واردات انبوه کالای خارجی گره کور رونق اقتصادی - پایگاه خبری تحلیلی هفت روز خبر

واضح آرشیو وب فارسی:هفت روز خبر: سرویس اقتصادی- در ابتدا ذکر این نکته ضروری است که محرمانه شدن بسیاری از قراردادها و تفاهمنامه ها در دولت یازدهم کار را برای ارزیابی عملکرد دولت سخت می کند، اما از مجموع اطلاع رسانی اندک موجود در کنار آنچه رسانه های خارجی منتشر می کنند(!) می توان به برخی زوایای پنهان این قراردادها پی برد.در این میان باید به این …سرویس اقتصادی- در ابتدا ذکر این نکته ضروری است که محرمانه شدن بسیاری از قراردادها و تفاهمنامه ها در دولت یازدهم کار را برای ارزیابی عملکرد دولت سخت می کند، اما از مجموع اطلاع رسانی اندک موجود در کنار آنچه رسانه های خارجی منتشر می کنند(!) می توان به برخی زوایای پنهان این قراردادها پی برد. در این میان باید به این نکته هم توجه کرد که بنا بر ادعاهای مکرر دولت یازدهم، با اعلام مرحله اجرایی برجام در دی ماه ۹۴، گشایش های وسیعی در مبادلات بین المللی کشور حاصل شده است، لذا از ناحیه تحریم های بین المللی نمی توان محدودیتی برای دولت یازدهم جهت اجرای اقتصاد مقاومتی قائل شد، مگر اینکه اذعان شود برجام راه به جایی نبرده است. پرواز همای سعادت بر سر هواپیماسازان خارجی! یکی از خریدهای دولت که همچنان به عنوان دستاورد بزرگ پسابرجام از آن یاد می شود، خرید هواپیما از اروپا و آمریکا بوده است. پس از سفر سال گذشته روحانی به اروپا قرار شد ایران بیش از صد فروند هواپیما از شرکت ایرباس خریداری کند که رقم آن ۱۰/۵ میلیارد دلار عنوان شد. مدتی بعد اعلام شد که ایران قرار است از بوئینگ آمریکا نیز ۸۰ هواپیما خریداری نماید. مدیرعامل ایران ایر آذر ماه درباره قرارداد خرید بوئینگ گفت: به طور قطع در قرارداد ایرباس و بوئینگ انتقال تکنولوژی به ایران را در زمینه دانش ساخت و نگهداری هواپیما ذکر کرده ایم و اخیرا هم آقای منطقی مصاحبه ای را مبنی بر مذاکرات با کمپانی های خارجی برای انتقال تکنولوژی انجام داده است. با این وجود خریدهای خارجی در شرایطی صورت می گیرد که ایران مدتی است اقدام به تولید هواپیماهای مسافربری کوچک نموده و نمونه هایی را هم تولید کرده است. چند سال پیش هم پروژه ساخت هواپیماهای پهن پیکر را در دستور کار خود قرار دادکه اشاره مدیرعامل ایران ایر به مذاکرات آقای منطقی هم ظاهرا مربوط به همین موضوع است. با این حال باید دید خریدهای چند میلیارد دلاری دولت تا چه اندازه به انتقال تکنولوژی کمک خواهد کرد؛ ادعایی که از هم اکنون با تضعیف ضمانت های اجرایی برجام مورد تردید واقع شده است. هواپیماها بیاید تکنولوژی ساخت پیشکش! پایگاه خبری آمریکایی سی ان بی سی چندی پیش گزارش داد در صورتی که مناقشات سیاسی بین ایران و آمریکا تشدید شود احتمال دارد قرارداد فروش هواپیمای بوئینگ به ایران لغو شود. مبنای این گزارش اظهارات سخنگوی شرکت بوئینگ بود که در پی انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا، اعلام کرد: در صورتی که ما دستور جدیدی از وزارت خزانه داری دریافت کنیم بر مبنای آن اقدام خواهیم کرد. سی ان ان هم درباره ایرباس ها گزارش داد: قرارداد ایرباس نیز می تواند در خطر قرار بگیرد چرا که بیشتر قطعات جت های ایرباس در آمریکا تولید می شود و فروش این شرکت نیز به موافقت آمریکا