اسناد تجاری چیست؟ بررسی پر کاربرد ترین اسناد تجاری

زمانی که درباره اسناد تجاری صحبت می شود اولین سندی که به ذهن ما می رسد چک است و به دنبال آن سفته و برات نیز جزو اولین تصور ما برای اسناد تجاری می باشد. اما اسناد تجاری به این سه سند یعنی چک، سفته و برات که به آنها اسناد براتی نیز می گویند خلاصه نمی شود و اسنادی مثل قبض انبار، سند در وجه حامل،اوراق بهادار، اوراق قرضه، اوراق سهام بارنامه و اسناد اعتباری اسنادی که برای تجارت مورد استفاده قرار می گیرند هم از اسناد تجاری هستند.

اسنادی که به آنها اسناد براتی گفته می شود را می توان پشت نویسی کرد. ارزش مالی آنها طبق مبلغی است که روی این اسناد نوشته می شود و همچنین طبق مدتی که در روی این اسناد نوشته می شود قابل پرداخت می باشد. این اسناد یعنی اسناد براتی وسیله ای برای پرداخت هستند به نوعی مثل پول عمل می کنند. اما این نکته را نیز باید در نظر گرفت که با صدور این اسناد متعهد بری الذمه نمی شود یعنی مسئولیت پرداخت مبلغ پول معامله از بین نمی رود. در معاملاتی که پول پرداخت می شود معامله تمام شده و متعهد مسئولیتی برای پرداخت ندارد، اما برای اسناد تجاری زمانی این مسئولیت از او برداشته می شود که وجه این اسناد به صورت پرداخت پول و یا واریز به حساب طرف معامله انجام شود در غیر این صورت تعهدی که متعهد دارد همچنان باقی می ماند.

درمشاوره چک و اسناد تجاری باید این نکته را در نظر بگیرید که در اسناد براتی دارنده این اسناد می تواند با تقدیم دادخواستی برای صدور قرار تامین خواسته ارائه دهد بی آن که حتی درصدی را برای خسارت احتمالی خوانده بپردازد. همچنین ماده 2 قانون صدور چک، چک را از اسناد لازم الاجرا می داند با این وصف چک را هم می توان از طریق دادگستری پیگیری کرد و هم اداره های ثبت. در ادامه هر یک از اسناد براتی را به اختصار توضیح می دهیم.

 

برات

سند و یا نوشته ای است که بر اساس آن فردی به فرد دیگر دستور پرداخت مبلغی در جه و یا حواله کرد شخص دیگری در موعد معینی را صادر می کند. صادر کننده برات را براتکش، کسی که برات را باید دریافت کند براتگیر و کسی که این مبلغ را می گیرد هم دارنده برات نامیده می شود. باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که سند تجاری برات نمی تواند در وجه حامل باشد. 

سفته

طبق تعریف قانون تجارت در رابطه با این سند تجاری بیان شده است که سفته سندی است که به موجب آن امضا کننده متعهد می شود که مبلغی پول در زمانی مشخص و یا به محض این که مطالبه کند به دارنده سند بدهد این شخص می تواند شخص حامل و یا شخص معینی باشد و یا به حواله کرد او باشد . سفته را 2 شخص به وجود می آورند یعنی دلیل وجود سفته این 2 عامل است 1- صادر کننده که باید بدهکار باشد 2- شخصی که در زمان صدور سفته می تواند معین و نا معین باشد.

در باره مشاوره سفته باید این را بیان کرد که سفته می تواند با مدت و یا بدون مدت باشد در حالت اول یعنی با مدت بودن باید وجه در سر رسید پرداخت شود در حالت دوم به محض مطالبه باید پرداخت گردد به عبارت دیگر عند المطالبه است.

چک

تعریفی که قانون تجارت برای چک ارائه کرده به قرار ذیل است

ماده 310 : چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادر کننده، وجوهی را که نزد محال علیه دارد، کلا یا بعضا مسترد، یا با دیگری واگذار می‌نماید.  هنگام صدور چک، صادرکننده مشخصات چک را اعم از مبلغ و تاریخ در برگه چک می‌نویسد و سپس با امضاکردن، به چک اعتبار می‌بخشد. در واقع می‌توان گفت عمل صدور چک با امضا کردن صادرکننده اتفاق می‌افتد.

چک دارای جنبه ‌ی کیفری است یعنی اگر در زمان مناسب و قانونی که در قانون صدور چک بیان شده اقدام گردد جنبه کیفری دارد.

برای طرح دعوی در خصوص پرداخت نشدن چک، حتما باید برگشت آن در بانک بخورد و با اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک، قابل طرح دعوی و مطالبه در دادگاه است همانطور که در ابتدای بحث این مقاله نیز به آن اشاره شد چک دارای وصف لازم الاجرا بودن است . مبلغی که برای چک در نظر می گیرند به اختیار صادر کننده است در صورتی که این امکان را سند سفته ندارد و باید مبلغی که برگ سند اجازه می دهد بر آن تعهد شود. مازاد بر مبلغ سند سفته در حدود سند نیست.

با «آنی مشاور» مشاوره‌ حقوقی با کیفیت و راهگشا ای را تجربه خواهید کرد.