رايزن فرهنگي ايران در فرانسه : ساركوزي مي خواهد جانشين بوش شود

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: رايزن فرهنگي ايران در فرانسه : ساركوزي مي خواهد جانشين بوش شود
محمد رضا نظري اشاره : اتحاديه اروپا طي هفته گذشته تحت مديريت يكي از كشورهاي موثر اين قاره قرار گرفته است . هر چند كه ساركوزي مهاجرت دفاع انرژي و محيط زيست را چهار اولويت فرانسه در دوران رياست بر اتحاديه اروپا عنوان كرد ولي اين مرد جنجال برانگيز در همان ابتدا نشان داد كه در كنار فرانسوي ها اين بار نمايندگان اتحاديه اروپا نيز بايد ناظر اعمال غيرقابل پيش بيني اين مرد فرانسوي باشند. به عنوان نمونه ساركوزي در اقدامي نمادين به عنوان رئيس دوره اي اتحاديه اروپا به زنان نماينده اروپا همانند مردان كروات اهدا كرده بود و در پاسخ زنان نماينده نيز با زدن كروات به استهزا ساركوزي پرداختند. يكي از مباحث مهم در عرصه بين المللي اين است كه رئيس جمهور سمبل و تجسم فضليت هاي يك ملت است و رعايت آداب ديپلماتيك از سوي وي يك وظيفه عادي تلقي مي شود ولي داستان هاي مكرر ازدواج و طلاق ساركوزي و هوس بازي هاي وي چهره اي مخدوش از اقتدار فرانسوي در عرصه بين المللي به تصوير كشيده است . شايد همين موضوع را بتوان دليل اصلي نزول سريع محبوبيت رئيس جمهور نسبتا جوان كاخ اليزه در ميان افكار عمومي مردم فرانسه جستجو كرد. به هر حال ساركوزي طي دوران تصدي پست رياست جمهوري خود بيش از هر دوراني فرانسه را در خط مقدم آمريكا به عنوان همراه و هم رزم جورج بوش قرار داده است تا شايد بتواند سلف مناسبي براي همتاي آمريكايي خود باشد. « سيد محمد طباطبايي » رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در پاريس و عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي طي گفتگو با خبرنگار سرويس بين الملل آفتاب به تشريح سياست هاي منطقه ايي فرانسه و جايگاه مناسبات اقتصادي اين كشور با ايران پرداخته است . فرانسه در گذشته به عنوان يك نيروي متوازن مابين اعراب و اسرائيل نقش ايفا مي كرد. پس از به قدرت رسيدن نيكولا ساركوزي اولويت هاي سياست خارجي فرانسه در قبال تحولات خاورميانه شاهد چه تغييراتي بوده است پس از اينكه ساركوزي در فرانسه به قدرت رسيد سياست خارجي اين كشور دچار تغييرات عمده اي شده است اين تحولات نه تنها در مبحث تاكتيك بلكه در ديپلماسي (استراتژي ) فرانسه مشهود است . هرچند كه نيكولا ساركوزي از حزب راست فرانسه است ولي از مرام گوليسم و حتي جانشينان دوگل از جمله ژاك شيراك و دومينيك دوويلپن فاصله گرفته است . در واقع وي با ايجاد حزبي در جريان راست توانست رئيس جمهور فرانسه شود. البته از زماني كه ساركوزي در كاخ اليزه به قدرت رسيد حزب راست نيز اكثريت مجلس را به دست آورد. اگر بخواهيم به لحاظ قدرت ساختارهاي موجود در جهان را بررسي كنيم سه ساختار رياستي مطلق نيمه رياستي و پارلماني وجود دارد. جمهوري فرانسه از جمله معدود كشورهاي نيمه رياستي است كه رئيس دولت و رئيس حكومت مي توانند از يكديگر مجزا باشند حتي در بعضي اوقات شاهد هستيم كه آنها از دو حزب مختلف انتخاب مي شوند كه براي آن واژه هم زيستي را مي توان به كار برد. با توجه به ساختار