نیاز دارد. علاوه بر موانع خارجی، مشکلات داخلی هم بر سر راه این قراردادها وجود دارد. مسئولان ایران ایر گفته اند سهم خود را از منابع صندوق توسعه ملی پرداخت خواهند کرد که به گزارش هفت روز خبر به نقل از ایسنا، رسانه حامی دولت، ایران ایر شرکتی دولتی بوده و پرداخت منابع صندوق توسعه ملی برای بخش های دولتی غیرمجاز است. به این ترتیب چنان که پیداست دولت در حالی به امید متعهد ماندن آمریکایی ها به برجام، برای خریدهای میلیاردی هواپیما تلاش می کند که ضمانت قابل اتکایی برای عملیاتی شدن تفاهم های مطرح شده وجود ندارد. بنابراین با توجه به تنش های موجود، بعید است خود هواپیماها به ایران وارد شوند چه رسد به اینکه آمریکایی ها اجازه دهند تکنولوژی ساخت آن هم در اختیار ایران قرار گیرد! در همین رابطه نکته تأمل برانگیز اینکه معاون سازمان فضایی ایران از دولت و مجلس خواسته با اختصاص حداقل ۱۰ درصد هزینه خریدهای خارجی در حوزه هوافضا، برای توسعه بومی این فناوری موافقت کنند. صدر با بیان اینکه دانشگاه ها بالاترین بهره وری را علاوه بر ارائه دستاوردهای ارزنده برای کشور داشته اند، گفته است: طراحی هواپیمای ۱۵۰ نفره با بودجه اندک تخصیصی وزارت علوم توسط دانشگاه ها انجام گرفته است. این اظهارات نشان می دهد توسعه فناوری ملی چه توانایی بالایی دارد اما علیرغم فرامین بالادستی، تشنه اندک توجه دولت است. آغازی بر نابودی خودروسازی ملی در پسابرجام دو قرارداد مهم نیز با خودروسازان فرانسوی منعقد و قرار شد بخشی از استعدادها و امکانات دو خودروساز داخلی برای مونتاژ چندین مدل خودرو فرانسوی به کار گرفته شود. یکی از چهار شرطی که وزارت صنعت برای توسعه صنعت خودرو در جریان عقد قرارداد با فرانسوی ها گذاشته، داخلی سازی بیش از۴۰ درصد قطعات است؛ تصمیمی که نوید ورود تکنولوژی به کشور و تقویت توان تولید داخلی را می داد. با این حال به اعتقاد کارشناسان حجم سرمایه گذاری مورد نیاز در صنعت قطعه سازی در این طرح های تجاری مشخص نیست و با حجم سرمایه گذاری کنونی، تکنولوژی نسبتا قدیمی، ماشین آلات فرسوده و زیرساخت های موجود، قطعه سازان داخلی توان همراهی با این قرارداد را ندارند و لذا شروط موجود در قرارداد با خودروسازان فرانسوی هیچ گاه عملی نخواهد شد. در نتیجه با این قرارداد، نه تنها بازار OEM (تولید تحت برند) را از دست می دهیم بلکه ۱۰ سال بازار خدمات پس از فروش را هم تقدیم فرانسوی ها می کنیم و عملا چیزی به نام صنعت داخلی خودروسازی باقی نخواهد ماند. هجوم محصولات کره ای از دریا و خشکی! علاوه بر قرارداد با فرانسوی ها، ماجرای تولید خودروهای کره ای هم مسئله ساز شده تا آنجا که صدای نایب رئیس کمیسیون صنایع را درآورد. به گفته فریدون احمدی، چیزی که تحت عنوان تولید خودروهای هیوندای کره در ایران در بوق و کرنا شده است یک نمایش بیش نیست. در این خودروها حتی یک درصد هم تولید صورت نمی گیرد و برای این کار به کارخانه هم نیاز ندارند. بنا براین معلوم می شود که این قبیل اقدامات نوعی رانت محسوب می شود و با اقتصاد مقاومتی و آنچه که رهبر معظم انقلاب در خصوص اقدام و عمل واقعی در این حوزه فرمودند مغایرت دارد.