مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، معادل ۱۲ درصد از کل موارد مرگ و میر را تشکیل می‌دهد. برای کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا، پیشنهادات مورد توجه قرار میگیرد

محقق پسادکتری محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف، درباره وضعیت آلودگی هوا در ایران با تأکید بر مهمترین آلاینده هوا یعنی ذرات معلق ریز، اظهار کرد که مقادیر کنونی این آلاینده در سال بیش از ۶ برابر مقادیر رهنمودهای بین‌المللی است. او بیان کرد که آمارها نشان می‌دهد سالانه حدود ۵۰ هزار مرگ زودرس به آلودگی هوا منسوب می‌شود که معادل ۱۲ درصد از کل موارد مرگ در ایران است. همچنین، خسارات اقتصادی مستقیم آلودگی هوا در کشور سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

در دیدار نخبگان با مقام معظم رهبری در حسینیه امام خمینی (ره)، مریم زارع، پسادکترای مهندسی عمران-محیط زیست، اشاره کرد که آلودگی هوا در ایران وجود دارد، اما نگران کننده است که در کشور ما روند افزایشی در مقادیر آلاینده‌های هوا به وجود آمده است، در حالی که در کشورهای دیگر با وضعیت اقتصادی مشابه، روند کاهشی دارند.

وی با تأکید بر تهدید آلودگی هوا به امنیت نسل‌ها و آینده کشور، بیان کرد که هزینه‌ای که در بهبود کیفیت هوا صرف می‌شود، چندین برابر هزینه‌های درمانی است که می‌تواند به صرفه‌جویی در آنها منجر شود. اما متأسفانه، مطالعات متخصصان و محققان در مراکز علمی و دانشگاهی اغلب در حد مقالات علمی و گزارش‌های بین‌المللی و داخلی باقی می‌مانند و بدون آگاهی مسئولان اجرایی کشور، در آرشیو‌ها فراموش می‌شوند.

با توجه به اینکه مقادیر ذرات معلق ریز به عنوان مهمترین آلاینده هوا، در سالانه بیش از ۶ برابر مقادیر رهنمودهای بین‌المللی قرار دارد، آمارها نشان می‌دهند که هر سال حدود ۵۰ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این عدد معادل ۱۲ درصد از کل موارد مرگ و میر در ایران است و خسارات اقتصادی مستقیم آلودگی هوا در کشور بیش از ۲۰ میلیارد دلار سالانه تخمین زده می‌شود.

با این وجود، باید توجه داشت که در طول ۳۰ سال گذشته، با تلاش متخصصان داخلی و توسعه تکنولوژی در دنیا، در کاهش آلاینده‌های گوگردی و کربنی پیشرفت قابل توجهی رخ داده است.

من عقیده دارم که رفع مشکلات آلودگی هوا زمان‌بر است و به مدیریت کلان و توسعه پایدار ارتباط دارد. هوا که همه روزه توسط همه افراد استفاده می‌شود، نمی‌تواند پنهان شود. بنابراین، مدیریت این مسئله می‌تواند راهی برای افزایش اعتماد مردم به مدیریت اجرایی کشور باشد.

بر اساس تجارب موفق، راه حل‌های تک بعدی برای مسئله چند بعدی جواب نمی‌دهند و باید تلاش کرد تا کاهش آلاینده‌ها از منبع آنها آغاز شود. در این راستا، پیشنهاد می‌شود:

۱. اولویت‌بندی برنامه‌ها و اقدامات کاهش آلودگی هوا با توجه به شرایط اقتصادی کشور و ارزیابی هزینه‌های موثریت اقدامات.

۲. تعیین شاخص کمی برای اقدامات به منظور رصد و پایش آسان آنها.

۳. توجه به تجارب موفق جهانی و همکاری بین‌المللی با همسایگان برای کنترل منابع انتشار گرد و غبار.

۴. تشدید همکاری بین سازمان‌ها و بهره‌گیری از نظرات دانشگاهی بدون توجه به ملاحظات سیاسی.

۵. ارتقای فرهنگ و آموزش عمومی در حوزه مصرف پایدار و حمایت از تلاش‌های عمومی برای کاهش آلودگی هوا.

۶. نظارت جدی و ارائه راهمچنین، بهبود روش‌های تولید انرژی پاک و مستقل از سوخت‌های فسیلی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، باد، هیدروپاور و انرژی‌های دیگر، همچنین توسعه فناوری‌های نوین در حوزه انرژی، می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کند.

در کنار اقدامات فنی و تکنولوژیک، نیاز است تا سیاست‌ها و قوانین محیط زیست تقویت و اعمال شوند. تنظیم استانداردهای سخت‌گیرانه‌تر برای صنایع و وسایل نقلیه، محدودیت‌هایی برای استفاده از سوخت‌های آلوده و تشویق به استفاده از سوخت‌های پاک، تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای آن، و تشویق به فعالیت‌های سبز و پایدار استفاده از اقداماتی هستند که می‌توانند به بهبود کیفیت هوا کمک کنند.

به طور کلی، کاهش آلودگی هوا نیاز به رویکردهای چندگانه و هماهنگی بین بخش‌های مختلف اجتماع دارد. این شامل دولت، صنعت، جامعه مدنی و افراد عادی است. همکاری بین این بخش‌ها و توجه به توسعه پایدار در همه جوانب زندگی می‌تواند بهبود قابل توجهی در کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت هوای محیط زیست را به همراه داشته باشد.