محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829284288
۵ رفراندوم برگزار شده در ایران/ناکامی بنی‌صدر و احمدی‌نژاد
واضح آرشیو وب فارسی:پایگاه خبری آفتاب: ۵ رفراندوم برگزار شده در ایران/ناکامی بنی‌صدر و احمدی‌نژاد
از ابقای دولت مصدق و انقلاب سفید تا تایید و اصلاح قانون اساسی؛ تاریخ 64ساله رفراندوم‌های ایرانی
آفتاب‌‌نیوز : رفراندوم فقط یک اصطلاح سیاسی برای یادآوری روش های مداخله مردم در تصمیم‌گیری‌های سیاسی نیست، بلکه در عمل، سه بار مردم ایران پس از انقلاب از این روش برای تعیین سرنوشت خود استفاده کرده‌اند.
امروز سالگرد اعلام رسمی نتایج اولین رفراندوم برگزار شده پس از انقلاب در ایران است. این همه‌پرسی در روزهای دهم و یازدهم بهمن سال 588 برگزار شد و در آن مردم کشورمان به «جمهوری اسلامی» آری گفتند. اگر دو رفراندوم پیش و دو رفراندوم پس از این رفراندوم تاریخ ساز را به آمار رفراندوم های برگزار شده در کشورمان بیفزاییم، باید گفت که ایرانی‌ها در 63سال گذشته، جدای از انتخابات ادواری، پنج بار مستقیما با رأی خود درباره مسائل مهم کشور اظهارنظر کرده‌اند.
سابقه 64 ساله برگزاری همه‌پرسی در ایران110 سال پس از امضای فرمان مشروطه در ایران، هنوز استفاده از رفراندوم، شیوه‌ای مرسوم برای ابراز نظر عمومی نیست. هرچند در سایر کشورها، موضوع برگزاری رفراندوم، گاها تبدیل به موضوعاتی جنجالی شده و نتایج برخی از آنها مانند برگزیت یا جدایی اسکاتلند از بریتانیا در داخل کشورمان خبرساز می شود، اما در ایران آخرین همه پرسی 28 سال پیش برگزار شده است.با این وجود عدم استفاده از رفراندوم در قریب به سه دهه گذشته باعث نمی شود تا پیشینه برگزاری همه پرسی در کشورمان را نادیده بگیریم. سابقه طرح موضوع همه‌پرسی در ایران به سال 1332 بازمی‌گردد. در این سال نمایندگان طرفدار دکتر محمد مصدق در حمایت از ابقای دولت وی و انحلال مجلس استعفا دادند. همین باعث شد تا دیگر جلسات مجلس به حد نصاب نرسیده و تشکیل نشود. در این شرایط، دکتر مصدق رفراندومی با موضوع انحلال مجلس و ابقای دولت برگزار کرد. این نخستین همه‌پرسی تاریخ سیاسی ایران بود. رفراندومی که البته کمتر از یک هفته پس از آن، به کودتای انگلیسی - آمریکایی علیه دولت ملی منتهی شد.این برای اولین بار بود که در ایران، روش همه پرسی به جای میانجی‌گری سنتی، مورد استفاده قرار گرفت هرچند در عمل چندان موفقیت‌آمیز نبود.قریب به یک دهه پس از برگزاری رفراندوم مصدق، نوبت محمدرضا پهلوی بود که آنچه انقلاب سفید می‌خواند را به همه‌پرسی بگذارد. روز ۶ بهمن سال ۱۳۴۱ رفراندوم سراسری برای نظرخواهی درباره اصول شش‌گانه پیشنهادی شاه موسوم به «انقلاب سفید» برگزار شد. انقلاب سفید یا آن طور که هواداران سلطنت می‌گفتند «انقلاب شاه و مردم»، عنوان یک سلسله اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی بود که همزمان با نخست‌وزیری علی امینی، اسدالله علم، حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا به اجرا درآمد. در روز ۶ بهمن ۱۳۴۱ در یک همه‌پرسی سراسری که با مخالفت روحانیون روبه‌رو شد، شش اصل انقلاب سفید به رای عمومی گذاشته شد و به تصویب رسید. با اینکه این رفراندوم در ظاهر، موفقیت آمیز بود و نشانی از همراهی مردم با رژیم سلطنتی به شمار می‌آمد، ولی حکومت محمدرضا پهلوی 16 سال پس از برگزاری این رفراندوم سرنگون شد و برخی نظریه‌پردازان، یکی از مهمترین دلایل سقوط وی را پیامدهای اجرای انقلاب سفید می‌دانستند.