کمیته اخلاق علمی در دانشگاه‌ها کیفیت تولیدات پژوهشی را بالا برده است/ نرم‌افزار همانندجو را نمی‌توان گول زد

معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اظهار داشت: "نمی‌توان نرم‌افزار مانندجو را به سادگی فریب داد؛ این نرم‌افزار با اعتماد به مکانیزم مبتنی بر هوش مصنوعی خود، به همراه کمیته اخلاق علمی در دانشگاه‌ها، توانسته کیفیت تولیدات پژوهشی دانشگاه‌های وزارت علوم را به سطح بالاتری برساند. به تازگی، طبق تصمیم هیات دولت، تمامی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلی در سراسر کشور ملزم به ارسال به ایرانداک همانندجویی شده‌اند."

در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، «پیمان صالحی»، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، درباره نقش و اهمیت کمیته اخلاق علمی در دانشگاه‌ها و فعالیت آن‌ها توضیح داد: توسط کمیته‌های اخلاق علمی در دانشگاه‌ها، کیفیت تولیدات پژوهشی به شکل قابل توجهی ارتقا یافته است.

صالحی افزود: نمی‌توان نرم‌افزاری مانندجو را به سادگی فریب داد؛ نرم‌افزار همانندجو به همراه مکانیزم مبتنی بر هوش مصنوعی، در کنار کمیته‌های اخلاق علمی در دانشگاه‌ها، توانسته کیفیت تولیدات پژوهشی دانشگاه‌های وزارت علوم را به سطح بالاتری برساند.

در خصوص فعالیت کمیته‌های اخلاق علمی، وی اظهار داشت: در برخی موارد، تغییرات در مدیریت دانشگاه‌ها یا معاونت‌های پژوهشی ممکن است باعث کمرنگ شدن آگاهی از وجود این کمیته‌ها شود.

صالحی توضیح داد: این موضوع معمولی است که کمیته‌های اخلاق علمی در دانشگاه‌ها همیشه کارکرد فعالی داشته باشند. این اتفاق نشانگر کمک به حفظ اخلاق علمی و کیفیت تحقیقات و تولیدات علمی است. گاهی آشنایی کافی در مورد کمیته‌ها و وظایف آن‌ها وجود ندارد، اما این مسئله به طور کلی نشانگر کمک به ارتقاء اخلاقیت در دانشگاه‌ها و محیط‌های تحقیقاتی است.

درباره کم‌فعالیتی برخی از کمیته‌ها، وی توضیح داد: اغلب مشکلات اخلاق علمی در دانشگاه‌های ما به صورت جدی نیست و به همین دلیل ممکن است بعضی از کمیته‌های اخلاق علمی کمتر فعالیت داشته باشند. این مسئله ممکن است به دلیل کمبود موارد مشکل‌زا در محیط تحقیقاتی باشد و مسئولیت مربوط به کمیته‌ها نیز متناسب با میزان مسائل اخلاقی در دانشگاه‌ها تغییر می‌کند.

معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه اگر ما چندان اسمی از کمیته اخلاق علمی نمی‌شنویم دلیل بر نبودن چنین کمیته‌هایی در دانشگاه‌ها نیست، عنوان کرد: در کل ایران ۶۰۰ هزار دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد سرکلاس‌های درس می‌نشینند همچنین حدود ۱۶۰ هزار دانشجوی دکتری در دانشگاه‌ها مشغول تحصیل هستند؛ مواردی که پیرامون بی‌اخلاقی علمی یا مشکلاتی از این دست شنیده می‌شود، در نسبت با عدد کل دانشجویان تحصیلات تکمیلی بسیار ناچیز است. 

صالحی افزود: کمیته‌های اخلاق علمی در کل دانشگاه‌های کشور فعال هستند، اما گزارشات به ما نشان می‌دهد موارد بی‌اخلاقی علمی در دانشگاه وزارت علوم اندک است. 

صالحی با اشاره به اینکه مکانیزمی به نام همانندجو در شکل گیری تولیدات علمی حرفه‌ای کمک بسیار زیادی کرده اند، خاطرنشان کرد: سامانه همانندجو اصلا این اجازه را نمی‌دهد که کسی بتواند پژوهشی علمی یا پایان نامه‌ای خارج از چارچوب اخلاق علمی ارائه کند. یک زمانی برخی افراد مشکلات نرم افزاری ایجاد می‌کردند و می‌توانستند با تغییر روی متن، برای پایان نامه‌ها و رساله‌های خود مجوز بگیرند. امروز خوشبختانه آن مشکلات از طریق هوش مصنوعی و توسعه این علم، حل شده است. 

معاون پژوهشی وزارت علوم در پایان تاکید کرد: نرم‌افزار همانندجو را نمی‌توان گول زد؛ بنابراین در کنار مکانیزم مبتنی بر هوش مصنوعی آن، کمیته اخلاق علمی در دانشگاه‌ها نیز کیفیت تولیدات پژوهشی دانشگاه‌های وزارت علوم را بالا برده است. اخیرا طبق مصوبه هیات دولت، تمامی پایان نامه‌ها و رساله‌های در کل کشور باید در ایرانداک همانندجویی شود. یعنی هم دانشگاه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و هم دانشگاه آزاد اسلامی موظف هستند این کار را انجام دهند. 

صالحی اضافه کرد: البته ما معتقدیم دانشگاه‌های غیر وزارت علوم نیز مسائل اخلاق علمی را رعایت می‌کنند، اما مکانیزم‌ها و طرح‌ها تازه‌ای که در زمینه پژوهش علمی شکل گرفته، مشکلات را به حداقل می‌رساند.