بارش‌های غنی‌تر بهار امسال: تحلیل دلایل در ایران و جنوب‌غرب آسیا

به گفته یک محقق از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، گرمایش زمین باعث کاهش سرعت سامانه‌ی "غرب‌وزان عرض‌های میانی" شده است. این سامانه به عرض‌های پایین‌تر نفوذ کرده و نه تنها از روی دریای مدیترانه، بلکه از روی دریای سرخ نیز عبور می‌کند و رطوبت این دو دریا از طریق عربستان به جنوب ایران می‌رسد.

دکتر عبدالمجید نادری بنی، یکی از اعضای هیات علمی این پژوهشگاه، درباره بارندگی‌های بهار سال جاری اظهار کرده است که منطقه جنوب غرب آسیا، از جمله ایران، بهاری با بارندگی بیشتر را تجربه کرده است. بسیاری از محققان این اتفاقات را به طور عمده به رویداد "ال نینو" نسبت می‌دهند.

وی "ال نینو" را شرایطی توصیف کرده که دمای سطحی آب در اقیانوس آرام در مرکز و شرق آن بالاتر از میانگین است و این پدیده می‌تواند به طور قابل توجهی بر الگوهای آب و هوای جهانی تأثیر بگذارد.

نادری به خاطر آورد: ال‌نینو می‌تواند باعث افزایش بارندگی در مناطق جنوب غربی آسیا، از جمله ایران، در طول ماه‌های بهار شود. این مسئله ناشی از پدیده ال‌نینو نیست تنها؛ بلکه به دلیل تغییرات اقلیمی ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای است که باعث افزایش دماهای سطح زمین شده است.

یک عضو هیات علمی از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی تأکید کرد: در سال ۲۰۲۳، دمای متوسط کره زمین نسبت به میانگین بلندمدت حدود یک و نیم درجه افزایش یافت و در بسیاری از مناطق جهان رکوردهای گرمایش هوا شکسته شد.

وی توضیح داد: بارش در ایران اصلی‌تراز می‌تواند از سامانه‌هایی که از اقیانوس اطلس شمالی منشأ می‌گیرند ناشی شود و اغلب در فصل‌های زمستان و بهار، این بارش‌ها اتفاق می‌افتد. با گرم شدن زمین و به ویژه افزایش تبخیر از سطح اقیانوس‌ها، مقادیر بخار آب موجود در جو افزایش می‌یابد.

نادری ادامه داد: در سال ۲۰۲۳، دمای سطح آب در اقیانوس اطلس شمالی به طور متوسط بیش از یک درجه سانتی‌گراد نسبت به متوسط بلندمدت افزایش یافت و این روند افزایشی همچنان ادامه دارد. این موضوع باعث می‌شود که مقادیر بیشتری از بخار آب به سمت شرق، از جمله منطقه غرب آسیا، جابجا شوند. مسئولیت انتقال این بخارات به سامانه‌ای است که ما آن را سامانه "عرض‌های میانی" می‌نامیم و سامانه مدیترانه‌ای بخشی از آن است.

این محقق از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی اظهار کرد: در این سال، سرعت سامانه "غرب‌وزان عرض‌های میانی" به دلیل گرمایش زمین کاهش یافته است. این کاهش سرعت این سامانه فرصتی فراهم کرده تا به عرض‌های پایین‌تری نفوذ کند و نه تنها از روی دریای مدیترانه بلکه از روی دریای سرخ نیز عبور کند و رطوبت این دو دریا را از طریق عربستان به جنوب ایران برساند.

دلایل بارش‌های فراوان بهار امسال در ایران و جنوب غرب آسیا

وی توضیح داد: شرایطی که به دلیل تغییرات اقلیمی ایجاد شده است، پیش‌بینی آینده اقلیم را دشوار می‌کند. با این حال، مطمئنیم که باید برای تغییرات اقلیمی جدید آماده باشیم. این تغییرات با تغییر الگوی بارش، سیل، خشکسالی، بارندگی‌های تابستانی و در کل شرایط جدید همراه خواهد بود.

نادری ادامه داد: تغییرات اقلیمی تأثیراتی بر الگوهای آب و هوایی دارند و برخی مناطق را مرطوب‌تر و برخی دیگر را خشک‌تر می‌کنند.