بحران چند لایه سوریه و رویکردهای متغیر در ژنو 4

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: بحران چند لایه سوریه و رویکردهای متغیر در ژنو 4 تهران- ایرنا- فقدان اراده جمعی قاطع برای مبارزه با تروریسم در منطقه و همچنین رویکردهای متغیر و بعضا مخرب برخی کشورهای منطقه در قبال این بحران، از مهم ترین دلایل بی ثمر بودن مذاکرات صلح ژنو 4 بود.

بحران چند لایه سوریه و رویکردهای متغیر در ژنو 4

«از شما خواهش می کنم با هم کار کنید، می دانم که پایان دادن به این تنش وحشتناک و گذاشتن پایه های کشوری که در صلح با خود باشد و اتحاد و استقلالش را حفظ کند، آسان نیست. از شما خواهش می کنم به این کابوس پایان دهید». این ها بخشی از سخنان «استفان دیمیستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، در یکی از سالن های جلسات مقر سازمان ملل در ژنو خطاب به نمایندگانی دولت سوریه و هیات مخالفان دراین نشست بود .به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، چهارمین دور مذاکرات صلح سوریه که از پنجم اسفند ماه در ژنو سوییس آغاز شده بود پس از چهار روز مذاکره بدون حصول توافق به حالت تعلیق درآمد. این مذاکرات در حالی به پایان رسید که اختلاف نظر میان طرف های مذاکره همچنان برجای خود باقی است. برای بررسی چرایی بی نتیجه ماندن این مذاکرات، باید به واکاوی بستری که این مذاکرات در آن برگزار شد بپردازیم و تا با آسیب شناسی این زمینه ها بتوان چشم انداز روشن تری برای مذاکرات آتی ترسیم کرد. **بحران پیچیده و چند لایه سوریه بحران پیچیده و چند لایه سوریه وارد هفتمین سال خود شده است. جنگی که نخستین شعله های آن، از پانزدهم مارس 2011 در شهر «درعا» مرکز استانی به همین نام، ‎به فاصله 85 کیلومتری جنوب دمشق و مرز مشترک با اردن زبانه کشید. قابل انکار نیست که از همان شروع ناآرامی ها اشتباهات و خشونت به کار گرفته شده از سوی نیروهای دولتی سوریه منجر به وخیم شدن اوضاع و گسترش دامنه آشوب ها شد اما ساده انگارنه است اگر مسئله را در این حد تفسیر کنیم.دخالت برخی قدرت های بین المللی و کشورهای منطقه در آن موجب سرازیر شدن تروریست ها به سوریه شد. تروریست ها در ادامه از نارضایتی مردم بعضی شهرها به نفع خود بهره برداری کرده و با موج سواری روی آن، آتش فتنه ای را در سوریه روشن کردند که تنها نتیجه آن کشتار و آواره شدن مردم بی دفاع این کشور بود. اگرچه درابتدا حمایت حامیان منطقه ای و بین المللی تروریست ها موجب پیشروی سریع آنها در خاک سوریه شد اما از یک سال و نیم گذشته تاکنون، با پیشروی ارتش و نیروهای مقاومت، کفه ترازوی تحولات میدانی به نفع دولت دمشق سنگین تر شده است. عملیات آزادسازی حلب در واپسین روزهای آذرماه سال جاری را می توان نقطه عطف مبارزه با تروریسم در سوریه و تداوم هماهنگی میان حامیان دمشق دانست؛ نبردی که از آن به عنوان مادر جنگ ها علیه داعش در سوریه نام برده می شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان باید بازپس گیری حلب را فتح الفتوح بدانیم.حلب نقطه کانونی تجمع تروریست ها در سوریه بود و به دلیل هم مرزی با ترکیه، با بازپس گیری این شهر در عمل ارتباط تروریست ها با دنیای خارج قطع شده است و این موضوع نقل و انتقال سلاح را برای آنها بسیار دشوار می کند. درنتیجه آنها هر روز ضعیف و ضعیف تر می شوند که این مسئله ادامه راه مبارزه را برای دولت اسد هموارتر می کند. **مواضع متغیر ترکیه بدون شک یکی از عوامل موثر در اتمام بی نتیجه مذاکرات ژنو، مواضع متغییر و ناپایدار ترکیه است. ترکیه که از ابتدا در صف مخالفان دولت قانونی سوریه و خواهان برکناری «بشار اسد» رییس جمهوری این کشور بود، پس از کودتای نافرجام در تیر ماه سال جاری، در حرکتی تدریجی به سمت حامیان دولت سوریه حرکت کرد. بهترین شاهد مثال برای این مدعا مشارکت ترکیه در نشست های مسکو در کنار ایران و روسیه بود. اما متاسفانه برخی شواهد در هفته های اخیر نشان