بازگشت به رای مردم در جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیوه دموکراتیک «رفراندوم» برای تصمیم‌گیری سیاسی، در قانون اساسی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شد و اصول متعدد قانون اساسی - شامل اصول 6، 59، 99، 132 و 177 - به موضوع همه‌پرسی اشاره دارد.براساس همین ساختار حقوقی - سیاسی، تاکنون در سه مرحله از تجربه رفراندوم به منظور تثبیت نظام جمهوری اسلامی استفاده شده است. نخستین رفراندوم در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در روزهای دهم و یازدهم فروردین 1358 اتفاق افتاد و در این همه‌پرسی عمومی، نوع نظام حکومتی ایران با 98.2 درصد آرا، «جمهوری اسلامی» تعیین شد. هرچند برخی از گروه‌های سیاسی وابسته به رژیم قبل، رفراندوم را تحریم کرده بودند، اما مشارکت اکثریت قریب به اتفاق مردم در این رفراندوم، مُهر تاییدی بود بر پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی در ایران. به دنبال به نتیجه رسیدن اولین رفراندوم در تاریخ پس از انقلاب، در دوازدهم آذر 1358، نخستین قانون اساسی تدوین شده پس از انقلاب اسلامی در همه‌پرسی عمومی مردم تایید شد. این قانون اساسی به مدت یک دهه تجربه شد تا در ۶ مرداد ۱۳۶۸قانون اساسی جمهوری اسلامی پس از اعمال اصلاحات و تغییراتی به رای عمومی گذاشته شد که با اکثریت آراء، از سوی مردم تایید شد.رفراندوم های برگزار شده در تاریخ ایرانموضوع رفراندومزمان برگزارینتیجهابقای دولت مصدق و انحلال مجلس21 مرداد 1332پیروزی حامیان مصدقانقلاب سفید محمدرضا پهلوی6 بهمن 1341اجرای انقلاب موسوم به «شاه و مردم»رأی آری یا نه به جمهوری اسلامی12 بهمن 1358آری به جمهوری اسلامیرأی گیری درباره قانون اساسی12 آذر 1358تصویب قانون اساسیاصلاح قانون اساسی6 مرداد 1368تصویب اصلاحات قانون اساسی رفراندوم‌هایی که برگزار نشدندبا وجود اینکه در تاریخ پس از انقلاب، از روش رفراندوم برای اطلاع از آرای عمومی درباره مسائل کلان کشور بارها استفاده شده، اما موضوعات دیگری هم بوده‌اند که به رغم اصرار برخی درباره برگزاری رفراندوم پیرامون آن، نتوانسته‌اند موفق به گذاشته شدن در معرض آرای عمومی شوند.ازجمله مشهورترین درخواست‌ها برای برگزاری رفراندوم در سالهای پس از انقلاب می‌توان به اظهارات بنی‌صدر، رئیس‌جمهور مخلوع ایران اشاره کرد که پس از درگیر شدن با سایر نهادهای انقلابی و مردمی، گمان می‌کرد می‌تواند با تکیه بر آرای عمومی، بر رقبای سیاسی خود پیروز شود. بنی‌صدر که جایگاه خود را در ایران در خطر می‌دید، در سال 1360 با دفاع از آنچه «راه خروج از بن‌بست» می‌خواند، گفته بود: «اگر میزان رأی ملت است و من به عنوان رئیس جمهور موقعیت خودم را در خطر می‌بینم، حق دارم پیشنهاد بکنم این میزان اظهار بشود یا خیر؟ اگر چنین حقی دارم، آقا جواب من تهدید است؟» این سخنان بنی‌صدر بازتاب گسترده‌ای داشت؛ تا جایی که امام خمینی(ره) در ششم خرداد سال ۱۳۶۰ واکنش نشان داده و خطاب به بنی‌صدر فرمود: «تو غلط کردی قانون را قبول نداری، قانون تو را قبول ندارد.»