از خانه های کاه گلی تا معماری هوشمند ایرانی با تکنولوژی مدرن

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که گهگاه برای تفریح و خروج از حال و هوای شلوغ شهری به دامن طبیعت یا روستایی دنج رفته باشید، از شهری پر ترافیک با خیابان های عریض و طویلش که حضور ماشین ها در آن بیداد میکنند گذر کرده باشید و به سراغ منطقه‌ای خوش آب و هوا آن سوی دیوارهای شهر خود رفته باشید. تفریح و فاصله گرفتن از فضای شهری، از ساختمان های بلند و امکانات مدرن برای شما فرصتی ایجاد میکند که علارغم نفس کشیدن در طبیعت بکر خداوند بتوانید سیر صعودی پیشرفت از گذشته تا سال ۱۴۰۰ خورشیدی قمری را درک کنید. حتما این فرصت بوجود آمده شما را از سبک و سیاق معماری خانه ها و اماکن در روستاها مطلع کرده است.

همانطور که میدانید در گذشته بیشترین و بهترین مصالح ساختمانی موجود برای ساختن یک خانه یا یک سرپناه چیزی غیر از سنگ و گِل و چوب های بدقواره و ناهمگون وجود نداشت. البته از حق نگذریم معماری ایرانی از هزاران سال پیش بسیار زیبا و خارق العاده بوده است، اما در حال حاضر روی سخن با خانه‌هایی است که عوام و مردم عادی کشور با دست خالی و بدون هیچ امکاناتی میتوانستند برای خود بسازند. کافیست چند روزی در این روستای زیبا زندگی کنید تا متوجه برتری های زندگی در خانه های مدرن شهری نیز بشوید. درست است که فضای یک روستای بکر عاری از هرگونه شلوغی و ترافیک است اما باید اعتراف کرد که راحتی و آسایش زندگی در شهر را ندارد.

با زندگی در روستا متوجه نیاز بیشتر به وجود سرمایش، گرمایش، نور و روشنایی، ابعاد درست و صحیح اتاق‌ها، آشپزخانه و پذیرایی خواهید شد. وجود دیوارهای قطور کاه گلی، سقف های بسیار بلند یا بسیار کوتاه که هیچگونه هماهنگی با یکدیگر ندارند، شاید عدم وجود یک حمام مناسب با آب گرم و کافی، نبودن یک سرویس بهداشتی در قسمت منزل شاید بخشی از امکانات ظاهری باشد که در روستا و در نگاه اول به چشم هر کسی میخورد. اما باطن واقعی داستان چیز دیگری است. امروزه برای ساخت یک خانه مجهز یا یک ساختمان بلند که عملا پروژه ای عظیم محسوب میشود مراحل و فرآیندی بسیار گسترده و وسیع انجام میشود.

ابتدایی‌ترین کاری که در فرآیند ساخت یک ساختمان وجود دارد طراحی نقشه یا پلان ساختمان است. در نقشه‌ای که به کارفرما یا مدیر پروژه ارائه میشود ابعاد قسمت های مختلف داخلی و خارجی اعم از درب ورودی و حیاط و پارکینگ ساختمان گرفته تا اتاق خواب، سرویس بهداشتی و حمام، پذیرایی و آشپزخانه هر واحد به درستی و با دقت سانتی متری به تصویر کشیده شده است.

- در ادامه تصمیم داریم به چند بخش اصلی ساختمان مانند انواع اسکلت، دیوارها و سقف ها اشاره‌ی کوچکی داشته باشیم. تا انتها با ما همراه باشید:

