دیوان کیفری بین‌المللی نقش مهمی در رسیدگی به جنایات جنگ ۲۲ روزه در غزه داشت.

در یک مطالعه، نقش دیوان کیفری بین‌المللی در رسیدگی به جنایات جنگ ۲۲ روزه در غزه مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه توسط اسماعیل رجبی، دانش‌آموخته دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در فصلنامه مطالعات حقوق عمومی منتشر شده است.

در این مطالعه، رویدادهایی که در تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ (هفتم دی‌ماه ۱۳۸۹) رخ داد، مورد بررسی قرار گرفت. در آن زمان، رژیم صهیونیستی با ۱۰۰ جنگنده به غزه حمله کرد و جنگ ۲۲ روزه آغاز شد. در این جنگ، بیش از ۱۴۰۰ شهروند فلسطینی کشته شدند و بیش از ۶ هزار نفر، بیشتر آنها کودکان و زنان، مجروح شدند.

مطالعه به اهمیت نقش دیوان کیفری بین‌المللی در رسیدگی به این جنایات بین‌المللی، با توجه به تعریف جنگ تهاجمی (تجاوزکارانه) توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۲۷، اشاره می‌کند. این مطالعه تأکید می‌کند که نهادهای حقوق بشری مانند عفو بین‌المللی و دیده‌بان حقوق بشر، تأکید بر ارتقای آگاهی جامعه بین‌المللی و اتخاذ تصمیمات مناسب برای مقابله با عاملان و مرتکبان این جنایات دارند. هرچند تاکنون اقدامات مؤثری از سوی سازمان ملل متحد و سایر نهادهای وابسته به آن در این زمینه صورت نگرفته است.

صلاحیت دیوان کیفری بین‌المللی محدود به چهار گروه از جنایات با ماهیت حقوق بشر دوستانه است. جنایت نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جنایت جنگی و جنایت تجاوز از جمله این جنایات هستند که ارتباط نزدیکی با حفظ صلح و امنیت بین‌المللی دارند.

در جنگ ۲۲ روزه بین رژیم صهیونیستی و غزه، اعمالی صورت گرفت که طبق قوانین حقوق بشردوستانه و حقوق بین‌المللی به عنوان جنایت جنگی شناخته می‌شود. این اعمال شامل عدم رعایت اصل تفکیک و حمله به غیرنظامیان و اموال غیرنظامی، استفاده از فلسطینیان به عنوان سپر انسانی و استفاده از سلاح‌های ممنوعه می‌باشد.

دیوان کیفری بین‌المللی جنایات جنگی را شامل عملیات زیر می‌داند: حمله عمدی به جمعیت یا افراد غیرنظامی که در نبردها مشارکت مستقیم ندارند، دستور جابه‌جایی سکنه غیرنظامی، حمله به اموال و اشیای غیرنظامی از جمله ساختمان‌ها، اشیاء، واحدها و وسایل نقلیه بهداری و پرسنل پزشکی، ساختمان‌هایی که برای مقاصد مذهبی، آموزشی، هنری، علمی یا امور خیریه استفاده می‌شوند و همچنین بناهای تاریخی، بیمارستان‌ها و مکان‌های نگهداری بیماران و زخمیان.

جنگ ۲۲ روزه در غزه باعث واکنش‌های جهانی شد. برای مثال، دیده‌بان حقوق بشر در گزارش سال ۲۰۱۰ خود، رژیم صهیونیستی را به استفاده از بمب‌های حاوی فسفر سفید، کشتار غیرنظامیان، نابودی املاک و مکان‌های غیرنظامی و بی‌خانمانی بسیاری از مردم غزه متهم کرد. همچنین، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد حملات اسرائیل به غزه را نقض جدی و فاحش حقوق بشر علیه غیرنظامیان فلسطینی خواند. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز کاربرد سلاح‌ها و تجهیزات غیرمعمول و کشتارهای هدفمند اشغالگراناسرائیلی و اقدام پیکارجویانه فلسطینیان در پرتاب راکت به سرزمین‌های اشغالی را محکوم کرد.

گروه‌های مختلف حقوق بشر در مناطق اشغالی نیز اقدامات دولت "اولمرت" را محکوم کرده و خواستار رفع محاصره غزه شدند. گزارشگر ویژه سازمان ملل، "فالک"، اعلام کرد که اسرائیل مرتکب جنایات جنگی شده است. صلیب سرخ بین‌المللی نیز نقض فاحش حقوق بشردوستانه در غزه را تایید کرد.

در یک نشست اضطراری در مصر پس از حمله صهیونیست‌ها به غزه در سال ۲۰۰۹، سران کشورهای عرب عضو اتحادیه عرب قطعنامه‌ای را صادر کردند. در این قطعنامه، رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم اشغالگر محکوم شد و به شورای امنیت سازمان ملل خواسته شد تا با مسئولیت خود در زمینه توقف تهاجم اشغالگران اسرائیلی، لغو محاصره غزه و حفظ جان و حقوق مردم غزه در چارچوب حقوق بین‌الملل اقدام کند.

همچنین اتحادیه اروپا در نشستی در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۰۹، نگرانی خود را از وضعیت انسانی در غزه بیان کرد و شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی را بر اساس قوانین بین‌المللی محکوم کرد. این نشست خواستار توقف مناقشه و شهرک‌سازی‌ها شد.

گروه حقیقت‌یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز به ریاست ریچارد گلدستون در گزارش خود اعلام کرد که نیروهای رژیم صهیونیستی با نقض قوانین حقوق بشر و کنوانسیون چهارم ژنو، جنایات جنگی ارتکاب کرده‌اند و برخی از اقدامات آنان حتی ممکن است مصداق جنایت علیه بشریت باشد. اما این گزارش با وتوی آمریکا روبه‌رو شد. همچنین نامه‌ای که دیده‌بان حقوق بشر به مقامات رژیم صهیونیستی نوشت و در آن به کاربرد فسفر سفید توسط نیروهای رژیم صهیونیستی در غزه و پاسخ رژیم صهیونیستی به آن اشاره شد، توجه کمی از طرف مقامات رژیم صهیونیستی به خود جلب کرد. آن‌ها ارائه پاسخ دقیقی را به دیده‌بان ندادند و این به نوعی تایید ادعاهای گروه تحقیق تشکیل‌شده توسط رژیم صهیونیستی است.

بعد از جنگ ۲۲ روزه در سال ۲۰۰۹، گروه‌های حقوق بشری اسرائیلی، فلسطینی و بین‌المللی به شدت حملات را محکوم کردند و سعی کردند شکایتی علیه نیروهای اشغالگر مطرمربوط به این جنگ را به دادگاه‌های بین‌المللی معرفی کنند. در حالی که برخی از این گروه‌ها و سازمان‌ها جنایات جنگی رژیم صهیونیستی را تایید کردند، اما رژیم صهیونیستی این ادعاها را رد کرد و به این موضوع پاسخ نداد.

در مجموع، بعد از جنگ ۲۰۰۹ در غزه، بسیاری از کشورها و سازمان‌ها محکومیت خود را نسبت به رژیم صهیونیستی بیان کردند و نگرانی خود را از شرایط انسانی در غزه ابراز کردند. همچنین، برخی گروه‌های حقوق بشری و بین‌المللی از رژیم صهیونیستی به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و نقض قوانین حقوق بشر اتهامات مطرح کردند. اما برخی دیگر از این ادعاها را رد کردند و به این موضوع پاسخ ندادند.