واضح آرشیو وب فارسی:الف: رویکردی نو در روانشناسی
مسعود عباسزاده*؛ 11 بهمن 1395
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۵۴
«روانشناسی تکاملی» (دانشی نوين در كاوش ذهن) نویسنده: دیوید باس مترجم: آرش حسینیان ناشر: مثلث، چاپ اول 1395 272 صفحه، 25000 تومان شما میتوانید کتاب «روانشناسی تکاملی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید. ***** دیوید باس در کتاب روانشناسی تکاملی؛ دانشی نوین در کاوش ذهن، تلاش قابل تقدیری داشته تا بتواند مفهوم روانشناسی تکاملی را در 105 زیرعنوان علمی و با نگاهی جامع به نظریهها و نظریهپردازان این رویکرد علمی، به دانشجویان و خوانندهاش ارائه بدهد. پایه اصلی روانشناسی تکاملی بر دو پدیده مرگ تدریجی یا زوال (آنتروپی) و زایش و بازآفرینی (Generation) استوار می باشد. مادّه بدون روان، دائم در حال مرگ و زوال است، اما انسان با روح و روان هر چقدر که از عمر و دوامش می گذرد، رشد و تکامل مییابد. اگر برای چند هفته با پای برهنه راه بروید، کف پایتان پینه خواهد بست، اما اگر چند هفته با اتومبیل رفت و آمد کنید، لاستیک اتومبیل تان ضخیمتر نخواهد شد! چرا؟ پای شما و لاستیک اتومبیل، هردو از قوانین فیزیک پیروی میکنند و اصطکاک، اشیای فیزیکی را میساید، نه این که آن ها را ضخیمتر کند، اما پای شما، برخلاف لاستیک اتومبیل، تحت قوانین دیگری عمل میکند؛ قوانین تکامل زیستی. شاخه روانشناسی تکاملی، شاخهای پویا، هیجانانگیز و سرشار از کشفیات علمی و نوآوریهای نظری است. استیون پینکر، استاد دانشگاه هاروارد در این خصوص گفته است که در عرصه شناخت انسان، حوزههای متعددی از تجربههای انسانی وجود دارد که تنها روانشناسی تکاملی قادر است درمورد آنها نظریهای منسجم ارائه دهد. از این بین، میتوان به مباحثی نظیر: زیبایی، مراقبت مادری، خویشاوندی، اخلاقیات، همکاری، مسائل جنسی و خشونت اشاره کرد. در این کتاب، دیوید باس تلاش کرده است تا ابتدا تحولات برجسته نظریه تکامل درطول تاریخ را توصیف نماید. به همین منظور، این کتاب با نظریههای تکاملی مطرح شده پیش از داروین شروع شده و موضوع تا نسخههای نوین نظریه تکاملی که به طور گسترده در علوم زیستی امروزی مورد پذیرش و کاربرد قرار گرفتهاند، ادامه دارد. پس از بررسی بدفهمیهای رایج در پیوند با نظریه تکاملی، سرانجام به برجستهترین تحولات دانش روانشناسی در طول تاریخ پرداخته میشود. فصل دوم کتاب به ارائه مفاهیم بنیادی روانشناسی تکاملی در دوران کنونی پرداخته است و ابزاری برای سنجش فرضیات روانشناسی تکاملی معرفی میکند. ابتدا نظریاتی مورد بررسی قرار گرفته است که به ماهیت سرشت بشر میپردازند و آنگاه، از مفهوم کلیدی سازوکار روانی- تکاملی تعریفی ارائه میشود. گفته شده است که روان و منش انسان، حاصل ضرب ژنتیک او در محیط پیرامونش شامل: خانواده، افراد همسان، دوستان، اجتماع و بالاخره، محیط های چالشی چون محل کار فرد میباشد. لذا دیوید باس، کج فهمی ناشی از نظریه داروین را با این رویکرد در این پدیدهها خلاصه میکند: نظریه تکامل به معنای جبرگرایی ژنتیکی نیست، این نظریه به این معنا نیست که ما قدرتی برای تغییر چیزها نداریم و این نظریه به این معنا نیست که سازگاریهای کنونی ما ایدهآل طراحی شدهاند. نویسنده در این کتاب ضمن بررسی سیر دانش روانشناسی از فروید تاکنون، نتیجه میگیرد که این