انواع سازه ها و اسکلت بندی های موجود در صنعت ساختمان

توجوه داشته باشید که هر بنایی اعم از قدیمی یا جدید دارای نوعی اسکلت بندی مشخص و معینی است که با توجه به بودجه مالی و موقعیت مکانی آن ساختمان در نظر گرفته و ساخته میشود. اسکلت بندی ساختمان از ابتدایی ترین مراحل ساخت و در اصل پایه و اساس ساختمان است. اگر ساختمان‌ها بر اساس نوع مصالح ساختمانی به کار رفته در آن‌ها دسته‌بندی شوند، دارای انواع مختلفی مانند اسکلت بتنی، اسکلت فلزی و اسکلت چوبی هستند. همانطور که پیشتر گفته شد اسکلت چوبی در گذشته های دور استفاده میشده است. اسکلت بندی ساختمان در اصل تعیین کننده ساختار اصلی و استحکام سازه است. از میان سه نوع اسکلت متداولی که برای ساختمان سازی وجود دارد، هر کدام از آنها دارای معایب و مزایایی هستند

۱. اسکلت بتنی

در ساختمان هایی که با اسکلت بتنی ساخته میشوند، در تمامی تیرهای اصلی و همچنین ستون‌های آن از بتن مسلح یعنی ترکیب فولاد، ماسه، سیمان و شن استفاده شده است. همچنین در ساخت پله، ستون و فونداسیون ساختمان از اسکلت بتنی استفاده می‌شود. برای ساخت یک سازه بتنی عموما از بتن آرمه استفاده می‌کنند.

۲. اسکلت فلزی

با پیشرفت تکنولوژی استفاده از اسکلت فلزی نیز در ساختمان‌سازی افزایش یافته است. اسکلت‌های فلزی انواع مختلفی دارند و برای سازه‌های با ارتفاع متغیر، مناسب هستند. اسکلت بندی فلزی ساختمان به طبع از اسکلت بندی بتنی مقاوم‌تر است. معمولا در سازه‌هایی که نیاز به مقاومت بالا داشته باشند، از اسکلت بندی فلزی استفاده میکنند. برای اتصالات اسکلت فلزی از جوش و برای اجرای سقف‌های فلزی از طاق‌های ضربی یا همان تیرچه بلوک استفاده میشود. میلگرد، تیرآهن، قوطی پروفیل، نبشی و ناودانی از مهمترین مقاطع فولادی هستند که در ساختمان سازی به فور استفاده خواهند شد.

مصالح کاربردی در دیوارهای داخلی و خارجی

در خصوص دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان باید گفت، چیزی که در گذشته شاهد آن بودیم با آن چیزی اکنون در حال استفاده است بسیار متفاوت است. در گذشته آجرهای سفالی یا فشاری را در کارگاه های کوره پزی توسط کارگران میساختند و در دیوارها با زحمت به همراه مصالح بسیار زیادی از ماسه و سیمان استفاده میکردند که البته مقاومت و ویژگی چندانی نیز نداشت. اما امروزه دیگر خبری از آجر فشاری در دیوارها نیست. امروز از انواع مختلف بلوک یا پانل برای دیوار، سقف یا کف ساختمان استفاده میکنند.

بلوکی که در بازار ایران موجود است نام‌های بسیار زیادی مانند هبلکس، بلوک سبک، بلوک aac و … دارد. ساخت این بلوک ها دیگر در کارگاه های کوره پزی اتفاق نمی‌افتد، بلکه آنها را در کارخانجات پیشرفته با دستگاه های مدرنی به نام اتوکلاو میسازند، که به همین خاطر نام دیگر آن را بلوک اتوکلاو شده نیز میگویند.

استفاده از بلوک سبک برای دیوارچینی، مزیت های بسیار زیادی نیز به همراه خواهد آورد. بطور مثال حجم و هزینه ملات سیمان و ماسه برای دیوارچینی بسیار کاسته خواهد شد و به جای ملات قدیمی میتوان از چسب هبلکس با قیمتی به مراتب کمتر استفاده کرد. یکی از معضلات و مشکلات دیوارهای قدیمی برش دیوار و تعبیه لوله‌های آب یا حتی لوله خرطومی‌های برق بود که با عدم نیاز به ملات گچ و خاک روی هبلکس و برش آسان آن، این مشکل نیز برطرف شده است.

