بعد از انتشار گزارش نیویورک تایمز دربارهٔ موقعیت تانکهای اسرائیل براساس تصاویر ماهوارهای، شرکتهای ارائهدهندهٔ این تصاویر به سازمانهای خبری و محققان دیگر، شروع به کنترل و محدود کردن دسترسی به تصاویر هوایی غزه کردند.
نقل قول از سمافور، شرکت پلنت لبز (Planet Labs) و تعدادی از رقبا، با ارائهٔ دسترسی عمومی به تصاویر با وضوح بالا که قبلاً تنها در اختیار سازمانهای اطلاعاتی دولتی بود، نحوهٔ پوشش جنگها و فاجعهها را تغییر دادند.
در اوایل جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۱، شرکتهای ماهوارهای تجاری برخی از تصاویر برجسته دربارهٔ توسعهٔ درگیری را ارائه دادند و این باعث شد که جنگ اوکراین به اولین درگیری مدرن تبدیل شود که در آن روزنامهنگاران، محققان و علاقهمندان فعال در این زمینه بتوانند تحولات درگیری را با جزئیات بیشتری مشاهده کنند.
اما وقتی اسرائیل حملهٔ زمینی به غزه را آغاز کرد، همان شرکتهای ارائهدهندهٔ تصاویر ماهوارهای به طور صادقانه عمل نکردند.
پلنت، یک شرکت مستقر در سانفرانسیسکو است که در سال ۲۰۱۰ توسط دانشمندان سابق ناسا تأسیس شد. این شرکت اخیراً بخشی از تصاویر مربوط به غزه را برای بسیاری از کاربران، از جمله سازمانهای خبری، به شدت محدود کرده است.
در هفته گذشته، برخی از تصاویر غزه که در اپلیکیشن وب پلنت برای دانلود قرار داده شده بودند، حذف شدند و برخی دیگر به وسیلهٔ یک پوشه در گوگل درایو برای رسانهها توزیع شدند.
شرکت ماهوارهای پلنت به برخی از مشترکان خود اعلام کرد که در طول درگیریهای جاری، ممکن است تصاویر آرشیو را تغییر دهد.
دو کاربر این شرکت تأیید کردند که بین تاریخ ۳۰ اکتبر و ۱ نوامبر، تصاویر با وضوح پایین یا متوسط از منطقه شمالی نوار غزه که به نظر میرسد فعالیتهای نظامی اسرائیل در آن بیشتر تمرکز دارد، منتشر نشده است.
علاوه بر این، طبق گفتهٔ دو کاربر پلنت، از تاریخ ۲۲ اکتبر، کاربران امکان دسترسی به تصاویر با وضوح بالا از غزه به طول ۵۰ سانتیمتر را از طریق پلتفرم پلنت نداشتند.
چندین مشترک تصاویر از وبسایت خبری سمافور نشان دادند که توسط ماهوارههای داو (Dove) شرکت پلنت گرفته شده بودند. این تصاویر جزئیات دقیقی از مناطق اطراف غزه را نشان میدادند، اما بر روی نوار ساحلی بلوکهای رنگی بزرگی دیده میشد. یکی از افرادی که با این تصاویر آشنا بود، اعلام کرد که از روز جمعه تاکنون، شرکت پلنت هیچ تصویری با وضوح متوسط یا کم از غزه منتشر نکرده است.
به نظر میرسد برخی از شرکتهای تجاری ماهوارهای تصاویر دقیق را منتشر میکنند، اما با تاخیر زمانی. شرکت پلنت و رقیبش به نام مکسار (Maxar Technologies) تصاویری را با تاخیر قابل توجهی با نیویورک تایمز، واشنگتن پست و سایر رسانههای خبری به اشتراک گذاشتهاند. از تاریخ سوم نوامبر، هر دو روزنامه شروع به انتشار تصاویر انحصاری ثبت شده توسط پلنت در روز یکم نوامبر کردهاند. همچنین، شرکت ماهوارهای ایرباس تاکنون تصاویری از غزه را به اشتراک نگذاشته است و یکی از ارائهدهندگان بزرگ تصویر ماهوارهای تجاری است.
شرکت پلنت در روزهای اخیر دلیل دقیقی برای محدود کردن یا تأخیر در انتشار تصاویر ماهوارهای غزه اعلام نکرده است. اما یکی از اشخاصی که با این موضوع آشنا است، اظهار داشته که تصاویر ماهوارهای تجاری این درگیری، مقامات امنیتی ایالات متحده را نگران کرده است. آنها به سطح جزئیات در گزارشهایی مانند گزارش نیویورک تایمز که در روز ۱۹ اکتبر منتشر شد و مواضع تانکهای اسرائیلی در شمال غزه را نشان میداد، اشاره کردهاند.
سخنگوی شرکت پلنت به این نکته اشاره کرده است که آنها در تمام فرآیندهای واکنش به بحران کوشش میکنند تا به بهترین شکل ممکن از مشتریان و شرکای خود در سراسر دولتها، رسانهها و سازمانهای بشردوستانه حمایت کنند. وی همچنین بیان کرده است که تصاویر ماهوارهای باید از تمام استانداردهای کیفیت برای انتشار در کاتالوگ آنها عبور کنند و این استانداردها شامل پروتکلهای عملیاتی استاندارد برای محصول است که به هیچ وجه مربوط به یک منطقه یا رویداد خاصی نیست.
شرکتهایی مانند پلنت و سایر ارائهدهندگان تصاویر ماهوارهای تجاری نقش مهمی در ارائه اطلاعات به سازمانهای بزرگ و مشتریان دولتی برای انجام فعالیتهای مختلف مانند نظارت بر محصولات کشاورزی و آب و هوا، برنامهریزی شهری و غیره داشته و تغییراتی در زمینه تجارت فضایی ایجاد کردهاند. اما اکنون این شرکتها در موقعیتی قرار دارند که باید انتخابهایی درباره امنیت ملی که معمولاً توسط دولتها انجام میشود داشته باشند.
دولت ایالات متحده در برخی مواقع از نقش شرکتهای ماهوارهای استقبال کرده است. به عنوان مثال، در آغاز جنگ اوکراین، تصاویر ماهوارهای در دسترس عموم قرار گرفت تا نشان داده شود که روسیه در حال آماده شدن برای حمله است. شرکتهاییمانند پلنت نقش مهمی در ارائه اطلاعات جغرافیایی و نظارتی داشتهاند. اما در برخی موارد، دولتها نیز ممکن است نگرانیهای امنیتی درباره انتشار جزئیات حساس توسط این شرکتها داشته باشند. در نهایت، تصمیمگیری درباره محدودیتها و تأخیرهای مربوط به انتشار تصاویر ماهوارهای به عهده شرکتها و دولتهای مربوطه است و بستگی به شرایط و موازین امنیتی، قانونی و سیاسی دارد.