از نوعی چرخش در سیاست های ترکیه دارد. تحرکات نیروهای نظامی ترکیه در خاک سوریه و منطقه الباب که با مخالفت دولت سوریه همراه است و همچنین حمایت «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری این کشور از طرح منطقه امن که از جانب رییس جمهوری جدید ایالات متحده عنوان شده از مهم ترین نشانه ای این چرخش و در نهایت رویکردهای ناپایدار است. به عقیده بسیاری از تحلیلگران زمان آن رسیده که ترکیه دست از سیاست های یک و بام و دوهوای خود بردارد و در جهت کمک به روند سیاسی حل بحران از میز مذاکره و فرآیند گفتگو پشتیبانی کند. **انشقاق در جبهه مخالفان و نبود دیدگاه واحد این روزها بیش از هر زمانی انشقاق و اختلاف نظرهای جدی میان مخالفان مسلح دولت سوریه و گروه های تروریستی به چشم می آید. به همان میزان، همسازی در صف حامیان دولت قانونی دمشق چشمگیر است. به خصوص پس از نشست های مسکو و آستانه که ابتکار ایران و همکاری روسیه و ترکیه برگزار شد. در حال حاضر فضا به گونه ای شده است که گویی هر کدام ازحامیان منطقه ای و بین المللی گروه های مسلح، ساز خود را کوک می کنند و همین عامل در به سرانجام رساندن مذاکرات صلح خلل جدی وارد می کند. از دیگر عواملی که بر متشنج شدن فضای پیش از مذاکرات و در نهایت بی نتیجه ماندن آن اثر داشت، مواضع عربستان در هفته های اخیر بوده است. «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان، از آمادگی کشورش برای اعزام نیرو به سوریه همراه با آمریکا برای مبارزه با داعش در این کشور خبر داده است. وی گفت: عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس اعلام کرده‌اند که ما آماده مشارکت با ایالات متحده آمریکا در این راستا با نیروهای ویژه خود هستیم. سخنان این روزهای مقام های عربستان باز هم تکرار همان رویه آشنای سعودی است. آنها هرگاه تصمیم به کاستن از بحران های منطقه ای گرفته اند، جرقه های بحران دیگری زده شده است. **فقدان اراده قاطع برای مبارزه با تروریست ها اگرچه به نظر می رسد داعش در سوریه و در کل منطقه در سراشیبی سقوط قرار دارد، اما مادامی که این گروه های تروریستی، حامیانی برای تجهیز و تامین خود داشته باشند، پس از خروج از یک سرزمین، از نقطه دیگری سر بر می آورند، رنگ عوض می کنند و با نام جدیدی اقدام های پیشین خود را از سر می گیرند. ریشه کن شدن این خطر جهانی نیازمند اراده بین المللی و مهم تر از آن صداقت در رفتار و عمل از سوی بازیگران بحران سوریه است. به نظر بسیاری از تحلیلگران، تصمیم برای حضور یا ادامه عملیات نظامی تروریست ها در سوریه در اختیار آنها نیست و این اراده ای از بالا برای آینده آنها برنامه ریزی می کند. به عبارت بهتر نفس وجود تروریست های داعش به دلارهای نفتی برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، اراده سیاسی ترکیه و نظر آمریکا بستگی دارد.در چنین فضای مبهمی که کشورهای مخالف دولت سوریه برای خود طراحی کرده اند از همان ابتدا مشخص بود که نباید انتظار زیادی از مذاکرات ژنو4 داشت و حداقل اینکه این مذاکرات نباید دستاورد بهتری از مذاکرات گذشته به همراه داشته باشد. بدون شک طرف های درگیر در سوریه باید به این نکته توجه داشته باشند که راه رسیدن به یک سوریه با ثبات، تنها در چارچوب یک فرآیند سیاسی امکان پذیر است که اگر جز این بود در 6 سالی که از آغاز این ناآرامی ها گذشته است، می بایست شاهد دستاوردی غیر از کشتار و ویرانی می بودیم.ادامه این جنگ خانمان برانداز و در کل گزینه نظامی، نتیجه ای جز غرق شدن بیشتر سوریه در ورطه ناامنی و افزایش خشونت و قوی تر شدن گروه های تروریستی در منطقه نخواهد داشت. به عبارت بهتر ناکامی پروسه سیاسی، مساوی با فعالیت بیشتر گروه های تروریستی است که نتیجه آن گسترش ابعاد فاجعه انسانی این بحران است. پژوهشم**9403 ** 1601**خبرنگار: سمانه سعادت**انتشاردهنده : شهناز حسنی

11/12/1395

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]