دیدار وى شتافتم. چنان مى‏اندیشیدم كه حضرت دیگر به مدینه باز نخواهد گشت. چون این امر را به خاطر آوردم، امام علیه السلام سر فرو افكند. اندكى بعد سربلند كرد و در حالى كه رنگ مباركش زرد شده بود، فرمود: حسین، نان جو و نمك نیم‏كوب در حرم رسول الله صلى الله علیه و آله از آنچه مشاهده مى‏كنى برایم بهتر است. (4)آن حضرت ضمن پاس‏دارى از حوزه‏یى كه امام صادق علیه السلام بنیان نهاده بود، دویست و هفتاد شاگرد تربیت كرد كه گروهى از آنان نیز از شاگردان امام هشتم شمرده مى‏شدند3. پدید آوردن حوزه‏ى علمىپرورش دانش پژوهان روشن‏بین نیز در شمار روش‏هاى تبلیغى امام نهم علیه السلام جاى دارد. آن حضرت ضمن پاس‏دارى از حوزه‏یى كه امام صادق علیه السلام بنیان نهاده بود، دویست و هفتاد شاگرد تربیت كرد كه گروهى از آنان نیز از شاگردان امام هشتم شمرده مى‏شدند. (5)4. اعزام نمایندهامام نهم علیه السلام براى خنثا ساختن تبلیغات شوم بنى عباس و ارائه‏ى اسلام راستین به مردم، نمایندگانى به مناطق مختلف گسیل مى‏كرد. این نمایندگان، كارگزاران امام علیه السلام شمرده مى‏شدند و در مراكزى چون اهواز، همدان، سیستان، بست، رى، بصره، واسط، بغداد، كوفه و قم زمینه‏ى اتحاد شیعیان و پیوند آن‏ها با معصوم را فراهم مى‏آوردند.امام علیه السلام همچنین به پیروانش اجازه مى‏داد درون دستگاه حكومت نفوذ كنند و پست‏هاى حساس را در دست گیرند. «محمد بن اسماعیل بن بزیع‏» و «احمد بن حمزه قمى‏» از این فرصت‏بهره بردند و با رسیدن به موقعیت‏هاى ممتاز حكومتى در مسیر خدمت‏به دین و دین‏داران گام برداشتند.«حسین بن عبدالله نیشابورى‏» حاكم «بست‏» و «سیستان‏» و «حكم بن علیا اسدى‏» حاكم «بحرین‏» نیز از یاران حضرت شمرده مى‏شدند و خمس دارایى‏شان را نزد وى گسیل مى‏كردند. (6)محمد حاج اسماعیلىپى‏نوشت‏ها:1) منتهى الآمال، شیخ عباس قمى، انتشارات هجرت، ج‏2، ص‏577 .2) ق / 16 .3) سیره‏ى پیشوایان، مهدى پیشوایى، انتشارات توحید، ص‏552 .4) منتهى الآمال، ص‏582 .5) امام الجواد من المهد الى اللحد، سید محمد كاظم قزوینى، ص‏89 .6) سیره‏ى پیشوایان، ص‏559 .لینک :- امام جواد علیه السلام از نگاه دیگران- وصف حال صاحب جود و کرم- فرازهایى از زیارت حضرت امام محمد تقى علیه السلام- امام جواد علیه السلام تجسم صلابت- ره توشه فضیلت در فرمایشات امام محمد تقى علیه السلام

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تبیان]

[مشاهده در: www.tebyan.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 480]