ذهن و بازار؛ تاریخچه مکتوب تکوین ایده سرمایه داری غربی

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نوروز با کتاب ذهن و بازار؛ تاریخچه مکتوب تکوین ایده سرمایه داری غربی تهران- ایرنا- کتاب «ذهن و بازار» از جمله کتاب های منتشر شده در سال 1395 است که سعی کرده تاریخچه ‌ای جالب توجه را درباره سیر و چگونگی تکوین و تکامل ایده سرمایه ‌داری در اندیشه غربی ارایه کند.

ذهن و بازار؛ تاریخچه مکتوب تکوین ایده سرمایه داری غربی

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری، کتاب ذهن و بازار اثر «جری مولر»، یکی از آثاری است که در زمینه جایگاه سرمایه داری در تفکر مدرن نگاشته شده است. این کتاب که پارسال منتشر شده را «مهدی نصراله زاده » ترجمه کرده است. انسان ها از عصر حجر در حال مبادله اشیا با یکدیگر بوده اند اما تنها از سده هجدهم است که می توانیم رفته رفته از اقتصاد و نهادهایی که مترداف با سرمایه داری بودند سخن بگوییم که در آن تولید برای داد و ستد از تولید به قصد امرار معاش اهمیت بیشتری می یابد. در این دوره بازار در تولید و توزیع کالاها اهمیت حیاتی پیدا می کند. در حالی که تا پیش از آن در اروپای فئودال، زمین اصلی ترین وسیله تولید و مبنای تصاحب قدرت سیاسی بود.در مباحث امروزی درباره ارزش اخلاقی جامعه ای که حول بازار سازمان یافته است، سخن های متفاوتی مطرح می شود. این کتاب هرچند اثری درباره متفکران اروپایی است اما فقط برای اروپاییان نیست زیرا همزمان با قراردادن هر متفکر در زمینه تاریخی خود، استدلال های طرح شده درباره بازار، منطق و اعتباری می یابد که به خصوصیات ویژه این یا آن ملت خاص محدود نمی شود. در این زمینه باید گفت، شمار فراوانی از متفکران متاخرتر، مهمترین آثارشان را در ایالات متحده نوشته اند، شاید به این دلیل که تصور کرده اند آنچه در آنجا می گذرد تبعاتی فراملی دارد.**سازماندهی اثرکتاب ذهن و بازار از انتشارات «بیدگل» در 13 فصل نوشته شده و در هر فصل متفکران و آرای اصلی آن ها آمده است. زادگاه متفکران مورد بحث در این کتاب مناطقی در غرب و مرکز اروپا است که دارای تعلقات ایدئولوژیکی مختلف و متفاوتی هستند. در میان آن ها متفکرانی با رویکردهای متفاوت نسبت به مقوله سرمایه داری دیده می شود، کسانی که طرفدار نظام سرمایه داری بوده اند یا از آن تنفر داشته اند. این کتاب تاریخچه ‌ای جالب توجه در باره این ایده است که سرمایه ‌دارای چگونه در اندیشه غربی تکوین و تکامل یافته است. از این رو به بررسی رشته‌ای گیرا از آرا و افکار درباره پیامدهای سرمایه‌ داری و نتیجه منطقی آینده آن نشسته است.در واقع اندیشیدن و نوشتن درباره سرمایه‌ داری هیچ‌گاه منحصر به اقتصاددانان نبوده است. سده های متمادی فیلسوفان، سیاستمداران، شاعران و دانشمندان علوم اجتماعی درباره اثرات فرهنگی، اخلاقی و سیاسی سرمایه داری بحث کرده‌اند. دعاوی آنان نیز فراوان و متفاوت بوده است. نویسنده این کار را با پوشش دادن طیف گسترده‌ای از نظرات و عقاید انجام داده که همزمان دربرگیرنده اندیشمندانی همچون هابز، ولتر، آدام اسمیت، ادموند برک، هگل، مارکس و نیز روشنفکران