ضرورت اصلاح مدل های تحلیل خطر زلزله در کشور/ شناسایی ۵ گسل اصلی و بیش از ۴۰ گسل خرد در محدوده تهران - پایگاه علمی خبری تحلیلی مدیریت شهری و شوراهای اسلامی استان مازندران

واضح آرشیو وب فارسی:مازندشورا : مازندشورا: اطلاعات به روز شده از وضعیت لرزه ای تهران نشان می دهد گسل قدیمی واقع در مجاورت پرترددترین بزرگراه درون شهری با امتداد شرقی-غربی که «پردیسان» نامیده می شود، در صورت فعالیت می تواند زمین لرزه ای با شدت بالا – تا ۶ ریشتر- در پایتخت ایجاد کند. هرچند برخی شبکه های مجازی از «کشف گسل جدید» با همین نام خبر داده اند، اما زلزله شناس ایرانی اعلام کرده است: گسل اطراف موقعیت برج میلاد، دست کم ۳۰ سال پیش و با مطالعات اولیه شناسایی شد. یافته های تکمیلی، ابعاد و توان لرزه ای گسل پرحاشیه را مشخص می کند.مازندشورا : به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اطلاعات به روز شده از یک گسل قدیمی در داخل محدوده شهر تهران که این روزها به غلط، تحت عنوان «گسل جدید پایتخت» در شبکه های مجازی معرفی می شود، نشان می دهد: خطر زمین لرزه در پایتخت، علاوه بر گسل هایی همچون گسل اصلی شمال تهران و مشاء، می تواند از ناحیه گسل مجاور اتوبان حکیم نیز تهران را تهدید کند. بررسی های «دنیای اقتصاد» از یافته های به روز شده درباره یک گسل واقع در داخل شهر تهران که در امتداد غربی-شرقی و در مجاورت اتوبان حکیم قرار دارد، نشان می دهد: اطلاعات تازه ای از گسلی که شناسایی اولیه آن به سال ۶۴ در اطراف مکان احداث برج میلاد برمی گردد، به دست آمده است که با استناد به آن، باید نقشه تدقیق شده گسل ها و همچنین مدل های تحلیل خطر زلزله، اصلاح و بازتعریف شود. رئیس بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این باره اعلام کرد: اطلاعات تازه به دست آمده از گسل نهفته در وسط شهر تهران که در امتداد یکی از پرترددترین بزرگراه های درون شهری قرار دارد، «ابعاد گسل»، «توان لرزه زایی» و همچنین «محل قرارگیری» این گسل را مشخص می کند. مطابق یافته های جدید، این گسل قدیمی حدود ۵۰ کیلومتر طول دارد و مجموعه پیوسته از گسل هایی است که پیش تر گفته می شد به شکل منقطع و گسسته حوالی محله گیشا، برج میلاد و پارک پردیسان قرار دارند. علی بیت اللهی درباره این گسل که «گسل پردیسان» نامیده می شود، معتقد است: توان لرزه ای آن تقریبا هم تراز گسل شمال تهران و بالای ۵ ریشتر برآورد می شود که با توجه به طول، امتداد و موقعیت قرارگیری گسل –داخل شهر و مجاور چندین منطقه پرتراکم مسکونی- می تواند «تهدید نیازمند اقدامات پیشگیرانه» تلقی شود. بیت اللهی یک راه کاهش تهدید ناشی از فعالیت احتمالی این گسل را اعمال مقررات سخت گیرانه مرتبط با آیین نامه ۲۸۰۰ در محله های مجاور این گسل، عنوان می کند. مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز در گفت وگو با «دنیای اقتصاد»، اعلام کرد: آنچه تحت عنوان کشف گسل جدید در تهران مطرح می شود، فاقد معنا و مفهوم کارشناسی است. این زلزله شناس در پاسخ به ابهامات درباره هویت فنی گسل موسوم به گسل پردیسان، تصریح کرد: نزدیک به نیم قرن از اولین مطالعات محققان داخلی و خارجی درباره گسل های تهران می گذرد به طوری که سوابق اولیه مربوط به شناسایی یک گسل در نزدیکی تپه های گیشا -سطح زیرین موقعیت فعلی برج میلاد- دست کم به سال ۶۴ بر می گردد. زارع با اشاره به اینکه، این گسل با نام های متفاوتی تاکنون همچون گسل بزرگراه همت، گسل طرشت، گسل چیتگر یا ونک پارک و ایوبی شناخته شده است، افزود: شناخت کامل و دقیق گسل های تهران تحت تاثیر تحقیقات و مطالعات تازه، در نهایت به محاسبه دقیق توان لرزه زایی پهنه تهران کمک می کند. استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله اعلام کرد: نه فقط از این اطلاعات جدید، بلکه از تمامی اطلاعات جدیدی که از منطقه به دست می آید باید برای تدقیق مدل های تحلیل خطر زلزله و پهنه بندی و طراحی لرزه ای (برای ساخت ساختمان های جدید و تاسیسات) و همچنین مقاوم سازی بناها و تاسیسات موجود استفاده کرد. زارع درباره توان لرزه زایی گسل موسوم به گسل پردیسان که فعلا به گسل پرحاشیه شهر تهران تبدیل شده است، گفت: برآورد هایی که از طول شناخته شده