اقتصاد - راهكارهاي فرهنگي مديريت منابع آب

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: اقتصاد - راهكارهاي فرهنگي مديريت منابع آب
اقتصاد - راهكارهاي فرهنگي مديريت منابع آب

در طول ادوار گذشته تاريخ، آدميان «آب» را به عنوان عنصري تمدن‌ساز مي‌نگريسته‌اند؛ هر كجا آباداني در پهنه گيتي نمايان شده است، بقاي خود را از اين گوهر هستي‌بخش داشته است و در واقع آب، ضامن حيات جوامع انساني قلمداد مي‌شود. تاريخ فرهنگ و تمدن ايران زمين، سراسر حكايت از جايگاه مقدس و بي‌بديل آب در نزد ساكنان اين سرزمين دارد؛ ايرانيان چه در دوره باستان و چه در دوره پس از ورود اسلام، آب را پاس داشته و ارج مي‌نهاده‌اند. بسياري از مراسم و مناسبت هاي آييني مردم ايران در دوره پيش از اسلام، با محوريت و حضور آب برپا مي‌شده و همواره ردپايي از قداست و حرمت آب در آن به چشم مي‌خورده است. اين نگاه با تلفيق با آموزه‌هاي دين مبين اسلام، تقدس و اهميت بيشتري به آب مي‌بخشد؛ به‌گونه‌اي كه در آيات كتاب آسماني قرآن و روايات منسوب به بزرگان دين، موارد متعددي در ستايش و اهميت آب مي‌توان يافت. در دنياي امروز به دنبال دگرگوني‌هاي عمده جوامع و تحولات جمعيتي مقوله آب و بحث محدوديت آن شكل ديگري به خود گرفته است؛ با افزايش سرسام‌آور جمعيت انسان، تقاضا براي مصرف آب به طور چشمگيري افزايش يافته است. جداول ميزان آب در همه قاره‌ها و در بسياري از نواحي سير نزولي داشته و كمبود آب در بعضي مناطق سبب پيدايش قحطي و مشكلات غذايي شده و آلودگي آب‌ها نيز به اين مشكلات افزوده است. هم‌اكنون دغدغه كم‌آبي، يكي از پنج موضوع اساسي مذاكرات كشور‌هاست. به گزارش بانك جهاني، هنوز بيش از يك ميليارد نفر در دنيا، قادر به استفاده از آب سالم نيستند و همه ساله حدود سه ميليون نفر به خاطر آب آلوده از بين مي‌روند.. تهديد منابع آبي از نظر كمي و كيفي ( آلودگي آب )خود را به عنوان يك چالش عمده نمايان ساخته و مي‌رود تا روند زندگي آدمي را به مخاطره افكند. از اين رو بجاست تا تلاش در جهت حفظ و حراست از منابع آبي در زمره اولويت‌هاي اصلي مسوولان و سياستگذاران امر در ابعاد ملي و جهاني قرار گيرد.

نقش منابع آبي در توسعه و تداوم جوامع
يكي از راه‌هاي توسعه و حركت جوامع به سوي تمدن و رفاه عمومي، استفاده بهينه و كارا از منابع طبيعي و خدادادي است. اگر كشوري بخواهد با كاروان تمدن و توسعه علمي حركت كند, ناچار است از منابع طبيعي خود استفاده لازم و مطلوبي داشته باشد. يكي از منابع بسيار مهم و حياتي كه در زندگي روزمره انسان‌ها و تداوم توليدات نقش فوق‌العاده دارد، منابع آبي است. اگر از اين ماده حياتي استفاده مطلوب شود، بسياري از مشكلات كشورها حل خواهد شد. اصولا انسان به‌گونه‌اي به اين ماده حياتي وابسته است كه حتي قادر نيست يك روز بدون آن زندگي كند. از بين مصارف مختلف آب، آب مصرفي شرب و بهداشت يك محصول نهايي در چرخه اقتصاد بوده و آب مصرفي كشاورزي و صنعتي يك كالاي واسطه در چرخه توليد محسوب مي‌شود. صاحبنظران اعتقاد دارند كه انقلاب كشاورزي و صنعتي در اروپا بدون تامين آب واحدهاي صنعتي و كشاورزي، تامين آب آشاميدني و دفع فاضلاب‌ها، امكانپذير نبود.
راهبردهاي فرهنگي مديريت منابع آب
به منظور نيل به اهداف مديريت منابع آب و توسعه پايدار در جامعه ,علاوه بر اقدامات فني و فعاليت‌هاي سازهاي و مهندسي، به كارگيري رويكرد‌ها و راهكارهاي فرهنگي و آموزشي مي‌تواند كارساز باشد؛ اين مهم زماني از اهميت دوچندان برخوردار مي‌شود كه بدانيم تغيير رويكردها و نگرش‌ها از طريق راهكارهاي فرهنگي ,تاثيري ماندگار دارد.
اقدامات ترويجي و تشويقي
در راستاي بهينه كردن مصرف آب در زمينه‌هاي كشاورزي، شرب و صنعتي، اطلاع‌رساني و دادن آگاهي كافي به مصرف‌كنندگان و ايجاد مراكز ترويجي نمونه مفيد است( مانند انتخاب صنف نمونه در زمينه رعايت الگوي مصرف). همچنين اتخاذ تصميمات تشويق‌كننده در صورت رعايت ميزان مصرف بهينه در هر مورد مي‌تواند عامل موثري براي كاهش مصرف آب باشد. بدين ترتيب، از طريق مشاركت مردم در امر مصرف بهينه، ضمن اقتصادي كردن امور كشاورزي و صنعتي، منابع آب نسل‌هاي آينده نيز حفظ خواهد شد.
اقدامات اداري و قانوني محدود كننده
وضع قوانين و مقررات بازدارنده و محدوده‌كننده و اجراي آن از طريق مراجع اداري قانوني مي‌تواند سبب حفظ منابع آب شود. البته انجام چنين اقداماتي نياز به همكاري و همفكري همه عوامل اداري و اجتماعي دارد تا به نتيجه مطلوب منتهي شود. از جمله اين مقررات ممنوع كردن محدوده مشخص از نظر بهره‌برداري جديد يا بيشتر از منابع آب سطحي يا زيرزميني است.
اقدامات نظارتي و كنترلي
اين كار با هماهنگي شركت‌هاي آب منطقه‌اي و آب و فاضلاب و نيز همكاري ساير ارگان‌هاي مرتبط صورت مي‌گيرد. در اين راستا مي‌توان ضمن نصب تجهيزات كنترلي و مقررات تشويقي و تنبيهي در مورد مصرف كمتر يا بيشتر از حد مجاز، مانع مصرف نامعقول و غيرقانوني آب شد.
شنبه 22 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 103]