برای داشتن یکی از سین های عید نوروز از همین حالا دست به کار شوید؛ سفـره سبـز - روزنامه شهرآرا

واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه شهرآرا: ریحانه حشمتی- مادر جوراب را می کشید روی کوزه سفالی و خاکشیرهای خیس خورده را می مالید روی جوراب و هرروز داخل کوزه را آب می کرد. عاشق این بودم که وقتی حواسش نیست دزدکی به خاکشیرهای خیس خورده دست بزنم ببینم چطور به جوراب می چسبند. خودم هم بارها خاکشیر به کوزه مالیدم اما هیچ وقت نچسبید. وقتی سرگرم خریدهای عید بودم و از آن ها یادم می رفت یهو می دیدم سبز شده اند... این بیشترین تصویری است که از تدارک عید نوروز سال های بچگی به خاطر دارم. سبزه ای که مادرم درست می کرد و توی خانه خیلی ها هم بود. اگر می رفتیم سفر سبزه را هم همراه خودمان می بردیم چون همه اعتقاد داشتند که باید به سبزه عید تا ١٣ روز عید آب بدهند و روز ١٣ فروردین گره بزنند و بیندازند توی آب. پایان نوروز هر سال که از سفر برمی گشتیم کنار جاده و کنار رودخانه ها پر بود از سبزه های رهاشده ای که کار دست یک خانم خانه بود و پر بود از آرزوهایی که مردم به سبزه گره زده بودند. سبزه انداختن، از ابتدایی ترین کارها برای تدارک سفره هفت سین هرساله است. کاشتن سبزه عید به صورت نمادین و شگون، از قرن های پیش و روزگاران گذشته در همه خانه ها و در بین همه خانواده ها مرسوم است. در ایران کهن بـیست و پنج روز پیش از نوروز در میدان شهر دوازده ستون از خشت خام بر پا می شد. برستونی گندم، برستونی جو و به ترتیب، برنج، باقلا، ارزن، ذرت، لوبـیا، نخود، کنجد، عدس و ماش می کاشتـند و در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی، این سبزه ها را می کندند و برای فرخندگی به هر سو می پراکندند. این روزها از شکلی که ما به خاطر داشتیم کمی فاصله گرفته است. .......................................... ﷯ چرا سبزه در سفره های ایرانی جای گرفت؟ اسفند ماه، ماه پایانی زمستان، هنگام کاشتن دانه و غله است. موقع سال تحویل و در سفره «هفت سین» باید سبزه بگذارند. شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را می توان به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه با رنگ و طراوت خود دل ها را شادمان می سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر می کند. در ایران باستان رسم بر این بود که بیست و پنج روز قبل از نوروز در کاخ پادشاهان دوازده ستون از خشت خام برپا می ساختند و بر هرکدام یک نوع غله می کاشتند و معتقد بودند اگر سبزه ها خوب بروید سال پر برکتی است. جوانه زدن دانه ها را در گویش زرتشتیان یزد «روز آمدن» می گویند. بعد از آنکه دانه های روز آمده را در بشقاب های پهن بی لبه که معمولا سه عدد و مخصوص کاشتن سبزه هستند، ریختند، روی جوانه ها را پرده ای از ماسه نرم می ریزند و آب می دهند تا سبز شود. در خانه های ایرانی رسم است که ده روز یا دو هفته پیش از نوروز، در ظرف های کوچک و بزرگ، کاسه، بشقاب، پشت کوزه و … دانه هایی چون گندم، عدس، ماش و… می کارند. در برخی شهرهای آذربایجان، سومین چهارشنبه به خیس کردن و کاشتن گندم و عدس برای سبزه های نوروزی اختصاص دارد. این سبزه ها را در خانواده ها تا روز سیزده نگه داشته و در این روز زمانی که برای «سیزده بدر» از خانه بـیرون می روند، در آب روان می اندازند. اما امروزه خانواده های ایرانی به دلیل آسان شدن کارها و نداشتن وقت زیاد تمایلی به انداختن سبزه در خانه ندارند و اغلب از چندروز قبل از لحظه سال تحویل یا شب عید اقدام به خرید سبزه های آماده می کنند. اگرچه در سفره های رنگارنگ نوروز سبزه همان شکل قدیمی خود را دارد اما اگر ایرانیان باستان امروز را می دیدند هرگز حاضر نبودند سبزه آماده را به خانه بیاورند و به عنوان نماد سرسبزی و برکت خانه به حساب آورند. تهیه یک سبزه زیبا در ظروفی که خودتان در خانه دارید کار سختی نیست فقط کافی است همت کنید. ﷯ نکته های ریزی که سبزه را زیبا می کند ﷯ استفاده از ظروف سفالی و چینی در مقایسه با ظروف پلاستیکی نتیجه بهتری خواهد داشت. ﷯ هر قدر قطر بستر کمتر باشد عمر سبزه بیشتر می شود. ﷯ آبی که در طی مراحل کشت سبزه عید استفاده می کنید، باید ولرم باشد. ﷯ اگر در محیط گرم و خشک زندگی می کنید تا مرحله ای که جوانه ها هنوز به یک سانت نرسیده اند، از پارچه مرطوب استفاده کنید. ﷯ برای اینکه سبزه به تدریج رشد کند می توان آن را در محل خنک قرار داد. سرما از رشد سریع سبزه جلوگیری می کند. بهترین زمان ها برای کاشت سبزه: برای اینکه سبزه شما تا لحظه سال تحویل رشد خوبی کرده باشد و برای ١٣ فروردین هم مناسب باشد باید زمان جوانه زدن آن ها را بدانید. گندم: ٢٠ اسفند، عدس: ١۵ اسفند، ماش: ١٨ اسفند، خرفه و شاهی: ٢٢ اسفند، شنبلیله و ارزن را باید از ١۶ اسفند آماده کنید. برخی دانه ها را باید حدود ۶ تا ۸ ساعت خیس کنید که جوانه بزند. یونجه ۶-۵ روز، شنبلیله ۴-۳ روز، تربچه ۵-۴ روز و کنجد ۲-۱ روزه رشد می کند. دانه هایی که باید حدود ۱۰ تا ۱۸ ساعت خیس کنید: نخود ۴-۳ روز، عدس ۵-۳ روز، ماش ۵-۳ روز، سویا ۵-۳ روز، آفتاب گردان ۲-۱ روز و گندم ۳-۲ روز بعد از خیس کردن جوانه می زند. ﷯ ٣اصل کاشت سبزه ١-سبزه های کوزه ای نوستالژی های عید: تهیه کوزه سبز بسیار جالب است. با استفاده از یک کوزه سفالی و مقداری بذر تره تیزک (شاهی) یا خاکشیر می توانید سبزه کوزه ای درست کنید. ابتدا کوزه را از آب پر می کنید و برای مدت یک شبانه روز آن را همان طور پر از آب نگه دارید تا جدار کوزه کاملاً خیس شود. سپس یک جوراب نایلونی روی کوزه بکشید. بذر شاهی را که قبلاً برای مدت ٢۴ساعت در آب خیس کرده اید، به آرامی با دست روی جوراب نایلونی بکشید؛ طوری که بذرها به طور یکنواخت همه جا پخش شوند. بذر شاهی به آسانی به سطح جوراب نایلونی می چسبد. کوزه را همواره پر از آب نگه دارید. چون هر روز مقداری از آب کوزه تبخیر می شود باید به طور مرتب در آن آب بریزید. آب از داخل کوزه به جداره آن راه یافته و به بیرون تراوش و جوراب را مرطوب می کند، به این ترتیب بذر شاهی جوانه زده و ریشه ها به سطح بیرونی کوزه می چسبند. کوزه را در محل پر نور قرار دهید و گاهی آن را بچرخانید تا نور به همه جای آن برسد. بعد از چند روز از تماشای آن لذت خواهید برد. ٢-کاشت سبزه در خاک ژله ای کار بی دردسری است: خاک ژله ای نوعی پلیمر است که رطوبت را به سرعت جذب می کند و به تدریج آزاد می کند. رنگ های متنوع و ثابتی دارد و به زودی فاسد نمی شود (۷ سال ماندگاری دارد) و سمی نیست اما نباید خورده شود. اگر برای گیاه از این خاک استفاده کنید، در هنگام مسافرت نگران خشک شدن آن نخواهید بود. چون سبزه در این روش به مراقبت و مکان خاصی نیاز ندارد، می توانید از خاک ژله ای برای آن استفاده کنید. ابتدا یک بسته خاک ژله ای را داخل یک ظرف شیشه ای یا بلوری ریخته و یک لیوان آب به آن اضافه کنید. بعد از حدود ۱۲ ساعت، خاک ژله ای خیس خورده و متورم می شود. وقتی دانه های رنگی خام ژله ای به اندازه کافی بزرگ شدند، آن ها را داخل آبکش ریخته و آن را داخل ظرف اصلی که می خواهید سبزه در آن سبز شود، بریزید. جام یا ظرف مورد نظر را پر از خاک ژله ای کنید؛ به طوری که فقط دو سانتی متر از لبه ظرف خالی باشد. سپس مقداری خاک ژله ای برداشته و خوب له کنید و به ضخامت نیم سانتی متر روی سطح جام بریزید و با دست مرتب کنید. حالا بذر خود را (گندم، عدس، ماش، ...) بدون خیس کردن، فقط یک لایه روی خاک ژله ای له شده بپاشید. یک نایلون روی آن بکشید و تا وقتی نایلون روی آن است، نیازی به آب دادن نیست. سبزه را در یک محل پرنور به دور از آفتاب مستقیم قرار بدهید و بعد از دو روز که جوانه ها نمایان شدند، نایلون را بردارید و هر دو یا سه روز یک بار آب بدهید. سبزه پس از ۱۵ روز آماده خواهد بود. ٣-دوست داران طبیعت بذر چمن می کارند: آن ها که دوست دار طبیعت هستند، چند سالی است که یک پیشنهاد جدید مطرح کرده اند که بومی ایران است، سبزتر از گندم است و هم آیین ایرانی مان حفظ می شود و هم کمکی به اقتصاد کشورمان است. تبلیغ کنندگان این روش اعلام کرده اند طبق اعلام مرکز آمار در ایران ۲۴ میلیون خانوار زندگی می کند. اگر هر خانوار برای سبزه سفره نوروز ۱۰۰ گرم گندم ( یک کالای استراتژیک ) استفاده بکند، در مجموع ۲۴۰۰ تن گندم دور ریخته می شود.». این پیام ها در شبکه های اجتماعی هم دست به دست می شود. شما هم می توانید این ایده را امتحان کنید اگر عقیده دارید همین صرفه جویی های اندک می تواند کشور ما را آباد کند. .......................................... درباره سبزه هایی که تازه وارد بازار شده اند سفره ایرانی، سبزه چینی قدیمی ها خودشان برای تهیه سبزه عید دست به کار می شدند. اما اکنون شیوه تهیه سبزه های عید تغییر کرده است. راستش را بخواهید حالا دیگر چند سالی می شود که کمتر حوصله می کنیم که تولیدات مان را خانگی کنیم. طی سال های اخیر مدل های جدید از سبزه به عنوان یک نماد تزئینی بر سفره های هفت سین دیده می شود. چینی ها زودتر از ایرانی ها به فکر بازار شب عید افتادند و این روزها انواع سبزه چینی وارد بازار شده تا سفره های هفت سین ایرانی ها را تزئین کند. برخی معتقدند تنها یک نوع سبزه برایشان خوش یمن است و شگون دارد. به عنوان مثال برخی خانواده های ایرانی تنها سبزه گندم را سر سفره خود قرار می دهند و برخی تنها سبزه عدس یا انواع دیگری از سبزه ها را برای تزئین سفره هفت سین خود بر می گزینند. اما با توجه به اینکه بیشتر خانواده های ایرانی رغبت به استفاده از سبزه گندم دارند، مشاهده می کنیم که چینی ها با آگاهی از این موضوع، روی بازار سبزه عید نوروز هدف گذاری و سبزه های گندم را روانه بازار ایران کرده اند. حجم بیشتری از سبزه های چینی، سبزه های گندم هستند. در حالی که حدود دوهفته به پایان سال باقی مانده است، سبزه های چینی در بازارهای خرید عید خودنمایی می کنند. این سبزه ها بیشتر به شکل آدمک و عروسک طراحی شده اند و ١٠ روز پس از آنکه در آب قرار بگیرند، سبز می شوند. این قابلیت مورد توجه تعداد زیادی از شهروندان قرار گرفته است. باتوجه به استقبالی هم که از این سبزه ها می شود، معلوم است جای خود را در سبد خرید باز کرده اند. یکی از دلایل رغبت به این سبزه ها این است که دو سال پشت سر هم امکان استفاده از این سبزه ها وجود دارد. ظاهرا هم حدود ٢٢ تا ٢۵ هزار تومان به فروش می رسند. به جای اینکه به راحتی پول خود را صرف خرید این سبزه ها کنید، به سراغ محصولات ایرانی بروید از ارزان بودن بذرهای موجود در بازار کمک بگیرید. بذرهای سالم و تازه را انتخاب کرده و بعد با سلیقه خودتان آن ها را تزئین کنید.

شنبه ، ۳تیر۱۳۹۶

[مشاهده متن کامل خبر]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: روزنامه شهرآرا]

[مشاهده در: www.shahrara.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]