همه باید فرصت دفاع داشته باشند، حتی احمدی نژادها - هشدار نیوز

واضح آرشیو وب فارسی:هشدار نیوز: هفته نامه صدا - عمادالدین باقی: در این یادداشت به حق دفاع به معنای عام می پردازم که یکی از حقوق طبیعی بشر است. از لحاظ حقوقی نیز هر آنچه جرم است در مقام دفاع مشروع می شود. دفاع، غریزه بشر است. اما در اینجا منظور نگارنده، دفاع به معنی خاص است. حق دفاع در امتداد کرامت انسان به شمار می آید زیرا به انسان اجازه می دهد از پایمال شدن شخصیت و حرمت خوش ممانعت کند. در ماده 11 اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است: «هر کس که به ارتکاب جرمی متهم می شود، این حق را دارد که بی گناه فرض شود تا زمانی که جرم او بر اساس قانون در یک دادگاه علنی که در آن تمامی ضمانت های لازم برای دفاع او وجود داشته باشد، ثابت شود.» و البته نه هر دادگاهی بلکه دادگاهی که در بندهای 5 تا 10 اعلامیه جهانی حقوق بشر و نیز سایر اسناد حقوق بشری شروط عادلانه بودن آن بیان شده است اما در علم اخلاق دامنه حق دفاع وسیع تر است و نکوهش غیبت از این روست که به یک شخص، «تهمت غیابی» زده می شود بدون این که او امکان دفاع از خود داشته باشد. در جامعه ما حق دفاع همواره از مهجورترین حقوق بشری بوده است و به سهولت افراد زیادی مورد حملات رسانه هایی که مصونیت آهنین دارند، قرار گرفته و نتوانسته اند از خویش دفاع کنند و همین موضوع، خود مهاجمان را هم اغوا می کند و خود را حق به جانب می پندارند. از قضا کسانی که صدا و دفاع شان هیچ گاه در رسانه های رسمی و عمومی شنیده نشود، جان های بیشتری تشنه شنیدن سخن شان می شود و بازار مخاطبان شان پررونق تر است لذا تبلیغ های یکسویه همواره ضد تبلیغ است. در هر جامعه ای تا امر اخلاقی و حقوقی «حق دفاع» به درستی درک نشود، یکی از شاهراه های توسعه آن جامعه مسدود خواهد بود. بسیاری از افراد تا در قدرت هستند، سخاوتمندانه درباره دیگران سخن می گویند و اتهام می پراکنند اما هنگامی که از اسب قدرت به زیر افتادند و دیگران همین معامله را با آنها کردند، ناگهان مدافع حق دفاع می شوند چون اینک خودشان از آن محروم شده اند. در چند دهه گذشته نمونه های فراوانی را می توان برای آن ذکر کرد. چه از کسانی که در برابر انواع اتهامات، امکان دفاع از خود نداشته اند و چه از کسانی که قربانی سنتی شده اند که خود پایه گذاشته یا حامی اش بوده اند. دفاع از «حق دفاع خود و هم کیشان و هم سویان»، هیچ هنری نیست و واجد هیچ فضیلتی به شمار نمی آید زیرا در مستبدانه ترین گروه ها نیز این حق وجود دارد؛ بلکه آنچه مهم و دارای فضیلت و گوهر حق دفاع است، این است که از نظر حقوقی و اخلاقی برای دشمن خویش حق دفاع قایل باشیم و برای دفاع از این حق، هزینه بدهیم. اگر امروز از حق دفاع و آزادی بیان مخالف خود دفاع کنیم، هیچگاه نوبت به سلب حقوق خودمان نمی رسد. اگر می خواهیم حقوق ما پاس داشته شود، باید از حقوق مخالف خود دفاع کنیم؛ چنان که قرآن کریم نیز می گوید اگر می خواهید مشرکان به خدای شما توهین نکنند شما نیز به آنان توهین نکنید. (سوره انعام، آیه 108) لازمه جلوگیری از توهین به شما و خدای شما نیز مبارزه با توهین به مشرکان است چه رسد به غیر مشرکان. اگر فضای مطبوعات اجازه می داد، مصادیق بی شماری از آنچه در دهه های پیش رخ داده است، سزاوار گفتن بود اما اکنون از باب «المیسور لایسقط بالمعسور» (قاعده ای در اصول فقه که برگرفته از کلام امام علی است) مثال از کسانی می زنم که اینک کسی انتظار ندارد از حق شان دفاع شود زیرا متهم اند به پایمال کردن حقوق مردم. در حال حاضر جناح های اصلاح طلب و اصولگرا سر راندن گروه احمدی نژاد توافق دارند اما با معیار حقوق بشر نمی توان این رفتار را تایید کرد. در این که به گفته امامعلی «کارهای بزرگ را به مردم کوچک سپردن باعث زوال دولت ها است» (الحدیث، جلد 2، صفحه 374) تردیدی ندارم. در همان زمان نامزدی احمدی نژاد در سال 1384 در یک کنفرانس مطبوعاتی با ذکر دلایل خود از منظر حقوق بشر اعلام خطر کردم، کما این که بسیاری از تحلیلگران دیگر از منظر سیاسی اعلام خطر کردند. در این که سرمایه های ملی در دوره او تباه شده اند، در اینکه دنیا را علیه ایران شورانیدند و در مورد بسیاری از آنچه درباره دوره او می گویند تردیدی ندارم، اما همه اینها هنگامی می تواند استوار باشد که همراه با شنیدن پاسخ آنها باشد. با فرض درستی همه آن مواضع و اتهامات؛ اما مگر ما مجاز هستیم حق دفاع را از آنها سلب کنیم؟ اگر او در سال 1384 توانست سکان قوه مجریه را در دست بگیرد، به دلایل خاصی بود و گمان می کنم که او دیگر نخواهد توانست با رأی مردم به کرسی ریاست دولت بازگردد (هر چند خودش همچنان در این رویا بسر می برد) اما بحث درباره دوره 8 ساله دولت او تا سالیان سال ادامه خواهد داشت و این بحث نباید یکطرفه باشد. اکنون مدتی است که رسانه ها و شخصیت های اصلاح طلب پیوسته از فساد و حیف و میل و بی کفایتی دولت های نهم و دهم می گویند. نگارنده کسی است که خود به درستی این اظهارات باور دارد اما نمی توان یکسویه بودن این ایرادات را از منظر حقوقی و حقوق بشری توجیه کرد. وقتی که ما معتقدیم یک قاتل هم که مجرمیت اش محرز شده است حق دفاع دارد و اگر توهینی به او روا شد توهین کننده باید مجازات شود، چگونه می توانیم حق دفاع را از کسانی که معتقدیم اتهام فساد و اختلاس و غیره به آنها وارد است سلب کنیم؟ چرا به آنها رسانه داده نمی شود؟ اساسا باید از آنها خواست پاسخ دهند و پاسخ شان منتشر شود و فضای کافی در اختیارشان گذاشته شود. درست است که در دوره 8 ساله اش رسانه های خاص را در تیول خود داشت و فراوان سخنان ناروا گفت ولی اکنون که از قدرت برکنار شده موازنه ای برقرار نیست. در حقوق بشر «گذشت» و «حق دفاع» دو رکن است اما پیش از آن باید حقیقت و مسئولیت افراد در به وجود آوردن شرایط ناهنجار روشن شود. برای روشن شدن حقیقت باید آزادی و احساس امنیت وجود داشته باشد. اساسا اگر در زمان شاه هم به جای سانسور و حذف به دیگران فضای سخن گفتن داده می شد، برخی دیدگاه های نادرست و چپ رادیکال در پرده ضدیت با استبداد و سانسور پنهان نمی ماند و همان زمان بسیاری از حقایق روشن می شد و هم خطاهای شاه و هم خطاهای مخالفان شاه و اصلاح مقدم بر انقلاب می افتاد. منع حق دفاع، دشمن اصلاح گری و بستر ویرانگری است. اکنون احمدی نژاد می تواند ادعا کند که امکان دفاع ندارد. اصلاح طلبان پیوسته فسادهای دوره او را افشا می کنند. تا اینجا محل خرده گیری نیست زیرا برابر با انتظاری است که مردم رأی دهنده در انتخابات 1392 دارند اما باید متقابلا آنها هم بتوانند از خود دفاع کنند. برخی از وزرای اصولگرای دولت های نهم و دهم نیز هر از گاهی به افشاگری علیه رییس سابق خود می پردازند. اصولگرایان دیگر هم از آنجا که قادر نیستند از آن دوره و رییس دولت اش دفاع کنند یا نمی خواهند بار مسئولیت کارنامه او را بر دوش بکشند، روش سکوت را یا روش حمله به اصلاح طلبان را در پیش گرفته اند یا می کوشند بعضی مسئولان دولت کنونی را با همکاران دولت او مشابه سازی کنند و با زدن آنها تلافی کنند. در حالی که شیوه خردمندانه و حقوق بشری این است که به او تریبون بدهند و دولت هم اعلام کند به آنها روزنامه اختصاصی می دهد تا نظرات شان را بگویند. در جامعه نیز این پرسش وجود دارد که اگر این اتهامات وارد است چرا مراجع قضایی رسیدگی نمی کنند و در دادگاهی علنی که افکار عمومی از دفاعیات متهمان آگاه شود، عادلانه رسیدگی نمی شود و اگر این اتهامات وارد نیست چرا متهمان از خود دفاع نمی کنند و دادخواهی نمی کنند؟ حتی از منظر سیاست هم روش کنونی به مظلوم نمایی می انجامد. روش سکوت برابر این اتهامات، خود یکی از ترفندهای بی اعتبار کردن اتهامات است. هر متهمی باید بتواند از خود دفاع کند که اگر توضیحی اقناع کننده داشت، دیگران به گناه نیفتند و اگر توضیحی نداشت برای همگان روشن شود و برخی مدعی نشوند که اتهامات یکطرفه بوده و اگر او می توانست دفاع کند، کاری کارستان می شد. دادرسی یکطرفه هیچ اعتباری ندارد. هر کس متهم واقع شد باید بتواند آزادانه از خود دفاع کند و دیگران سخنانش را بشنوند، نقد کنند و به حقیقت دست یابند. با سلب حق دفاع یا حصر و محدودیت نمی توان افکار عمومی را اقناع کرد. باید فضای دفاع و توضیح کافی را برای دست اندرکاران دولت های نهم و دهم و برای قربانیان آن فراهم کرد.

جمعه ، ۲۶خرداد۱۳۹۶

[مشاهده متن کامل خبر]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هشدار نیوز]

[مشاهده در: www.hoshdarnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]