افزایش شیوع آسم در جامعه ایران: نگرانی‌ها از بروز بیشتر این بیماری در کلانشهرها

یکی از اعضای انجمن آسم و آلرژی ایران اظهار کرد که میان ۹ تا ۱۳ درصد از افراد مختلف در کشور به بیماری آسم مبتلا هستند. او بیان کرد که آسم یک بیماری التهابی است و آلودگی هوا می‌تواند موجب افزایش این بیماری در کلان‌شهرها باشد. دکتر مریم محلوجی‌راد هم توضیح داد که آسم نتیجهٔ خودبه‌خودی نیست و اغلب به صورت خودبه‌خودی ایجاد می‌شود. او اظهار کرد که عفونت می‌تواند به عنوان یک محرک، شدت بیماری را افزایش دهد، اما آلودگی هوا بیماری آسم را بیشتر نمی‌کند.

تقریباً ۱۳ درصد از افراد در ایران به بیماری آسم مبتلا هستند. پزشکی از کلینیک آسم و آلرژی در دانشگاه علوم‌پزشکی تهران توضیح داد که بیشترین موارد آسم در کودکان از نوع آسم آلرژیک است، در حالی که در بزرگسالان، عوامل آلرژیک و غیرآلرژیک به یک میزان مؤثر هستند.

آسم آلرژیک توسط عوامل آلرژیک محیطی تشدید می‌شود. این عوامل آلرژیک می‌توانند بر ابتلا به آسم آلرژیک تأثیر بگذارند، اما سایر عوامل هم می‌توانند آسم غیرآلرژیک را تحت تأثیر قرار دهند.

میزان ابتلا به آسم در کشور مورد بررسی قرار گرفته است و حدود ۹ تا ۱۳ درصد افراد در گروه‌های سنی مختلف به بیماری آسم مبتلا هستند. این میزان ابتلا به آسم بسته به سن افراد متفاوت است. همچنین، در سطح جهانی، میزان ابتلا به آسم حدود ۳ تا ۱۵ درصد گزارش شده و در برخی کشورها به ۲۰ درصد نیز می‌رسد.

آلودگی هوای شهرهای بزرگ از جمله عوامل مهمی است که می‌تواند ابتلا به آسم را افزایش دهد. برخی از شهرها و استان‌ها، مانند اراک، اهواز و سیستان و بلوچستان، شیوع آسم را بیشترین میزان را تجربه کرده‌اند.

یکی از اعضای انجمن آسم و آلرژی ایران توضیح داد که آلودگی هوا باعث ورود آلاینده‌های مخرب به دستگاه تنفس می‌شود؛ این آلاینده‌ها با اندازه‌های مختلف می‌توانند به راه‌های هوایی وارد شده و حتی به خون نفوذ کنند. این آلاینده‌ها، به شکل رادیکال‌های آزاد عمل کرده و التهاب ریه و سایر قسمت‌های بدن را ایجاد می‌کنند که برای بیماری آسم آزاده‌ها هستند. به دلیل اینکه آسم یک بیماری التهابی است، آلودگی هوا می‌تواند میزان بروز و شدت این بیماری را افزایش دهد، به ویژه در کلان‌شهرها که آلودگی هوای بیشتری دارند.

در مورد تفاوت بین آسم بزرگسالان و کودکان، او توضیح داد که عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آلرژی نقش دارند. اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد، احتمال ابتلا به آلرژی برای فرزندانشان تقریباً ۵۰ درصد است و اگر هر دو والدین دارای آلرژی باشند، احتمال ابتلا به آلرژی به ۷۰ درصد می‌رسد. این نشان می‌دهد که ژنتیک نقش ۵۰ درصدی در بروز آلرژی دارد و ۵۰ درصد دیگر به عوامل محیطی مربوط می‌شود.

از دیدگاه پزشک کلینیک آسم و آلرژی در دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، آلرژن‌ها و عوامل محرک به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می‌شوند. گرده درختان، چمن‌ها و علف‌های هرز جزو آلرژن‌های بیرونی محیطی هستند؛ همچنین مایت‌های گردوغبار، سوسک، کپک‌ها و حیوانات خانگی مثل گربه و سگ جزو آلرژن‌های درونی محسوب می‌شوند.

نتایج یک مطالعه کشوری نشان می‌دهد که میزان ابتلا به آسم در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است. از آنجایی که آمار ۹ تا ۱۳ درصدی آسم مربوط به کشور است، می‌توان گفت که عدد بیشتر مربوط به آسم کودکان است.

داروهای استنشاقی، یعنی داروهایی که با تنفس استفاده می‌شوند، به عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان آسم مطرح هستند. این داروها سال‌هاست استفاده می‌شوند و نتایج خوبی در کنترل و درمان آسم به همراه داشته‌اند. ممکن است برخی از افراد مقاومتی در برابر استفاده از اسپری‌های استنشاقی داشته باشند، اما با آموزش صحیح می‌توان این مشکل را حل کرد.

روش‌های درمانی نوین نیز در این زمینه مورد توجه قرار گرفته‌اند. استفاده از داروهای بیولوژیک، مثل امالیزوماب که به عنوان یک "Anti IgE" عمل می‌کند، جزو این روش‌های نوین است. این دارو تا حدود دو سال در ایران تولید می‌شود و نتایج مطالعات نشان می‌دهد که هم از نظر اثربخشی و هم از نظر اثرگذاری، نمونه‌های داخلی و خارجی این دارو یکسان هستند.

بعضی از داروهای بیولوژیک که احتمالاً اثربخشی بیشتری دارند، در دسترس نیستند، اما امیدواریم که در آینده به نحوی شرایط فراهم شود تا بیماران بتوانند به این داروها دسترسی داشته باشند.

آموزش بیماران نقش بسزایی در مدیریت و کنترل آسم دارد. این آموزش می‌تواند شامل اطلاعاتی درباره بیماری، روش‌های درمان، و اقدامات ایمنی در مواجهه با عوامل محرک‌زا باشد. همچنین، مراکز بهداشتی و درمانی مسئولیت دارند تا بیماران را آموزش دهند و آن‌ها را با نحوه مدیریت بیماری آشنا کنند.

هر سال در روز جهانی آسم، توجه به آموزش بیماران به عنوان اولین نکته در مدیریت این بیماری در نظر گرفته می‌شود. در این روزها، برنامه‌های آموزشی و همایش‌های مربوط به آسم برگزار می‌شود تا اطلاعات جدید درباره بیماری منتقل شود و بیماران و خانواده‌هایشان با راه‌های موثر در مدیریت آسم آشنا شوند.

پزشکان نیز تلاش می‌کنند تا به بیماران، به ویژه کسانی که برای اولین بار به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، آموزش‌های لازم را ارائه دهند تا آن‌ها بتوانند بهترین راه برای مدیریت و کنترل بیماری خود را پیش بگیرند.

حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به آسم مبتلا هستند و متأسفانه حدود ۴۵۰ هزار نفر به دلیل این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. اما آمار دقیق مرگ‌ومیر ناشی از آسم در کشور در دسترس نیست.

کلینیک آسم و آلرژی جهاد دانشگاهی علوم‌پزشکی تهران تقریباً ۱۲ سال پیش تاسیس شده است و پزشکان متخصص ایمنولوژی که عضو هیئت علمی دانشگاه‌های پزشکی هستند، جدیدترین خدمات پزشکی علمی را برای بیماران ارائه می‌دهند. افراد مراجعه‌کننده به این کلینیک ممکن است به تست‌های آلرژی، شامل تست‌های پوستی، و همچنین تست‌های تنفسی متنوعی مانند تست‌های چالشی با برونکودیلاتور، تست ورزش، تست‌های متاکولین و نیتریک‌اکسید بازدمی، مراجعه کنند. پس از تشخیص نوع بیماری، روش‌های درمانی نوینی مثل تزریق داروهای بیولوژیک و ایمونوتراپی (تزریق واکسن آلرژی) برای بیماران ارائه می‌شود. افرادی که به آسم آلرژیک مبتلا هستند ممکن است نیاز به ایمونوتراپی داشته باشند و واکسن‌درمانی برای آن‌ها انجام می‌شود.

توصیه می‌شود که بیمارانی که به آسم مبتلا هستند، بیماری خود را جدی بگیرند. بیشتر موارد آسم قابل کنترل هستند و با درمان‌های استنشاقی می‌توانند بیماری خود را کنترل کرده و به زندگی طبیعی خود ادامه دهند.