این گسل می توان داشت، احتمالا آن است که زلزله ای با بزرگی حداکثر ۶ ریشتر می تواند ایجاد کند. ضمنا گسل اصلی تهران همان گسل شمال تهران است و البته این گسل های وسط شهر راندگی های پیش بینی همان گسل شمال تهران هستند. وی افزود: اخیرا طی ماه گذشته تصویب نقشه پهنه های گسلی پایتخت در شورای عالی شهرسازی، گامی به پیش در جهت رعایت ضوابط ویژه ساخت و ساز در حریم گسل های فعال بود. این نقشه های تهیه شده مانند هر نقشه دیگری می تواند در آینده با مطالعات دقیق تر تکمیل و بهتر شود ولی در شرایطی که به دلیل (بهانه!) نبود نقشه قانونی از گسل ها، عملا هرنوع ساخت ساختمان با هر نوع ارتفاعی در همه جای پهنه شهری تهران و پیرامون ممکن بوده است و کیفیت ساخت و ساز، نوع کاربری و محدودیت بلندمرتبه سازی نیز در هیچ فرآیند قانونی و سخت گیرانه ای کنترل نشده و عملا شهرسازی و توسعه شهری در حریم پهنه گسل های فعال شهر تهران به صورت شتابان به ویژه در ۵۰ سال اخیر دنبال شده است، این کار تلاشی است که با تایید کارگروه تخصصی زلزله و زمین لغزش لایه های زمین شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور صورت گرفته و قابل ستایش است. می توان گفت که تلاش های پژوهشگران مراکز علمی کشور مانند پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، سازمان زمین شناسی کشور و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، عملا به سرمنزل اولیه رسیده است. اکنون با تصویب نقشه مزبور در شورای عالی معماری و شهرسازی امید می رود که این توسعه همچنان شتابان در شهر تهران با محدودیتی قانونی مواجه شود. از این پس می توان با بازنگری در طرح تفصیلی برای توسعه تهران، در مورد اصلاح کاربری های اراضی در محدوده شهری تهران و پیرامون با انجام بررسی های دقیق کارشناسی و تهیه نقشه های با کیفیت بالا و تهیه و تلاش برای تصویب قانون ها و ضوابط ویژه ساخت و ساز در حریم گسل ها، گام های مثبت بعدی را سامان داد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، شهر تهران مطابق هشدارهای زلزله شناسان با خطر زلزله بزرگ روبه رو است و در این میان، نهادهای مسوول پیشگیری و مدیریت بحران شهر لازم است ضمن اصلاح و تکمیل نقشه گسل ها، نسبت به اجرای مقررات محدودکننده ساخت و سازهای پرخطر در مناطق روی گسل های اصلی، اطمینان لازم را حاصل کنند. ابعاد خطر در گسل پردیسان رئیس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطر پذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در تشریح جزئیات گسلی که به تازگی اطلاعات بیشتری از ابعاد ، توان لرزه زایی و محل دقیق قرار گرفتن آن در محدوده غرب به شرق شهر تهران، از سوی زمین شناسان و زلزله شناسان پایتخت به دست آمده است اعلام کرد: این گسل در ردیف گسل های بزرگ، اصلی و فعال شهر تهران قرار دارد که می تواند منجر به بروز زلزله هایی با بزرگی بیش از ۵ ریشتر شود. به گفته علی بیت اللهی بعد از گسل مشاء که اصلی ترین، فعال ترین وپر قدرت ترین گسل پایتخت به لحاظ توان لرزه زایی است، این گسل از نظر اهمیت و توان لرزه زایی هم ردیف با گسل شمال تهران(دومین گسل اصلی و فعال شهر تهران) قرار دارد. این گسل که در مجاورت یکی از پرترددترین بزرگراه های شهر تهران –بزرگراه حکیم - در مسیر غرب به شرق گسترده شده است، حدود ۵۰ کیلومتر طول دارد و از نظر ابعاد نیز جزو گسل های اصلی به حساب می آید. تاکنون۵ گسل اصلی و بزرگ و بیش از ۴۰ گسل متوسط و خرد در محدوده تهران شناسایی شده است. این گسل به دلیل گستردگی ابعاد، توان لرزه زایی و محدوده ای که در آن واقع شده است جزو گسل های اصلی و خطرناک پایتخت محسوب می شود که ایجاد زلزله در این گسل، می تواند پایتخت را با بحران مواجه کند. هنوز تخمینی از میزان تخریب شهر تهران در اثر ایجاد لرزش احتمالی در این گسل از سوی زلزله شناسان پایتخت اعلام نشده است اما مطابق با برآوردهای صورت گرفته، این گسل بعد از گسل مشاء، هم ردیف با گسل شمال تهران دومین گسل خطرناک پایتخت محسوب می شود. رئیس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات، راه و شهرسازی در تشریح جزئیات این گسل به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: این گسل که اطلاعات