واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت مهمان/ ایگور پانکراتینکونشست باکو و چالشهایی که هنوز باقی است
گرچه هرگونه دیدار سران ایران، روسیه و آذربایجان گامی مثبت برای منطقه به شمار میرود اما در نشست باکو مشخص شد که همچنان کشورهای مذکور آمادگی رسیدن به توافقات اساسی را ندارند.
«ایگور پانکروتینکو» کارشناس سیاسی روس در یادداشت اختصاصی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد به بحث و بررسی نتایج دیدار سران ایران، روسیه و آذربایجان در «باکو» پرداخت. در این یادداشت آمده است: مقامات رسمی روسیه، ایران و آذربایجان در نشست باکو دیدگاههای بسیار خوش بینانهای مطرح کردند. در حقیقت دستور کار این دیدار فشرده شامل موضوعات مهمی نظیر همکاریهای اقتصادی، وضعیت حقوقی دریای خزر و مسائل امنیتی منطقه بود. این دیدار با وجود فشردگی دستور کار باز هم با ملاقاتهای که طی سالهای اخیر در چهارچوبهای مختلفی صورت گرفته بود، تفاوت زیادی نداشت. گذشته از آن عمده موضوعاتی که برای مذاکرات پیش بینی شده بود به اصطلاح دارای عمر «طولانی» بوده و این پیام نگران کننده را داشت که طرفین در رابطه با یک سری از مسائل که از سالها پیش باقی مانده و اثر منفی به جای گذاشتهاند، اختلاف نظر جدی دارند، این موضوع به گونهای از سوی بیانیه نهایی دیدار نیز تائید میشود. منافع 3 کشور همسایه منافع اصلی 3 کشور در چه موضوعاتی خلاصه میشود؟ آذربایجان نیاز به سرمایه و تحقق پروژه های اقتصادی دارد ولی نکته اصلی و مهمتر برای این کشور به رسمیت شناخته شدن حق مشروع آن برای باز گرداندن مناطق اشغال شده از سوی ارمنستان توسط مسکو میباشد. ایران خواهان تصمیم عادلانه در خصوص تقسیم دریای خزر، راهاندازی همکاریهای گسترده و تمام عیار با روسیه و دستیابی به توافق در مورد معماری امنیتی جدید در قفقاز جنوبی میباشد که منافع تهران را به طور کامل در نظر گیرد. اما مسکو چه می خواهد؟ پاسخ این پرسش روشن نیست، زیرا منافع روسیه هم در رابطه به قفقاز جنوبی و هم با ایران مشخص نمیباشد. از طرف دیگر کرملین به شدت با حضور قدرتهای فرا منطقهای در دریای خزر (حتی ترکیه) مخالف میکند. به نظر میرسد که این فرصت بسیار مناسب برای همسویی منافع روسیه با ایران باشد. اما ظاهرا مسکو به نامشخص ماندن وضعیت حقوقی دریای خزر راضی بوده و برای تغییر وضعیت آمادگی ندارد. روسیه متمایل به گسترش همکاری با آذربایجان است ولی در مورد موضوع «قره باغ کوهی» به صراحت از عدم حمایت از باکو و حق به جانب بودن خود سخن میگوید. پوتین در این نشست در مورد موضوع قره باغ عنوان کرد: طرفین بدون فشار از خارج خودشان به توافق برسند و راه حلهای مورد قبول یکدیگر را پیدا کنند. این موضع قاطع ماست. یعنی کرملین قصد ندارد از یکی از طرفها حمایت کند. اما با توجه به نفوذ لابی طرفدار ارمنی در مسکو، طرح موضوع به این صورت به هیچ وجه مورد تائید آذربایجان نخواهد بود و به این دلیل باکو ضمن اقدامات بعدی خود به مواضع روسیه توجه نشان نخواهد داد. مسکو برای گفتوگوی تمام عیار با تهران آماده نیست رقابت بین ایران و روسیه در حوزه صادرات نفت یکی دیگر از مواردی است که برای کرملین خوشایند نیست و برای تعامل در این زمینه فقط مذاکرات پرزحمت را میطلبد، اما باز هم مسکو برای گفتوگوی تمام عیار با تهران آماده نبوده و هنوز هم ملاحظه غرب را دارد و گذشته از آن به دنبال مذاکرات مشکوک با پادشاهیهای عرب میباشد. به صورت طبیعی ایران از این وضعیت خوشحال نیست، به خصوص اینکه نه تنها در حوزه انرژی بلکه روابط اقتصادی روسیه بیش از اقدامات عملی به اظهار نظرهای اعلامیه گونه مشغول میشود. علاوه بر آن پوتین در باکو به نوعی نزدیکی روسیه با ایران را ناامید کرد زیرا در دیدار با «الهام علیاف» رئیس جمهور آذربایجان به استراتژیک بودن همکاریهای مسکو با باکو اشاره شد اما در ملاقات با روحانی فقط محدود به حمایتهای روسیه از عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای سخن به میان آمد البته باید گفت که روحانی نیز در دیدار با پوتین به هیچ وجه احساساتی عمل نکرد. اختصاص بخشی از مذاکرات سران به موضوع دهلیز حمل و نقلی در این دیدار در بخشی از مذاکرات به موضوع دهلیز «شمال-جنوب» و هماهنگی این کشورها برای مبارزه مشترک با تروریسم اختصاص یافت. البته تحقق اقدامات مشخص در این عرصهها به نفع هر 2 کشور است ولی تا زمانی پیرامون مباحث مالی این دهلیز به صورت مشخص صحبت نشود، نباید زیاد خوش بین بود. متاسفانه برخلاف منافع بسیار زیاد مسکو و تهران در عرصه مبارزه با تروریسم هنوز تا رسیدن به مرحله مشارکت استراتژیک زمان نیاز دارد. بحث عملیات نظامی روسیه در سوریه تا حدودی وجود ابهاماتی در این موضوع را نشان داد که بررسی این موضوع نیار به فرصتی دیگر را خواهد داشت. فقط اشاره به این بحث کافی است که موافقتنامه تبادل اطلاعات در مورد تروریستها که بین سرویس های اطلاعاتی روسیه و ایران در ابتدای سالهای 2000 به امضا رسیده بود، از سوی مسکو به صورت یک جانبه به حالت تعلیق درآمد و دیگر به صورت کامل از سر گرفته نشد. البته هرگونه دیدار سران کشورهای ایران، روسیه و آذربایجان گامی مثبت برای منطقه به شمار میرود اما در این دیدار مشخص شد که همچنان کشورهای مذکور آمادگی رسیدن به توافقات اساسی را ندارند. انتهای پیام/ح
95/05/20 :: 09:49
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]