نگاه ناقص به ذهن، به لطف انبوهی از یافتههای تجربی و چالشهای موجود در علوم تجربی، نهایتاً به ظهور روانشناسی تکاملی انجامید. روانشناسی تکاملی قطعه گمشده این پازل را تکمیل کرد و گونههایی از مسائل پردازش اطلاعات را پیش کشید که ذهن انسان به طور تخصصی برای حل آنها طراحی شده است: مسائل بقای تولید مثل. در فصل دوم کتاب، دیوید باس مفهوم روانشناسی تکاملی را به عنوان دانشی نوین که از دل دانش روانشناسی زاده شده است، مورد بررسی قرار میدهد؛ بایر و هکل هاوزر در این خصوص معتقدند که ظهور روانشناسی تکاملی، یکی از مهمترین تحولات علوم رفتاری بیست سال گذشته بوده است. از این حیث، میتوان روانشناسی تکاملی را ترکیب علمی جدیدی از زیستشناسی تکاملی مدرن و روانشناسی مدرن دانست. این رشته از دو منبع تغذیه میکند: پیشرفتهای نظری صورت گرفته در شاخه زیستشناسی تکاملی، مثل نظریه زیست مایه فراگیر، نظریه سرمایه گذاری والدینی و انتخاب جنسی و همین طور معیارهایی نوین برای ارزیابی سازگار بودن یا نبودن یک رفتار؛ پیشرفتهای مفهومی و تجربی در شاخه روانشناسی از جمله مدلهای پردازش اطلاعات، دانش حاصل از هوش مصنوعی و نیز کشفیاتی همچون عواطف و هیجانات جهان شمول، نقاط مشترکی که بین مردم مناطق مختلف جهان برای دستهبندی گیاهان و جانوران وجود دارد و جهان شمولهایی درمورد استراتژیهای جفت شدن در انسان. روانشناسی تکاملی به چیستی سرشت انسان نیز توجه دارد؛ از این منظر باید گفت که همه گونههای زیستی از جمله انسان، دارای سرشتی هستند که میتوان آن را توصیف کرد و چرایی و چگونگی پیدایش آن را توضیح داد. از منظر سازوکارهای روانی- تکاملی نیز باید گفت که اینها، همان واحدهای بنیادی میباشند که درمجموع سرشت انسان را تشکیل میدهند. در فصل سوم کتاب با عنوان نبرد یا نیروهای متخاصم طبیعت، مسائل مربوط به بقای انسان، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد و براساس آن چارچوبهای روانی و رفتاری تکاملی از دیدگاه زیستشناسی و فیزیولوژی، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد و درنهایت، دیوید باس نتیجه گیری میکند که تمامی این سازوکارهای تکاملی، کمک میکنند تا انسان بتواند تا هنگام بالغ شدن زنده بماند. اگرچه به زعم نویسنده، پس از بلوغ نیز انسان همچنان با نیروهای متخاصمی که بقایش را تهدید میکنند، مواجه میباشد، اما پس از بلوغ، دسته جدیدی از چالشهای سازشی انسان را درگیر میکنند؛ یعنی چالشهای مربوط به جفت شدن که اتفاقاً موضوع جلد بعدی کتاب نیز میباشد. ترجمه روان اثر که تلاش میکند علاوه بر دانشجویان و اهل فن، علاقهمندان و خوانندگان عمومی حوزه روانشناسی را که همواره دارای مخاطبان بسیاری میباشد، با دانش نوین روانشناسی تکاملی آشنا سازد، از جمله ویژگیهای این اثر خواندنی است. ارائه چنین ترجمه روانی از مجموعهای از نظریههای بسیار پیچیده در این حوزه که بدون چنین مهارتی، مطمئناً میتوانست باعث گریز مخاطب، نیمه کاره گذاشتن مطالعه اثر و یا عبور از برخی مباحث بسیار تخصصی در حوزههای نظری زیستشناسی، ژنتیک و فیزیولوژی که در این کتاب به صورت همه فهم بیان شده و ترجمه روان آرش حسینیان نیز پیوند مضاعفی برای خواننده با محتوای کتاب به وجود آورده، یکی از نقاط عطف و بارز این کتاب است. * کارشناس روانشناسی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]