مصالح مورد استفاده در سقف یا کف ساختمان

سقف از جمله مهمترین قسمت های ساختمان است که امروزه به روشهای مختلف اجرا میشود. این بخش از ساختمان باید از مقاومت لازم در برابر نیروهای وارده برخوردار باشد تا دچار آسیب نگردد. سیستم های متفاوتی برای اجرای سقف توسط مهندسین و سازندگان بکار برده میشود. از جمله سقف‌های موجود در حوزه ساخت و ساز میتوان به سقف دال بتنی، سقف عرشه فولادی، سقف تیرچه بلوک، سقف وافل، سقف یوبوت، سقف کاذب و سقف کامپوزیت اشاره کرد، که در ادامه به چند مورد اشاره خواهیم کرد.

۱. سقف عرشه فولادی

این نوع سقف با استفاده از ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای شکل ساخته میشود و اجزای آن شامل ورق گالوانیزه، فلاشینگ، گل میخ، میلگرد و بتن است. این سقف وزن بسیار سبکی دارد و اجرای آن از نظر اقتصادی مقرون بصرفه است. جالب است بدانید که با استفاده از سقف عرشه فولادی بطور همزمان میتوان فرآیند سقف گذاری و بتن ریزی را در تمام طبقات انجام داد. امروزه سقف عرشه فولادی را میتوان جایگزین مناسبی برای سقف های تیرچه بلوک در نظر گرفت. از مزایای این سقف می وان به ایمنی حین کار نیز اشاره کرد، زیرا بعد از اتصال ورق های گالوانیزه به سازه، سطحی یکپارچه ایجاد میشود که کارگران با خیالی آسوده میتوانند بر روی آن کار کنند.

۲. سقف وافل

سقف وافل یا دال دوطرفه به سقفی گفته میشود که با استفاده از سیستم دال قابلمه ای ساخته میشود. به این سقف ها، سقف قابلمه ای و یا سقف مشبک نیز گفته میشود که همانند دال دوطرفه است و در مقایسه با سایر سقف های مجوف و سقف های عرشه فولادی هزینه اجرای پایین تری نیز دارد. از این سازه برای مکانهایی مانند بیمارستان ها، پارکینگ های مسقف، مکان های عمومی مانند فرودگاه ها و ایستگاه های سرپوشیده و سوله های صنعتی استفاده میشود. نکته‌ی جالب اینجاست که زمان اجرای سقف وافل به دلیل عدم نیاز به میلگرد تقویتی و اتصال آن به تیرها، به مراتب کوتاه تر است.

۳. سقف یوبوت

استفاده از یوبوت برای سبک سازی دال های سقف صورت میگیرد. شکل ظاهری یوبوت ها به صورت مشبک میباشند. یوبوت ها از عناصر سازنده سازه نمیباشند و استفاده از آنها تنها برای حذف بتن و ایجاد حفره درون دال صورت میگیرد. در اجرای سقف یوبوت، ابتدا باید نسبت به بستن قالب تخت زیرین دال اقدام کرد، و در مرحله بعد نوبت به بسات شبکه آرماتور پایین دال میرسد. پس از انجام این کار قالب های یوبوت بر اساس نقشه اجرایی چیده میشود. سپس شبکه آرماتور بالای دال بسته میشود و پس از انجام آن بتن ریزی لایه اول انجام میشود و سپس در مرحله بعد بتن ریزی لایه دوم که بتن ریزی لایه تکمیلی می اشد، صورت می پذیرد. پس از تکمیل بتن ریزی نسبت به باز کردن قالب های کف اقدام می شود.

اگر از فعالین و علاقمندان صنعت ساخت و ساز هستید، یا اینکه برای مراحل انجام پروژه خود نیاز به مشاوره و کمک یک کارشناس فنی باتجربه دارید، میتوانید برای کسب مشاوره، با کارشناسان واحد فنی و واحد فروش هوملکس در ارتباط باشید، فاصله‌ای که میان شما و هوملکس وجود دارد با یک تماس تلفنی ساده، یا حتی یک گفتمان آنلاین میتواند به یک دوستی دیرینه تبدیل شود.