قدرت در فرانسه آقاي ساركوزي توانست ضمن اينكه رئيس دولت باشد نخست وزير نيز از حزب خودش انتخاب شود با چنين شرايطي يك كابينه يك دست ايجاد كرده است تا بتواند اهداف مورد نظر خود را به عرصه ظهور برساند. ساركوزي اولين هدفي كه در بعد سياست خارجي دنبال مي نمود اين بود كه با رفتن جورج بوش مي تواند جانشيني براي اعمال برنامه هاي رئيس جمهور آمريكا باشد. هر چند كه در ابتدا اين موضوع را به صورت علني مطرح نمي كرد ولي پس از مدتي اين سياست ساركوزي آشكار شد. به همين دليل وقتي كه به قدرت رسيد پس اينكه سفري به آمريكا انجام داد به طور كامل اين كشور را در خط سياست هاي بوش قرار داد. به همين ترتيب فرانسه نيروهاي خودش را در افغانستان افزايش داد و در راستاي سياست هاي جورج بوش سياست هاي فعالي را اتخاذ كرد ولي با توجه به تمام اين نكات سياست خارجي و سياست داخلي ساركوزي در يك سال اول شاهد شكست مطلق بود. در جمهوري پنجم فرانسه سابقه نداشته است كه يك رئيس جمهور تا اين حد در نزد افكار عمومي اين كشور سقوط كرده باشد. اكنون مردم فرانسه نسبت به سياست هاي ساركوزي ناراضي هستند و حتي مي گويند كه ساركوزي آنها را فريب داده است . فرانسه كه از زمان دوگل استقلال خودش را در سياست خارجي حفظ كرده بود و حتي عضو شوراي نظامي ناتو نشده بود اكنون در دوره رياست جمهوري ساركوزي به دنبال عضويت كامل در ناتو است كه اين موضوع باعث اختلافات فراواني مابين صاحبنظران فرانسوي شده است . به اين دليل كه از ديدگاه گروه هاي مرجع فرانسه عضويت در ناتو به معني زير پرچم آمريكا قرار گرفتن است و براي فرانسوي آزاد انديش اين موضوع قابل درك و فهم نيست . ساركوزي با اتخاذ سياست هاي جديد حتي سياست هاي موازنه مابين اعراب و اسرائيل كه در دوران دوگل و شيراك برقرار شده بود را نقض كرده است و به صورت آشكار جانب اسرائيل را مي گيرد. يكي از دلايلي كه براي اين موضوع مطرح مي شود اين است كه نيكولا ساركوزي ريشه يهودي دارد. در واقع او اولين بچه مهاجري است كه از پدر مجارستاني و مادري يهودي يوناني به اين منصب رسيده است . تشكيل پيمان مديترانه اي يكي ديگر از سياست هايي است كه ساركوزي مطرح كرده ولي با مخالفت شديد اتحاديه اروپا مواجه شده است . يكي از اهداف اصلي پيمان مديترانه اي اين است كه از طريق ايجاد اتحاد كشورهاي ساحلي مديترانه به اسرائيل كه در بسياري از سازمان هاي بين المللي منطقه اي عضويت ندارد امكان داده شود تا در اين پيمان به عنوان يك عضو فعال مشاركت داشته باشد. با توجه به فرهنگ استقلال طلبي كه در ميان مردم فرانسه نسبت به فرهنگ آمريكايي وجود دارد. آيا آقاي ساركوزي مي تواند در نقش يك مبلغ فرهنگ آمريكايي در فرانسه نقش آفرين باشد با اينكه فرانسه جدا از غرب نيست ولي از ديدگاه آنها هويت غربي فقط در هويت آمريكايي خلاصه نمي شود و مي توانند راه مستقلي را در مقايسه با آمريكا داشته باشند. به همين دليل مظاهر آمريكايي به نسبت ساير كشورهاي اروپايي با تاخير وارد فرانسه شده است تا حدي كه فرانسوي ها در مقابل « فست فوودها » و « مك دونالد » مقاومت مي كردند تا ويژگي خودشان را حفظ كنند. با اين پشتوانه ساركوزي نمي تواند نماينده فرهنگي آمريكا باشد در واقع