فاشیست و نئولیبرال سده بیستم است. کتاب حاضر نمونه‌ای است جذاب و دستیاب از تاریخ اندیشه‌ها، به خصوص اندیشه‌هایی است که در هرگوشه کنار زندگی روزمره‌مان طنین انداز می شود. ** مفروض اثر فرض این کتاب بر این است که نظام سرمایه داری موضوعی است بسیار مهم تر و پیچیده تر از آن که تنها به اقتصاددانان واگذار شود. نیل به درکی انتقادی از سرمایه داری مستلزم چشم اندازهایی فراتر از چشم انداز خاص اقتصاد مدرن است. به همین دلیل این کتاب تاریخچه ای از آرا و افکار درباره اقتصاد سرمایه داری است. از جمله مقوله های پر تکرار در کتاب حاضر، نسبت سرمایه ‌داری با برابری است. آیا نظام سرمایه ‌داری تضمین‌کننده برابری است یا پیوسته نابرابری‌های تازه ایجاد می‌کند؟ همچنین این بحث فلسفی در کتاب در می‌گیرد که آیا برابری یا نابرابریِ بیشتر اهمیتی دارد؟ آیا نظام سرمایه‌داری متکی بر مشارکت برابر همگان است یا بر مهار بهینه و موفقیت‌آمیز استعدادها و انرژی‌های افراد استثنایی اتکا دارد؟ آیا ممکن است بین تاکید بر ایده برابری – که شعار دموکراسی سیاسی است – و مهار بهینه و موفقیت‌آمیز خلاقیت و سخت‌کوشی افراد و تبدیل آن به موتور محرک سرمایه‌ داری، تنشی وجود داشته باشد؟ پاسخ‌های نویسنده روشن می‌کند که کتاب از منظر یک لیبرال محافظه‌کار نوشته شده است.آن گونه که کتاب نشان می دهد نزد متفکرانی که با پیشفرض های اخلاقی متفاوت درباره سرمایه داری به قضاوت نشسته اند، یک تحلیل واحد می تواند همچون استدلالی له یا علیه سرمایه داری تلقی شود. از آنجا که ارزشیابی اهمیت اخلاقی نظام سرمایه داری تا حد زیادی مبتنی بر ارزیابی اثرهای اقتصادی آن است، این اثر به تفکر روشنفکران اروپایی درباره نحوه عملکرد اقتصاد سرمایه داری و کسانی که از آن منتفع می شوند، می پردازد.**تنش های تحلیلیدر بخشی از نتیجه گیری کتاب آمده است که در تحلیل های روشنفکران از بازار، ما نه با یک تنش واحد بلکه با مجموعه ای از تنش های اخلاقی مواجه می شویم. متفکران هوشمند و بصیر دعاوی محتمل اما متعارضی درباره بازار پیش نهاده اند. در برخی از مسائل کلیدی، اسمیت و مارکس یا مارکوزه و هایک، هر دو طرف نمی توانند محق باشند. گاه نظرات آنان به واقع متضاد یکدیگر است اما در مواقع دیگر، نظریات آن ها تنها در تنش با هم است. **نقد و بررسی کتاب ذهن و بازار در پیوستاری حرکت می کند که یک سوی آن نظام سرمایه داری در جلوه های عملی و انضمامی آن است و طرف دیگر آن تامل نظری در خصوص سرمایه داری است. نویسنده خود معتقد است که در این کتاب به بررسی متونی پرداخته که به نظر می رسید بهترین، متداول ترین و اثرگذارترین استدلال ها را درباره نظام سرمایه داری به دست داده اند. جری مولر به طور مشخص از دیدگاه یک «لیبرال-محافظه‌کار» این کتاب را نوشته است؛ کسی که اصول بازار آزاد را قبول دارد اما برخی نگرانی‌ها نسبت به پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن را نیز درک می‌ کند.پژوهشم**458**9279**خبرنگار: محمدستاری**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی کاظمی

01/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]