علیرغم پوشش بیش از ۷۰ درصد کره زمین و تولید ۵۰ درصد اکسیژن آن، اقیانوسها در وضعیتی نگرانکننده قرار دارند. ۹۰ درصد ماهیان بزرگ و ۵۰ درصد صخرههای مرجانی نابود شدهاند. فعالیتهای انسان، از جمله تغییر اقلیم، آلودگی و صید بیرویه، به این فاجعه دامن زده است.
پیامدهای ناگوار
کاهش شدید اکسیژن اقیانوسها، ایجاد "مناطق مرده" و تهدید حیات دریایی. انقراض گونههای جانوری و گیاهی در اقیانوسها. لطمه به اقتصاد جهانی و میلیونها شغلی که وابسته به اقیانوسها هستند.
اقدام ضروری
نیاز به تعهدی جهانی برای حفاظت از اقیانوسها با استفاده از علم و همکاری بینالمللی. تغییر در رفتار انسان، از جمله کاهش آلودگی، صید پایدار و مقابله با تغییرات آب و هوایی.
روز جهانی اقیانوسها
هشت ژوئن (۱۹ خرداد) به عنوان روز جهانی اقیانوسها نامگذاری شده است. فرصتی برای یادآوری اهمیت اقیانوسها و اقدام برای نجات آنها از نابودی.
وضعیت نگرانکننده اقیانوس و دریاها
دکتر مرتضی توکلی درباره اهمیت اقیانوسها گفت: اقیانوسها یکی از نعمتهای الهی هستند که نقش اساسی در تداوم حیات گیاهی و جانوری و حفظ تعادل زیستمحیطی ایفا میکنند. اقیانوسها دارای مناظر زیبا، منابع غنی، تأثیر بر تنظیم اقلیم، حملونقل ارزان و امنیت و دفاع از سرزمین هستند.
وی افزود: به همین دلیل، روز ۸ ژوئن به عنوان روز جهانی اقیانوسها نامگذاری شده است. این روز فرصتی است برای افزایش آگاهی و معرفی سیاستها و اقدامات لازم برای توسعه پایدار مناطق و صنایع دریایی.
توکلی تأکید کرد: توجه به مشکلاتی نظیر ورود آلایندههای نفتی و پلاستیکی، فاضلابهای صنعتی و شهری، صید بیرویه، توسعه صنعتی ناپایدار، تخریب زیستگاههای دریایی، گرمایش بیسابقه، تغییرات سطح آب دریای خزر، افزایش لایههای کماکسیژن در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر، اسیدیشدن دریاها، کاهش تنوع زیستی و ورود گونههای مهاجم از طریق آب توازن کشتیها بسیار ضروری است.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی بیان کرد: همچنین شناخت منابع دریایی و بهرهبرداری پایدار از آنها مانند تأمین آب شیرین، منابع انرژی دریایی، صید و صیادی، آبزیپروری، گردشگری دریایی و حملونقل دریایی از اهمیت زیادی برخوردار است و میتواند به جهش اقتصادی کشور کمک کند.
وی با اشاره به اینکه دانش بشر از وضعیت نگرانکننده اقیانوسها خبر میدهد، یادآور شد: تلاشهای انجامشده برای نجات اقیانوسها کافی نیست. توکلی با تأکید بر شعار روز جهانی اقیانوسها در سال ۲۰۲۴ که "بیدار کردن عمقهای جدید" است، افزود: این شعار افراد و جوامع را به درک عمیقتر اهمیت اقیانوسها و اکوسیستمهای آن و مسئولیتپذیری بیشتر تشویق میکند.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی اظهار کرد: توجه به علوم و مهندسی اقیانوسی-جوی و توسعه فناوریهای مورد نیاز برای پایش و مشاهدات اقیانوسی-جوی بسیار مهم است. این امر نیازمند حمایت همگانی از مراکز علمی معتبر کشور است تا با ایجاد دانش و شناخت دقیقتر، بتوان از قابلیتهای بخش دریایی بهرهبرداری و آنها را حفظ کرد.