درباره آن از سوی زلزله شناسان و زمین شناسان به روز شده است مجموعه همان گسلی است که قبلا در مناطق واقع در شمال محله گیشا و اطراف برج میلاد در چندین قطاع از غرب به شرق تهران، از بیش از سه دهه گذشته، شناسایی شده بود ولی تصور این بود که اینها گسل های کوچکی هستند که به صورت گسسته در میانه تهران و از غرب به شرق پایتخت گسترده شده اند. به این معنا که تصور می شد اینها گسل های کوچک و بریده بریده ای هستند که هیچ پیوستگی یا اتصالی با هم ندارند. بیت اللهی افزود: اما مطالعات دقیق تر نشان داد که این قطاع های ظاهری در واقع، یک خط پیوسته ای هستند مربوط به یک گسل بزرگ که این گسل بزرگ هنوز در هیچ یک از نقشه های فعلی مربوط به محل قرارگیری و سایر مشخصات گسل های شهر تهران نیامده است؛ در واقع دستیابی به اطلاعات جدید از ابعاد تازه این گسل و یافته های مرتبط با این مورد کاری جدید است که به تازگی از سوی زمین شناسان و زلزله شناسان پایتخت انجام شده است. وی ادامه داد: حتی در جدیدترین نقشه حریم گسل های شهر تهران هم که به تازگی برای شهر تهران مصوب و ابلاغ شده مشخصات این گسل درج نشده است. بیت اللهی تاکید کرد: البته قرار است نقشه تدقیق گسل های شهر تهران هر سال بازنگری شود و به طور قطع در بازنگری جدید این نقشه، مشخصات کامل این گسل درج و اعلام خواهد شد تا ضوابط ساخت و ساز در مناطق مجاور این گسل مطابق با ضرورت های موجود در این رابطه تدوین و در صورت نیاز نسبت به ضوابط فعلی تغییر کند. رئیس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطر پذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: این گسل همان گسلی است که می تواند توان لرزه زایی برای ایجاد زلزله های بزرگ تر از حد معمول ایجاد کند. وی ادامه داد: در واقع اگر بخواهیم حدود وثغور این گسل را در نظر بگیریم باید گفت که این گسل در موازات و در مجاورت و نزدیکی بزرگراه حکیم واقع در مسیر غرب به شرق تهران گسترده است. بیت اللهی همچنین با بیان اینکه در اندازه گیری ابعاد گسل معمولا طول گسل، آیتم مهم و اصلی در تعیین اندازه، قدرت لرزه زایی و تعیین وسعت محدوده تخریب در اثر وقوع زلزله است، خاطرنشان کرد: برآوردها حاکی است طول این گسل بیش از ۵۰ کیلومتر است و حتی فراتر از این هم می رود. وی تاکید کرد: این گسل با توجه به طول و گستردگی پهنه ای که در آن واقع شده می تواند زلزله بزرگی را ایجاد کند و توان لرزه زایی بالایی دارد. بیت اللهی با بیان اینکه مطابق آیین نامه ۲۸۰۰ (آیین نامه حاوی ضوابط طراحی ساختمان ها در برابر زلزله) گسل های با طول بیش از ۱۰کیلومتر به عنوان گسل های اصلی معرفی می شوند، گفت: این گسل جزو گسل های اصلی محسوب می شود و قادر به ایجاد زلزله هایی با بزرگای بیش از ۵ ریشتر و بیشتر هم هست. بیت اللهی تاکید کرد: از نظر مسائل مربوط به رخداد زلزله، اینکه گسل نزدیک به یک منطقه هم باشد همان قدر خطرناک است که از خود محدوده بگذرد. به این معنا که این گسل به دلیل گستردگی در مجاورت چندین منطقه از شرق به غرب پایتخت – طول ۵۰ کیلومتری – می تواند به همان اندازه خطرناک باشد که مناطق گفته شده دقیقا روی گسلی با این مشخصات قرار گرفته باشد. وی در مقایسه ابعاد و توان لرزه زایی و شدت تخریب گسل تازه شناسایی شده تصریح کرد: فعال ترین گسلی که بنا بر اجماع زلزله شناسان توان لرزه زایی به مراتب بیش از سایر گسل ها در شهر تهران دارد گسل مشاء است و بعد از آن گسل شمال تهران در رتبه دوم شدت لرزه زایی و تخریب قرار دارد؛ هر چند این دو گسل طی چند ۱۰ سال اخیر -حدود ۲۰۰ سال گذشته - زلزله بزرگی را موجب نشده اند. وی ادامه داد: آخرین زلزله ناشی از تحرکات گسل مشاء مربوط به سال ۱۸۳۰ میلادی است. بعد از آن گسل های تهران و اطراف تهران فعالیت قابل ملاحظه و مخربی نداشته اند. این گسل نیز از نظر توان لرزه زایی در حد گسل شمال تهران است. به این معنا که در واقع از گسل مشاء ضعیف تر است، اما می توان آن را گسلی هم تراز و هم عرض گسل شمال تهران دانست./

جمعه ، ۲تیر۱۳۹۶

[مشاهده متن کامل خبر]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مازندشورا ]

[مشاهده در: www.mazandshora.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]