البته داستان ما با کره ای ها نیز به واردات خودرو محدود نمی شود. بنا بر ادعای مسئولان این دولت، دولت قبل یک قرارداد خرید کشتی با شرکت هیوندای کره امضا کرده است. با این حال مقامات دولت یازدهم این قرارداد ۲/۴ میلیارد دلاری را در شرایطی در پسابرجام از سر گرفته اند که بر اساس برآوردهای موجود، هزاران مهندس و متخصص در سالیان اخیر تجارب زیادی را در زمینه کشتی سازی به دست آورده اند. طبق این قرارداد ۱۰ کشتی ساخته می شود که ظرفیت ایجاد ۵۰ هزار شغل مستقیم و ۵۰۰ هزار شغل غیرمستقیم را در کشور دارد. اما این اقدام در شرایطی رخ می دهد که فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا (ص) گفته است علی رغم توانمندی که شرکت صدرا در این حوزه دارد انعقاد چنین قراردادی خیانت محسوب می شود. هدایت کانال ارزی پسابرجام به سمت واردات مصرفی قراردادهای خارجی دولت یازدهم بیش از مواردی است که ذکر شد. مراودات وزارت صنعت با طرف ترکیه ای و تعیین تعرفه ترجیحی میان دو کشور که به کاهش تعرفه واردات از ترکیه منجر شد، به صنایعی همچون پوشاک آسیب جدی وارد کرد، همچنین واردات گسترده از کشورهای شرق آسیا به ویژه چین و… که بسیاری از آنها با دستور «خودداری از تضعیف تولید داخل» مغایرت دارد. موارد بیشتری درباره خریدهای خارجی دولت یازدهم می توان ذکر کرد که هر چند برای هر کدام از آنها توجیهاتی ارائه می شود، اما در مجموع بر اساس آنچه از اطلاعات درز کرده در مورد این قراردادها بر می آید، علی رغم عملیاتی شدن برجام و حاصل شدن آنچه دولت درباره مذاکرات ادعا می کرد، گویا پول های آزاد شده نفت به جای هدایت به سمت سرمایه گذاری و واردات تکنولوژی، عمدتا به سمت واردات محصولات نهایی مصرفی هدایت شده است. به اعتقاد صاحب نظران حوزه پولی و بانکی، کانال ارزی حاصل از برجام به نحوی ساختاردهی شده است که عملا به عنوان یک رقیب جدی برای صنایع خرد ایران به خصوص پوشاک و قطعه سازان عمل می کند و تقریبا تنها راه نسبتا سریع موجود برای دسترسی به دارایی های ارزی از کانال پسابرجام – مگر موارد استثنائی- واردات کالاهای کاملا مصرفی و با نقدشوندگی بالاست. به موارد بالا این نکته را هم بیافزایید که شهریور ۹۴ دستورالعملی مبنی بر ممنوعیت خرید کالاهای خارجی دارای تولید مشابه داخلی توسط دستگاه های دولتی و سایر دستگاه ها ابلاغ شده که باید بررسی شود تا چه اندازه مورد توجه و عمل قرار گرفته است! در پایان شایان ذکر است که ظاهرا دولت به جای توجه به دو فرمان «خودداری جدی از خریدهای خارجی که قدرت تولید داخلی را تضعیف کند» و «مشروط شدن همه معاملات خارجی به انتقال فناوری به داخل ایران»، مسیر دولت سازندگی را در بحث تجارت خارجی در پیش گرفته و به تعبیر یکی از نمایندگان و مسئولان سابق، «بخش اقتصادی دولت یازدهم دقیقاً در راستای سیاست های دولت سازندگی گام برمی دارد، در دولت سازندگی که به خریدهای خارجی روی آوردند، شاهد بودیم که ۵۰ میلیارد دلار کشور بدهکار شد و بحران اقتصادی در سال ۷۴ شکل گرفت و تورم به بالای ۵۰ درصد رسید». حال باید دید در این دولت که تعدادی از آمارها همچون برخی قراردادهای خارجی محرمانه هستند، بالاخره چه نتایجی از بدهی خارجی دولت، ادعای رشد اقتصادی و … برجای می ماند.

یکشنبه ، ۲۸خرداد۱۳۹۶

[مشاهده متن کامل خبر]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هفت روز خبر]

[مشاهده در: www.7roozkhabar.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]