اما این فقط بنی‌صدر نبود که به‌دنبال برگزاری رفراندوم می‌گشت، دو دهه پس از پیشنهاد او برای برگزاری رفراندوم، این بار برخی چپ‌گرایان دهه شصت که در دهه هشتاد تبدیل به اصلاح‌طلب شده بودند، همین درخواست را برای برخی موضوعات دیگر تکرار کردند. سیدمحمدرضا خاتمی که نایب رئیس مجلس در دوره ششم بود، گفته بود: «اگر (لوایح دوگانه) از سوی شورای نگهبان رد شود، رفراندوم را پیشنهاد می‌کنیم». منظور از لوایح دوگانه، دو لایحه مرتبط با افزایش اختیارات ریاست جمهوری و نیز اصلاح قانون انتخابات بود که البته هیچ‌یک به تایید شورای نگهبان نرسید و با این حال اصلاح‌طلبانی که حتی پیش از این درخواست به رفراندوم گذاشتن اصل اصلاحات را نیز داشتند، در این رابطه مصوبه‌ای را به رای نگذاشتند. رئیس دولت اصلاحات خود نیز در دهه 80، در جایگاه موافق رفراندوم نشست و پس از اتفاقات پس از انتخابات سال 88، از برگزاری رفراندوم به‌منظور حل و فصل اختلافات سیاسی سخن گفت.البته این فقط اصلاح‌طلبان نبودند که در مواضع خود نسبت به برگزاری رفراندوم دچار چرخش شدند، بلکه برخی مخالفان پیشنهادات اصلاح‌طلبان برای برگزاری رفراندوم، خود در دولت محمود احمدی‌نژاد، موافق برگزاری رفراندوم به شمار می‌آمدند. ماجرا از این قرار بود که «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور پیشین برای اجرای طرح هدفمندی، درآمد ۴۰هزار میلیاردی را پیشنهاد کرد؛ اما نمایندگان که نگران تزریق نقدینگی به جامعه و در نتیجه تورم بودند، تنها با ۲۰ هزار میلیارد آن موافقت کردند. احمدی‌نژاد هم که معتقد بود، این میزان درآمد برای این طرح به‌خصوص در سال اول کم است، پیشنهاد برگزاری رفراندوم را مطرح کرد. البته در نهایت با نامه وی به مجلس برای کمک به اجرای این قانون، مجلس درآمد ۳۵میلیاردی را تصویب کرد و موضوع برگزاری رفراندوم یارانه‌ای، هیچ‌گاه عملیاتی نشد.پیشنهاد همه پرسی درباره حل اختلافات سیاسیافزون بر پیشنهاداتی که برخی روسای جمهور یا چهره‌های شاخص پارلمانی درباره برگزاری رفراندوم مطرح کردند، درخواست‌های دیگری پیرامون برگزاری رفراندوم در ایران نیز مطرح شده که برخی از این پیشنهادات به دست فراموشی سپرده شده و برخی دیگر اما هنوز در محافل سیاسی مطرح می‌شود.یکی از مشهورترین این پیشنهادات به درخواست عطاالله مهاجرانی معاون حقوقی و پارلمانی رئیس دولت سازندگی در دهه هفتاد مربوط است که خواستار برگزاری رفراندوم برای اصلاح قانون اساسی و برداشته شدن شرط محدودیت کاندیداتوری دو دوره‌ای رئیس‌جمهور می‌شود. او در تلاش بود که با طرح این پیشنهاد، زمینه نامزدی اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخابات دوم خرداد 1376 را فراهم کند. این پیشنهاد البته ضمن مخالفت‌های گسترده سیاسی، با مخالفت رئیس‌جمهور وقت نیز روبرو شد.علاوه بر این، نامه‌نگاری‌های صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان نیز گاه با چاشنی درخواست برگزاری رفراندوم همراه بوده است. زیباکلام یک بار در مرداد 1392 و همزمان با آغاز به کار دولت حسن روحانی از وی خواست تا «رابطه یا تداوم رابطه نداشتن با آمریکا را به رفراندوم بگذارد». او همچنین یک بار دیگر در خرداد 1394 و تنها چند هفته مانده به امضای توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 در نامه دیگری خطاب به رئیس‌جمهور، نوشت: «... گمان نمی‌کنم حتی آمریکاستیزان هم منکر شوند که در شرایط فعلی کشور از حل مناقشه هسته‌ای ما موضوعی مهم‌تر و بنیادی‌تر داشته باشیم. چرا توافق نهایی هسته‌ای با آمریکا را حسب قانون اساسی‌مان به رفراندوم نگذاریم؟»