زيربناي موجود در فرانسه به او اجازه نخواهد داد تا سياست هاي فرهنگي خودش را محقق سازد. بنابراين بيشترين كاري كه ساركوزي مي تواند انجام دهد در سياست خارجي فرانسه است . ساركوزي مي خواهد فرانسه را در خط سياست بوش قرار دهد و البته بايد اين نكته را در نظر داشت كه سياست خارجي جورج بوش نيز به معني سياست خارجي كل ايالات متحده نيست . با توجه به سياست خارجي نيكولا ساركوزي آيا مي توان چنين تلقي داشت كه وي به دنبال پياده سازي دكترين جرج بوش در تعاملات بين المللي فرانسه است يكي از مباحث سياست خارجي وجود دكترين است . اين دكترين پس از ورود به بوته آزمون توسط كارگزاران سياست خارجه به اجرا در مي آيد. عليرغم مطالبي كه بوش و نئومحافظه كاران آمريكايي درباره نحوه اداره جهان عنوان مي كنند ولي اين مطالب حالت دكترين ندارد. در شرايطي سياست هاي بوش شكل دكترين به خود مي گيرد كه رئيس جمهور بعدي آمريكا نيز كه به قدرت مي رسد. فراتر از اينكه دموكرات يا جمهوريخواه باشد همان خط مشي را دنبال كند. اكنون ساركوزي نمي خواهد بخشي از قدرت آمريكا باشد و يا اينكه آمريكا را تقويت كند بلكه مي خواهد مبحثي كه در سياست خارجي آمريكا توسط بوش مطرح مي شود توسط او حالت دكترين پيدا كند يعني اگر در آمريكا اين روش ادامه پيدا نكند ساركوزي آن را در فرانسه ادامه مي دهد تا رفتاري كه طي هشت سال از رئيس جمهور آمريكا مشاهده كرده ايم اين بار توسط رئيس فرانسه نهادينه شود. هر چند كه طي دو ماه اخير آن تندروي هاي اوليه ساركوزي تا حدودي مهار شده است . اكنون فرانسه به رياست اتحاديه اروپا رسيده است كه اين موضوع مي تواند به يكي از مباحث چالش برانگيز در اتحاديه اروپا تبديل شود. در مباحثي كه درباره اتحاديه اروپا مطرح است نسبت به موفقيت اتحاديه اروپا شك و ترديد فراواني وجود دارد. با اين شرايط قانون جديدي كه تحت عنوان « اعلاميه ليسبون » ارائه شده است مانند منشور اتحاديه اروپا ديگر احتياجي به رفراندوم ندارد و فقط بايد به تصويب دولت ها برسد. در واقع اين اعلاميه با منشور اوليه اتحاديه اروپا در تناقض است . طبق منشور به جاي اتحاد مابين دولت ها بايد اتحاد در ميان ملت هاي اروپا انجام مي شد. بنابراين « اعلاميه ليسبون » به نوعي منشور اتحاديه اروپا را دور مي زند. با وجود چنين مشكلاتي باز هم ساركوزي تلاش مي كند تا اين پيمان هر چه زودتر به تصويب دولت هاي مختلف اروپايي برساند. آيا پس از كناره گيري توني بلر كه منجر به تضعيف دستگاه ديپلماسي انگليس شده است . شرايط براي حضور پررنگ تر فرانسه در تحولات بين المللي مهيا خواهد شد اعتقاد ندارم كه سياست خارجي انگليس ضعيف شده است . شايد در دوره اي كه اين كشور همراه با قدرت فائقه بود به اين شكل وانمود مي شد كه سياست خارجي انگليس يك سياست پرقدرت است در صورتي كه در همان موقع فرانسه مخالف سياست قدرت حاكم در عراق بود و « دومينك دوويلپن » آن سخنراني معروف را انجام داد. خيلي ها مي گويند كه اكنون سياست خارجي فرانسه روي يك پوست خربزه قرار دارد و روي يك اسب بازنده يعني بوش سرمايه گذاري كرده است . برخلاف اظهارات شما اكنون شاهد هستيم كه ساركوزي نه تنها به عنوان يك رئيس جمهور اروپايي بلكه در نقش يك بازرگان فرانسوي توانسته سياست خارجي اين كشور را موفق تر از گذشته به نمايش درآورد. اين موضوعي است كه به سرعت نمي توان درباره آن قضاوت كرد. در واقع ساركوزي طي يكسال گذشته به دنبال كارهاي نمايشي بوده است . به اين دليل كه فروختن راكتور هسته اي به چند كشور بايد توسط پارلمان اين كشور تصويب شود. برخلاف تبليغات گسترده اي كه صورت مي گيرد تا اجرا راه طولاني در پيش دارد. در كل سياست خارجي فرانسه به ويژه در جهان عرب بسيار ضعيف بوده تا حدي كه در لبنان با شكست كامل مواجه شد. در مورد حوادثي كه در ليبي روي داد مي توان گفت كه فرانسه به صورت سنتي خود را ژاندارم آفريقا مي داند . در گذشته 14 كشور آفريقايي در چارچوب سيستم استعمار فرانسه زندگي مي كردند و طبيعي است كه فرانسه در آنجا منافع و سرمايه گذاري فراواني داشته باشد. يكي از چالش هاي فرانسه در آفريقا حضور پررنگ آمريكايي ها در اين قاره است . به همين دليل فرانسه به دنبال جايي مي گردد كه قدرت خارجي در آنجا حضور نداشته باشد بنابراين شرايط فعلي ليبي به عنوان يك فرصت تلقي مي كند. ليبي كه در جهان منزوي شده بود نيز فرانسه را به عنوان يك نرده بان نجات مي داند تا بتواند فضاي انزواي به وجود آمده را از بين ببرد. به دنبال شكست سياست هاي دولت فرانسه در حل مناقشه لبنان و اهميتي كه خليج فارس در تحولات اخير جهان دارد. نقش اين كشور را طي چند سال اخير در منطقه خاورميانه چگونه ارزيابي مي كنيد فرانسه به صورت سنتي هيچگاه در خليج فارس از قدرت برخوردار نبوده است . وقتي به تاريخچه حضور كشورهاي بيگانه در خليج فارس نگاه مي اندازيم از سال 1820 ميلادي انگليسي ها از طريق سه قراردادي كه به اجرا گذاشتند طرح ايران زدايي در خليج فارس را به اجرا درآوردند . اين سياست يك قرن و نيم به طول انجاميد تا اينكه در سال 1971 ميلادي دولت كارگري جانسون اعلام كرد كه پتانسيل اجراي تعهدات خود را در شرق كانال سوئز ندارد. در همان دوران آمريكا درگير جنگ با ويتنام بود و با خلا قدرتي كه به وجود آمد نقش ژاندارم بودن شاه در منطقه مطرح شد. پس از پيروزي انقلاب در منطقه آمريكايي ها حضور فعال تري داشتند و هيچ وقت فرانسه نتوانست در خليج فارس به قدرت مطرحي تبديل شود و متعاقب آن هيچگاه قدرت هاي عرب خليج فارس نيز در مباحث امنيتي حساب ويژه اي بر وري فرانسه باز نمي كنند. پس از روي كار آمدن ساركوزي فرانسه نشان مي دهد كه مي خواهد سياست سنتي گذشته را تغيير دهد ولي با تمام اين شرايط بعيد است كه فرانسه بتواند در اين امر موفق باشد. ـ پس از پيروزي انقلاب اسلامي تعاملات اقتصادي ايران و فرانسه تا حدي گسترده شد كه پژو فرانسه جاي پيكان انگليسي را گرفت اكنون پس از اعمال گام به گام تحريم هاي بين المللي وضعيت تعاملات اقتصادي دو كشور را چگونه ارزيابي مي كنيد نه تنها در صنعت خودروسازي بلكه در موضوع نفت نيز شاهد حضور شركت توتال فرانسه در قراردادهاي نفتي كشورمان هستيم . پس از پايان جنگ تحميلي و اجراي سياست هاي بازسازي اقتصادي فرانسه توانست جايگاه خود را به خوبي در ايران پيدا كند و حضوري فعالانه داشته باشد تا حدي كه شركت هاي فرانسه چندين بار « قانون داماتو » كه براي سرمايه گذاري در ايران سقف تعيين كرده بود را نقض كردند. در واقع شركت هاي فرانسوي با حمايت دولت اين كشور به دنبال تامين منافع ملي خودشان در ايران سرمايه گذاري كرده اند. اكنون از سوي مديران توتال پژو و ساير لابي هاي اقتصادي فشار شديدي بر روي ساركوزي وجود دارد كه هرگونه شوك به منافع فرانسه در ايران با توجه به ركود اقتصادي در اين كشور منجر به اثرات سويي در سياست داخلي فرانسه خواهد شد. بنابراين عليرغم صحبت هاي تند و تهديدآميزي كه از سوي رئيس جمهور و وزير امور خارجه فرانسه مطرح مي شود اين مطالب طي يك سال گذشته منجر به توقف سرمايه گذاري فرانسه در ايران نشده است و فكر نمي كنم كه آنها در آينده نيز چنين تصميمي داشته باشند. در واقع بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه شركت هايي مانند توتال و پژو سرمايه هاي كليدي فرانسه هستند و اگر آنها با آسيب مواجه شوند كل اقتصاد فرانسه آسيب خواهد ديد. در شرايطي كه در دوران آقاي پرودي شاهد رونق اقتصادي در روابط دو كشور ايران و ايتاليا بوديم پس از تغيير دولت در ايران و روي كار آمدن آقاي برلسكوني حجم مبادلات اقتصادي دو كشور سير نزولي پيدا كرده است . چه عواملي باعث مي شود كه چنين رويه اي توسط دولت ساركوزي اتخاذ نشود از دو جهت حجم و سرمايه هاي كليدي سرمايه گذاري فرانسه و ايتاليا در ايران با يكديگر قابل مقايسه نيست . در واقع هيچ وقت ايتاليا نقشي كه توتال در پارس جنوبي و يا عسلويه داشت نتوانسته ايفا كند. اكنون فرانسه از جانب ايران مورد تهديد قرار مي گيرد كه اگر فرانسوي ها به سياست هاي خصمانه خود ادامه دهند ممكن است در ادامه سرمايه گذاري شركت هاي فرانسوي محدوديت هايي ايجاد شود. فرانسه به عنوان يك كشور هفتاد ميليوني ثروتمند كه پروژه هاي عظيمي را در حال جرا دارد نيازمند سرمايه گذاري در ايران است . شركت توتال هم اكنون به دنبال پروژه هاي عسلويه سال 2010 و 2012 ميلادي است . هر چند كه اجراي تحريم ها ممكن است هزينه ها را بالا ببرد ولي نمي تواند اصل تعاملات اقتصادي دو كشور را نابود كند هر چند كه دو كشور در مسير سياست خارجي دو مسير متفاوت را دنبال مي كنند ولي در بعد سياست اقتصادي ايجاد يك همسويي مابين دو كشور را شاهد هستيم . ة هرچند كه نيكولا ساركوزي از حزب راست فرانسه است ولي از مرام گوليسم و حتي جانشينان دوگل از جمله ژاك شيراك و دومينيك دوويلپن فاصله گرفته است اكنون مردم فرانسه نسبت به سياست هاي ساركوزي ناراضي هستند و حتي مي گويند كه ساركوزي آنها را فريب داده است ساركوزي با اتخاذ سياست هاي جديد حتي سياست هاي موازنه مابين اعراب و اسرائيل كه در دوران دوگل و شيراك برقرار شده بود را نقض كرده است و به صورت آشكار جانب اسرائيل را مي گيرد ساركوزي مي خواد از طريق ايجاد اتحاد كشورهاي ساحلي مديترانه به اسرائيل كه در بسياري از سازمان هاي بين المللي منطقه اي عضويت ندارد امكان داده شود تا به عنوان يك عضو فعال مشاركت داشته باشد عليرغم صحبت هاي تند و تهديدآميزي كه از سوي رئيس جمهور و وزير امور خارجه فرانسه مطرح مي شود اين مطالب طي يك سال گذشته منجر به توقف سرمايه گذاري فرانسه در ايران نشده است
سه شنبه 18 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]