جهان - اسامه بن لادن؛ مهره‌اي سوخته يا رهبري معنوي

واضح آرشیو وب فارسی:ایسکانیوز: جهان - اسامه بن لادن؛ مهره‌اي سوخته يا رهبري معنوي
جهان - اسامه بن لادن؛ مهره‌اي سوخته يا رهبري معنوي

پيتر برگن/ ترجمه: سارا معصومي :آيا اسامه بن لادن هنوز معماي حل نشده قرن است؟ نگران نباشيد؛ اگر پاسخ شما منفي هم باشد، جامعه جهاني شما را به خاطر اين اهمال مي‌بخشد. ظرف چند ماه گذشته كارشناسان مبارزه با تروريسم و مقامات رسمي چندين سازمان اطلاعاتي به اين نتيجه رسيده‌اند كه اسامه بن لادن مرد شماره يك القاعده، ديگر تهديدي براي دنياي غرب نيست. اين تحليل بدين معناست كه اسامه از يازدهم سپتامبر سال 2001 ديگر تهديدي براي ايالات متحده نيست و درست از سه تابستان گذشته كه بمب‌گذاري‌هاي متروي لندن رخ داد تاكنون انگليسي‌ها از دست او خلاص شده‌اند. در عراق هم موفقيت‌هاي اسامه درست مانند راه رفتن روي لبه طناب است؛ شكننده و متزلزل. در ميان جامعه مسلمانان هم اسامه ديگر آن چهره محبوب هفت سال پيش نيست. بسياري از طرفداران سابق اسامه از جمله جهادگران متعصب مسلمان ديگر به عقايد اسامه اعتقادي ندارند. حتي پيام‌هاي اسامه كه زماني لرزه بر اندام ديگران مي‌انداخت اكنون مدت‌هاست كه روي اينترنت قرار گرفته اما در موج اخبارهاي بين‌المللي گم مي‌شود. چند نفر هستند كه دو پيام اينترنتي او در ماه مي‌ را ديده باشند؟ گمان نمي‌كنم بسياري بدانند كه او در طول يك ماه دو پيام داده است. جهاد اسلامي از مدت‌ها پيش پشت اسامه بن لادن را خالي كرده است. دكتر مارك سيگمن در كتاب جديد خود با عنوان «جهاد بي‌رهبر» اعلام مي‌كند كه در حال حاضر آنچه جامعه جهاني را تهديد مي‌كند، شبكه‌هاي تروريستي است كه از القاعده ريشه گرفته و تمام تلاش خود را بر انجام عمليات‌هاي تروريستي در سرتاسر جهان متمركز كرده‌اند. در حقيقت جهاد اسلامي كه تندروان مسلمان عضو آن هستند، از نوع جهادي بي‌رهبر و فرمانرواست. بر اساس اين تحليل، دو دهه پس از شكل‌گيري القاعده در پيشاور پاكستان اكنون القاعده همچنان رهبري برخي گروه‌هاي تندرو در سرتاسر جهان را بر عهده دارد اما اسامه بن لادن ديگر رهبر اين گروه محسوب نمي‌شود. بسياري از كارشناسان اروپايي مبازره با تروريست هم در كنفرانسي كه در ماه مي‌ در فلورانس برگزار شد، بر اين امر صحه گذاشتند. اين كنفرانس درست در بحبوحه انتشار سخنراني اخير بن لادن در اينترنت تشكيل شده بود. مقامات اروپايي هم ادعا مي‌كنند كه هيچ نشانه‌اي دال بر نيت القاعده براي انجام عمليات تروريستي در كشورهايشان وجود ندارد. اگر بخواهيم براي بن‌لادن نقشي در جهاد تندروها قائل شويم، مي‌توانيم تنها او را عضوي كه روزگاري موثر بود بخوانيم. بن لادن اين روزها شخصيتي شبيه به رابين‌هود است. بسياري از او الهام مي‌گيرند اما تعداد اندكي حاضر به اجراي فرامين او هستند. اگر نتيجه اين تحقيقات را درست فرض كنيم، چرا بسياري از رهبران سياسي همچنان از تهديد القاعده و شخص اسامه بن‌لادن سخن مي‌گويند؟ چرا سازمان اطلاعات ملي ايالات متحده ادعا مي‌كند كه القاعده همچنان از توان كافي براي انجام عمليات تروريستي در خاك اين كشور برخوردار است؟ چرا رئيس سازمان امنيت داخلي بريتانيا در آخرين اظهارات امنيتي خود هشدار مي‌دهد كه در حال حاضر دو هزار شهروند انگليسي به واسطه رابطه احتمالي با القاعده تهديدي براي امنيت داخلي اين كشور محسوب مي‌شوند؟ مبارزه با القاعده و در راس آن تلاش براي دستگيري اسامه بن لادن اولويت سياست خارجي بوش از يازدهم سپتامبر 2001 تاكنون است. اكنون سوال اينجاست كه با به پايان رسيدن دوران رياست جمهوري هشت ساله جورج بوش، آيا همچنان دستگيري اسامه در اولويت برنامه‌هاي خارجي بوش خواهد بود؟ پاسخ به اين قبيل سوالات امنيتي بي‌شك منجر به ارائه نسخه سياسي بي‌دردسر نخواهد شد. مدارك موجود بر اين حقيقت تاكيد دارند كه مرد شماره يك القاعده همچنان امنيت جهاني را تهديد مي‌كند. با وجود تمامي خوشبيني‌هاي كارشناسان در خصوص كمرنگ‌تر شدن نقش اسامه حقيقت اين است كه او همچنان تاثير بسزايي بر جمعيت افراطيون مسلمان دارد. از زمستان سال 2001 كه اسامه بن لادن از كوه‌هاي افغانستان گريخت، هفت سال مي‌گذرد. در طول اين سال‌ها جهاد اسلامي تندروهاي مسلمان بسيار قوي‌تر از پيش شده است. كابوس طالبان دوباره به افغانستان بازگشته و شبه نظاميان پاكستاني بيش از پيش براي دستيابي به اهداف خود به خشونت متوسل مي‌شوند. افراطيون مسلمان در اروپا و آفريقاي شمالي همچنان براي برخورداري از دعاي خير اسامه حاضر به انجام هر كاري هستند و هنوز هم انجام وظيفه تحت لواي القاعده از افتخارات افراطيون است. اندازه‌گيري قدرت دشمن در جنگ در سايه و بي‌حد و مرز كاري غير ممكن است. نمي‌توان اين حقيقت را انكار كرد كه بسياري از جهادگران مسلمان در قالب نيروهايي بي‌رهبر واحد و جدا از عنوان القاعده عمل مي‌كنند اما زماني كه همين جهادگران مجددا به سمت القاعد گرايش پيدا مي‌كنند، تنها براي الهام‌گيري نيست بلكه آنها همچنان براي آموزش و برخورداري از رهبري واحد به القاعده نياز دارند. هنوز هم هستند بسياري از جهادگران كه حاضرند چشم بسته فرامين بن لادن را اجرا كنند. تعداد كساني كه مشتاقانه چندين بار پيام‌هاي اينترنتي او را گوش مي‌دهند كم هم نيست. شايد با توجه به محدوديت‌هاي امنيتي فعاليت جهادگران بيش از آنكه به خارج از مرزها منتهي شود، به داخل كشورهايشان محدود شده است اما هنوز هم اشتياق انجام عمليات در كشورهاي ديگر در دل جهادگران زبانه مي‌كشد. در هفتم جولاي سال 2005 ميلادي اين راهنمايي‌هاي القاعده بود كه تندروهاي انگليسي با وجود عدم‌برخورداري از رهبري واحد موفق به بمب‌گذاري در متروي لندن شدند. در جريان اين حادثه 52 نفر جان خود را از دست دادند. دو نفر از بمب‌گذاران اين حادثه پيش از انجام عمليات به پاكستان سفر كرده و با استفاده از سيستم صوتي در اختيار القاعده نوارهاي وصيت خود را هم پر كردند. يك سال پس از اين حادثه بود كه سيستم اطلاعاتي بريتانيا از نقشه شهروندان انگليسي كه اصليت پاكستاني داشتند براي منفجر كردن جت‌هاي مسافربري آگاهي يافتند. سيستم امنيتي بريتانيا بعدها افشا كرد كه گردانندگان اين حمله هم از شاخه مركزي القاعده در پاكستان فرمان مي‌گرفتند. اسامه بن لادن از مدت‌ها پيش علاقه وافري به انجام عمليات تروريستي در خاك بريتانيا داشته است. اطلاعات سازمان‌هاي جاسوسي اين كشور حاكي از اين است كه القاعده همچنان در صدد انجام عمليات‌هاي تروريستي در خاك بريتانياست. مقامات امنيتي ايالات متحده همچنان نگران روي كار آمدن نسل جديد جهادگران مسلمان به رهبري القاعده هستند. 16 سازمان اطلاعاتي ايالات متحده در سال 2007 ميلادي اعلام كردند كه القاعده دوباره به افغانستان بازگشته است. پاكستان البته هنوز بهشت امن تندروهاي مسلمان است؛ چرا كه مانند افغانستان تحت كنترل نيروهاي آمريكايي نيست و البته زادگاه القاعده هم محسوب مي‌شود. بدين ترتيب با تجهيز القاعده به مدرن‌ترين امكانات ارتباطي مانند اينترنت احتياجي نيست كه جهادگران براي دريافت اطلاعات در خصوص نحوه انجام عمليات به پاكستان سفر كنند. تمامي دستورالعمل‌ها در يك پيام اينترنتي خلاصه شده و در اختيار داوطلبان قرار مي‌گيرد. ايالات متحده اما در ميان كشورهاي غربي از آسودگي خيال بيشتري برخوردار است. از يازدهم سپتامبر سال 2001 تاكنون احتمال انجام عمليات تروريستي در خاك اين كشور به صفر رسيده است. تدابير امنيتي و محافظه‌كاري در اعطاي ويزاي ايالات متحده به ساكنان كشورهايي نظير پاكستان و افغانستان منجر به كاهش تهديدهاي امنيتي در اين كشور شده است. بر خلاف اروپا كه افكار القاعده در ميان جوانان مسلمان از محبوبيت نسبي خوبي برخوردار است، در ايالات متحده اين قبيل افكار خشن طرفدار چنداني ندارد. هنوز هم اسامه بن لادن تهديدي براي امنيت بين‌المللي و اقتصاد جهاني است. عمليات‌هاي انتحاري در سرتاسر دنيا هر روزه قربانيان بسياري را به خود اختصاص مي‌دهد. بدين ترتيب مي‌توان پيش‌بيني كرد كه در آينده هم تهديد‌هايي از اين قبيل امنيت بين‌المللي را مختل كند. القاعده اين روزها بسيار مجهزتر از هفت سال پيش است. ويژگي منحصر به فرد القاعده اين است كه هيچ كس نمي‌تواند پيش‌بيني كند تاكتيك بعدي اين گروه چيست. شايد به همين دليل باشد كه نمي‌توان اسامه را مهره سوخته خواند. تا زماني كه اسامه رهبري القاعده را با تمام محدوديت‌هايش در دست دارد، جهاد اسلامي افراطيون بي‌رهبر نخواهد ماند.

منبع: تايم
دوشنبه 17 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایسکانیوز]

[مشاهده در: www.iscanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]