البته بعضی از رفراندوم ها به صراحت مطرح نشده و محرمانه پیشنهاد شده اند. این دست پیشنهادات را باید به طور تلویحی از لابه لای خاطرات برخی شخصیت ها شناخت. به‌عنوان مثال، اظهارات سردار باقرزاده، رییس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس که در نشستی خبری در سال 1389 به برخی اظهارنظرها درباره زمان پایان دفاع مقدس اشاره می‌کرد، نشان می‌دهد، در دهه شصت، برخی چهره‌ها موضوع برگزاری رفراندم برای پایان جنگ ایران و عراق را مطرح می‌کرده‌اند و اما به دلیل نبود شرایط اجتماعی و سیاسی لازم، این پیشنهادات کمتر رسانه‌ای شده است. او در این نشست می‌گوید: «من به یکی از شخصیت‌های دانشگاهی که نظری مبنی بر اینکه باید نظر مردم در رابطه با انجام عملیات‌ها اخذ می‌شد، داشت گفتم نکند به زعم شما برای هر عملیات باید رفراندوم برگزار می‌شد؟!»با این همه راه برای برگزاری همه پرسی در ایران بسته نیست و کم نیستند چهره های تاثیرگذاری که همچنان از استفاده از این شیوه برای حل مسائل کشور دفاع می کنند. مثلا حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان دو سال و اندی قبل در سخنانی که به وضوح ناخرسندی وی از اجرا نشدن اصل 59 قانون اساسی را نشان می‌داد، گفت: «برای یک بار هم که شده، درباره مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد... [مسئله‌ای که] برای همه اهمیت دارد و در زندگی همه تاثیرگذار است، نظر مستقیم مردم پرسیده شود.» در واکنش به همین موضع رئیس‌جمهور بود که برخی سیاسیون، به گمانه‌زنی درباره موضوع رفراندومی که حسن روحانی از آن دفاع کرده پرداختند.مهمترین پیشنهادات مطرح شده درباره برگزاری رفراندوم در ایران پس از انقلابپیشنهاد دهندگانزمان طرح پیشنهاددلیل طرح پیشنهادابوالحسن بنی صدر، رئیس جمهور مخلوع ایران1360تلاش برای رفع اختلافات رئیس جمهور مخلوع با مجلس و سایر نهادهای حاکمیتیمنتقدان ادامه جنگ ایران و عراق پس از فتح خرمشهرهمزمان با دفاع مقدستلاش برای جلوگیری از طولانی شدن جنگبرخی حامیان هاشمی رفسنجانی1375اصلاح قانون اساسی و امکان نامزدی هاشمی رفسنجانی برای سومین دوره پیاپی ریاست جمهوریاصلاح طلباندولت دوم اصلاحاتممانعت از رد لوایح دوقلوی دولت اصلاحاتاصلاح طلبانسال 88حل و فصل اختلافات پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم (در سال های بعد، حل موضوع حصر)محمود احمدی نژاددولت دوم احمدی نژاداجرای قانون هدفمندی یارانه ها براساس خواست رئیس جمهور وقتاعتدال گرایان و اصلاح طلباندولت حسن روحانیامضای توافق هسته ای با 1+5 و رابطه با آمریکافارغ از اینکه سرانجام طلسم 28 ساله برگزاری رفراندوم در کشورمان با به رای عمومی گذاشتن کدام موضوع جنجالی شکسته خواهد شد، در سالگرد مهمترین رفراندوم برگزار شده در تاریخ ایران باید به این واقعیت اشاره کرد که در ساختار دموکراتیک سیاسی و حقوق جمهوری اسلامی، راه برای برگزاری رفراندوم بسته نیست و این شیوه می تواند یکی از روش‌های کارآمد برای جلوگیری از به وجود آمدن بن بست سیاسی در کشور باشد.
۱۲ فروردين ۱۳۹۶ - ۱۰:۵۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پایگاه خبری آفتاب]
[مشاهده در: www.aftabnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها