سيد محمد خاتمي :اصلاحات از نظر تدوين مباني تئوريك مشكل داشت

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سيد محمد خاتمي :اصلاحات از نظر تدوين مباني تئوريك مشكل داشت
رئيس جمهور سابق جمهوري اسلامي ايران گفت: اصلاحات چون جريان تازه اي بود از نظر تدوين مباني تئوريك مشكل داشت.

به گزارش خبرگزاري مهر به نقل از روابط عمومي بنياد باران، حجت الاسلام سيدمحمد خاتمي در ديدار با جمعي از دانشجويان دانشكده هاي حقوق و علوم سياسي و اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي در پاسخ به سوال دانشجويي در خصوص نظام برنامه ريزي و اقتصاد كشور اظهار داشت : در مورد اينكه گفته شده كه ما مجبور شده ايم براي رسيدن به اهداف سياستها را تغيير دهيم بايد ببينيم كه با اين تغيير سياستها چقدر به اهداف موردنظر نزديك يا به چه ميزان از آنها دور شديم.

سند چشم انداز دور از دسترس است

رئيس بنياد باران تاكيد كرد : به نظر مي رسد كه رسيدن به اهداف برنامه هاي سند چشم انداز بيست ساله كشور دور از دسترس است و فكر مي كنم با شرايط كنوني به آن نخواهيم رسيد و آيا نبايد فكري كنيم كه از آنچه كه امروز هستيم به شدت عقب نيفتيم؟ با روندي كه هم اكنون داريم رسيدن به اهدافي كه داشتيم مانند رشد بالاي 8 درصد و اينكه در سال 1404 بزرگترين قدرت علمي، فني و اقتصادي منطقه باشيم دور از تصور است و نمي گويم اين روند با سوءنيت بوده و ممكن است با حسن نيت و به قصد خدمت بوده باشد ولي حاصل كار مطلوب نيست. من معتقدم كه اين تغيير سياستها و روشها ما را از آن اهداف دور كرده است.

سيد محمد خاتمي در پاسخ به اين پرسش كه جهتگيري اقتصادي دولت وي چه بوده است گفت : من فكر مي كنم كه در عين حال كه با احتياط مي خواستيم كارها جلو برود در دوره اول رياست جمهوري به يك طرح اقتصادي رسيديم كه حاصل نشستهاي متعدد متفكران اقتصادي جامعه از همه طيفها بود.

وي ادامه داد : شخصا ساعتها وقت صرف انجام آن كردم و در جلسات شركت فعال داشتم و به جمع بندي جالبي رسيديم كه همان نيز مبناي برنامه چهارم توسعه قرار گرفت كه صرف نظر از ايرادها منسجمترين، علمي ترين و متناسبترين برنامه با وضعيت تاريخي، اجتماعي و اقتصادي ما بود و هزاران نفر ساعت روي آن كار شد كه كسي نمي تواند ادعا كند روي آن نظر نداده است و نقش مرحوم دكتر عظيمي در اين مورد بزرگ بود.

رئيس جمهور سابق كشورمان افزود : ماركس مي گويد كه نظام هگل سرش در زمين و پايش در هوا بود و من آن را اصلاح كردم. صرف نظر از درستي يا نادرستي سخن ماركس ما در برنامه ريزي چنين كاري را انجام داديم. در اين نظام سياستهاي كلي را رهبري بايد تعيين كنند و مسائل بر اساس آن مشخص مي شود. ما قبل از تنظيم برنامه ها و بودجه هاي سالانه در يك اقدام كارشناسي گسترده پيشنهاد سياستهاي كلي را تقديم ايشان مي كرديم و ايشان نيز پس از نظر مجمع تشخيص مصلحت نظر نهايي را مي دادند وهمان مبناي كاربرنامه و بودجه مي شد و بر اساس آن سياستهاي اجرايي و استراتژي برنامه ها و تاكتيكها و مشخص مي شد.

خاتمي افزود : معتقد بوديم كه بايد يك جهش اقتصادي در جامعه داشته باشيم و زيربناي آن بايد نيز مشخص باشد. ما نمي توانيم با پول نفت كه در امور جاري صرف مي شود كوچترين گامي به سوي توسعه و پيشرفت برداريم. زيرساختها بايد فراهم شود. اين مسئله بايد مورد بررسي قرار گيرد كه در 8 سال اصلاحات زيرساختهاي مملكت در راه، مخابرات، نيرو و انرژي و... چقدر ساخته شد؟ بالاي هزاران مگاوات برق به دولت كنوني تحويل داده شد و فكر مي كنم كه قراردادهاي 17 هزار مگاوات را هم بسته بوديم. بايد سوال كنيم كه آيا آن سرمايه گذاريها به نتيجه رسيده و فكر سالهاي بعد شده است.

وي تاكيد كرد : در زمينه ارتباطات نيز بايد گفت كه وقتي بنده آمدم 1500كيلومتر فيبر نوري به عنوان زيربناي ارتباطات كشور وجود داشت و وقتي رفتم 53هزار كيلومتر ايجاد شده بود و همچنين طرح تكفا و تحول در وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات و... ايجاد شد. در آن دوران زمين خشك عسلويه به پروژه اي بزرگ تبديل شد كه حاصل جذب سرمايه و تكنولو‍‍ژي خارجي و فعاليت بخش خصوصي بود . در عرصه جهاني نيز سعي مي كرديم حرمت و عزت نظام جمهوري اسلامي و مردم ايران حفظ شود و در عين حال مصالح اساسي كشور را در نظر داشتيم و مي كوشيديم از تنش و بحران جلوگيري شود.

خاتمي تصريح كرد : پاسخ به اين سوال كه آيا در اين زمينه ما موفق بوديم يا مديريت فعلي موفقتر است كار مشكلي نيست.

اصلاحات از نظر تدوين مباني تئوريك مشكل داشت

رئيس دولت اصلاحات در پاسخ به اين سخن يكي از دانشجويان حاضر كه دوره خاتمي را دوره گذار ناميد، اظهار داشت : فكر مي كنم كه 100سال است در حال گذار هستيم و اتفاقا مسئله مهمي است كه اگر به آن توجه نداشته باشيم شايد دچار مشكل شويم. به نظر من اصلاحات را به آن صورت كه در نظر دارم كاملا يك تبار 150-100 ساله دارد و به اين صورت است كه وقتي جامعه ما كه به سنتهاي گذشته وابسته بود با پديده تمدن جديد روبرو شد كه مانند سيل همه جا را مي گرفت .اين كوشش صورت گرفت كه در چنين فضايي جايگاه ملت ايران مشخص شود و من اصلاحات را اصيل ترين و سالمترين جرياني مي دانم كه در اين مدت وجود داشته است و در عين حال مظلومترين جريان هم بوده است . البته چون جريان تازه اي بوده است، از نظر تدوين مباني تئوريك مشكل داشته است.

وي افزود : من معتقدم در 100سال گذشته 3 جريان سنت پرستان، غرب پرستان و اصلاح طلبان وجود داشته است. سنت پرستان كساني بودند كه مي گفتند چشممان را بر روي دنيا بايد ببنديم و همه اين تغييرات بيگانه است و نبايد بگذاريم كه جامعه سنتي تكان بخورد. خيال مي كردند كه با بخشنامه و فرمان مي شود جلوي آن را گرفت. در حالي كه آن جريان اگر در را مي بينيم از پنجره وارد مي شد. در اين فضا غرب پرستان نيز مي گفتند كه بايد همه چيزمان را فداي اين موج كنيم و خودمان را از سر تا پا و به لحاظ مادي و معنوي غربي كنيم تا بتوانيم پيشرفت كنيم و از گذشته كه مانع پيشرفت است ببريم.

سيدمحمد خاتمي ادامه داد : در اين وسط جرياني بود كه مي گفت بايد تحولات روزگار را بشناسيم. نمي توانيم در برابر آنها بي تفاوت باشيم و نمي توانيم از دستاوردهاي تمدن امروز چشم پوشي كنيم. در عين حال يك هويت داريم كه عمدتا ديني است. فرهنگ ما متاثر از دين است و هم بايد هويت خود را بازتعريف كنيم تا آن را حفظ كنيم و هم متناسب با تحولات زمان تصميم بگيريم و در نتيجه جامعه اي داشته باشيم كه هم داراي هويت باشد و هم از مزاياي زندگي امروز بهره مند باشد كه اگر بخواهيم عمق اصلاح طلبي را بيان كنيم، اينگونه است.

رئيس بنياد باران با اشاره باخواسته هاي تاريخي ملت ايران گفت : در عمق جهتگيري جامعه ما در 100 سال گذشته و در تمام اقشار و طبقات استقلال، آزادي و پيشرفت به عنوان خواسته مطرح بوده است و معتقدم كه اصلاح طلبان صادق ترين افرادي بودند كه اين شعار را مي خواستند و هنر انقلاب اسلامي اين بود كه اين خواست تاريخي را با هويت تاريخي همسو كرد. امام (ره) گفت كه از موضع دين بايد اين خوسته ها را بخواهيم و نظام مورد توجه را جمهوري اسلامي قرار دادند. چرا خلافت اسلامي، امارت اسلامي و... را مطرح نكردند؟ زيرا در جمهوري اسلامي استقلال، آزادي و پيشرفت هر سه در آن نهفته است. بايد دموكراسي را به گونه اي ببينيم كه با معيار هاي اصلي دين سازگار باشد.

خاتمي تاكيد كرد: البته بايد اسلام را به گونه اي ببينيم كه با جمهوريت سازگار باشد و دموكراسي و جمهوريت را نيز طوري ببينيم كه با معيارهاي اصلي اسلام سازگار باشد و امروز اصلاح طلبان جز اين را نمي خواهند.

وي اظهار داشت : اگر در جمهوري اسلامي تفكيك قوا نهفته است. اگر سازوكارهايي باشد كه تفكيك قوا ايجاد نشود، جمهوري لطمه خورده است. زمينه براي تاثير راي ملت از بين برود، جمهوري لطمه خورده است و اگر در جمهوري همه اركان نظام مسئول هستند و اعتبارشان را از مردم گرفته اند و در مقابل آنها مسئول هم هستند. در نظام اسلامي جامعه بايد مقتدر باشد و نيز آزادي در جامعه بايد تامين شود.

منظور ما از آزادي نقد قدرت است

سيمحمد خاتمي با تاكيد بر اصل آزادي گفت : شما نمي توانيد كه بگوييد حكومت در مقابل مردم مسئول است، مردم نمي توانند از حكومت انتقاد كنند. برخلاف برخي كه با كمال بي انصافي چنين القا مي كنند آزادي مورد نظر ما ولنگاري، آزادي همجنس بازي و... است، منظور ما از آزادي نقد قدرت است. آزادي كه در قانون اساسي آمده مورد نظر ماست و اين لازمه يك حكومت دموكرات است. هركس بايد بتواند ابراز نظر كند.

رئيس موسسه بين المللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها ادامه داد : در يكي از سفرهاي خارج از كشور وقتي از من درخواست شد كه بهترين خاطرات دوران رياست جمهوري را بيان كنم، گفتم كه يكي از لذت بخش ترين لحظه هاي زندگي من روز 16 آذر 1383 در دانشگاه تهران بود كه تعدادي دانشجو اعتراض كردند و سخنان تند به زبان آوردند و البته به شكل اهانت آميز صحبت نكردند. ولي سخت اعتراض داشتند. من خودم را پيرو اميرالمومنين مي دانم كه مي فرمايد: «مقدس نيست، امتي كه در او انسان ضعيف در مقابل قوي نتواند حقش را بگيرد، بدون آنكه لكنت زبان داشته باشد.» يعني قدرت نبايد به گونه اي باشد كه وقتي كسي مي خواهد سخن بگويد دچار لكنت شود چه رسد به اينكه ترس از داغ و درفش و بازداشت داشته باشد. بايد اينقدر امنيت باشد كه فرد بتواند با اطمينان در مقابل بالاترين قدرت سخنش را بگويد. من گفتم كه اطمينان دارم، كساني كه اعتراض كردند، يك ذره نگراني از فشار يا دستگيري نداشتند. چه دستاوردي بالاتر از اين؟

سيد محمد خاتمي تاكيد كرد: البته من دلم مي خواست همه نظام اينگونه باشند. من رئيس جمهور بودم و در چارچوب خودم مي توانستم آزادي انتقاد را تضمين كنم. مگر مي شود جمهوري داشته باشيم و آزادي در آن نباشد.

رئيس سابق قوه مجريه پيرامون پيشرفت كشور گفت : ما منابع و امكانات زيادي داريم و در مقابل خدا و مردم مسئوليم كه از آنها استفاده كنيم تا ملت به جايگاه خودش برسد. جايگاه ما اين است كه توليد، اشتغال و تامين اجتماعي در موقعيت مناسب قرار گيرد گاه سخن از عدالت مي گوييم و آن را هم در اقتصاد صدقه اي خلاصه مي كنيم. وقتي درآمدهاي كشور كه بايد صرف سرمايه گذاري شود را در امور جاري استفاده كنيم و تورم و نقدينگي بالا رود و فردا كه نفت مصرف شد، سرمايه تجديد پذير و مولد وجود نداشته باشد از فقير هم فقيرترمي شويم. عدالت اقتصادي اين است كه بنيه اقتصادي جامعه بالا باشد و البته توزيع هم عادلانه باشد.

خاتمي افزود : اين كارها ممكن است كه به صورت مسكن موقت كاري كند، اما عدالت اقتصادي اين است كه بنيه اقتصادي جامعه بالا باشد و البته توزيع هم عادلانه باشد. در موضوع بهينه كردن يارانه ها در سالهاي دوم، سوم دوره اول رياست جمهوري بنده تصميم گرفته شد كه از نفت و بنزين شروع كنيم و سوبسيدها را برداريم. ولي آن را جزو درآمد دولت به حساب نياوريم و صرف بهبود حاملهاي انرژي كنيم و قسمت عمده آن را صرف تامين اجتماعي كنيم كه در اين راستا وزارت رفاه تامين اجتماعي هم تاسيس شد.ما معتقد بوديم، هم بايد سرمايه گذاري شود و هم به صورت زيربنايي توزيع عادلانه شود.

وي با اشاره به تامين اجتماعي گفت: در دنيا تامين اجتماعي مهمترين وسيله تامين عدالت در جامعه است و به اين كار بايد توجه شود تا جامعه پيشرفت داشته باشد. براي اين هدف هم بايد سرمايه گذاري شود و از تكنولوژي خارجي استفاده شود و نيز بايد روابط تشنج آميز با دنيا نداشته باشيم وامكانات آنها را جذب كنيم. اگر مي خواهيم، عزت داشته باشيم نبايد كسي به ايراني ها اهانت كند و اگر اين را مي خواهيم، بايد زمينه اهانت فراهم نشود. اصلاحاتي كه مورد نظر ماست، اينها را مي خواهد و در عين حال معتقدم كه ما جامعه اي اسلامي هستيم و اسلام براي سعادت دنيا و آخرت است.

اسلام مانع پيشرفت، توسعه، آزادي و امنيت مردم نيست

رئيس جمهور سابق كشورمان افزود: البته برخي تفكرات هم وجود دارد كه به راي مردم اعتقادي ندارند و جمهوري را انحراف مي دانند. بنده آنها را قبول ندارم، مورد قبول امام(ره) و قانون اساسي هم نبوده است. اسلامي كه بنده مي خواهم اسلام پيشرفت، توسعه، آزادي و امنيت مردم است و با اينها سازگار است و مانع آنها نيست. اگر ما در اين جهت كار كنيم و بتوانيم جايگاه مردم را مشخص كنيم و از حقوق آنها دفاع كنيم، بايد كار كنيم ، ولي اگراصلاح طلبان ببينند كه نمي توانند از اين حقوق و جهات دفاع كنند به چه دليل وارد صحنه شوند؟

رئيس جمهور سابق كشورمان با بيان اينكه ملت ايران فقط مسلمانان را شامل نمي شود، گفت : ملت مسيحيان، يهوديان وزرتشتيان... را هم شامل مي شود كه به شرط انكه نظام را قبول داشته باشند و قصد براندازي نداشته باشند به اندازه مسلمانان حرمت دارند. به همين دليل است كه در مجلس شوراي اسلامي اقليتهاي ديني هم حضور دارند و آراء هريك از آن اقليتها ممكن است كه در تصويب يك قانون موثر باشد. اين حرمتي است كه نظام اسلامي براي اقليتها قائل شده است. همچنين ملت همه اقشار را شامل مي شود. مجلس شوراي اسلامي يعني اينكه به راي ملت و تصميم آنها حرمت گذاشته مي شود و امري اصيل است.

اگر بتوانيم كشور را بسازيم الگو مي شويم

سيد محمد خاتمي افزود : ما وظيفه داريم اين كشور را بسازيم. اگر بتوانيم الگو بسازيم در صدور انقلاب موفق بوده ايم. اگر بتوانيم به نام اسلام حكومتي را بسازيم كه پيشرفت اقتصادي و علمي دارد، آزاديهاي اساسي در آن محترم است، بخش خصوصي آن فعال است، در ارتباط با خارج توانسته است سرمايه ها و فن آوريها را جذب كند و قدرت و قوتي پيدا كرده است بدون اينكه از اصول و مصالح دست برداشته باشد همين الگويي براي كشورهاي اسلامي و غيره مي شود.

رئيس جمهور سابق كشورمان در پاسخ به سوالي در خصوص پيش بيني وي از آينده سياسي كشور گفت : اگر نظام ما هماهنگ با خواست تاريخي ملت و واقعيتهاي موجود باشد مسيري كه جامعه ما به سمت استقلال، آزادي، آباداني و امنيت طي مي كند بسيار كم هزينه تر و سريع تر خواهد شد و اگر اين ساختار متناسب با آن حركت نباشد هزينه ها زياد خواهد شد. ولي معتقدم مسير ملت با آنچه در صدساله گذشته طي كرده تغييري نخواهد كرد.

خاتمي در پاسخ به سوال يكي دانشجويان كه نظر وي را پيرامون جنبش دانشجويي در ايران جويا شد، اظهار داشت : جنبش دانشجويي را جدا از هويت تاريخي و اجتماعي جامعه ما ندانيد. روشنفكر غيرديني ما نتوانست با جامعه همزباني پيدا كند.

وي افزود : عده اي در كشور ما بودند كه انسانهاي خوبي بودند، اما سنت پرست بودند و زبان زمان را نمي فهميدند و با چيزي كه در جامعه مي گذشت، نتوانستند هم زباني ايجاد كنند. يك نسل روشنفكر هم روي كار آمد كه با سنت سازگار نبود و آن هم نتوانست با مردم ارتباط برقرار كند و وقتي متفكر جامعه-چه سنتي چه روشنفكر- نتواند همزباني و همراهي ايجاد كند هيچ تحولي را در آن جامعه نمي تواند ايجاد كند.

رئيس دولت اصلاحات با بيان اينكه اصلا اين ضرورت تاريخي بود كه پديده اي به نام «روشنفكري ديني» پديد آمد، گفت : روشنفكر ديني يعني كسي كه مي تواند الزامات زمان را بفهمد در عين حال به مباني هويت جامعه وفادار است و روشنفكران ديني كساني هستند كه بيشتر مي توانند اين همزباني را با متن جامعه در حال تحول ايجاد كنند. البته روشنفكران ديني نتوانستند زبان مدوني بيابند و اتفاقا روشنفكران غير ديندار چون آبشخورهاي غربي داشتند خيلي مدونتر مي توانند بحث كنند. سنتيها هم چون ريشه در تفكر هزارساله گذشته دارند منسجم تر مي توانند فكر وعمل كنند.

خاتمي در پايان اين ديدار كه با سخنان و پرسشهاي دانشجويان همراه بود، گفت : جنبش دانشجويي ما تابع وضعيت تاريخي ماست و معتقد نيستم كه جنبش دانشجويي قوام يافته اي داشته ايم. حركتهايي وجود داشته است و همانگونه اي كه روشنفكران وقتي مجالي مي يابند به جان هم مي افتند. در جنبش دانشجويان هم بيشتر از درون ضربه خورده ايم. لطمه دروني هم سبب شده كه محدوديتها از ناحيه بيرون بيشتر شود و در عين حال معتقدم دانشجويان مظلوم ترين بخش جامعه ما هستند و اگر بتوانند متفكرانه وضعيت خود را بازخواني كنند، آينده بهتري خواهند داشت.
دوشنبه 17 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 321]