واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: پیوند نامبارک حاشیه نشینی و مهاجرت در کالبد آسیب اجتماعی اصفهان - ایرنا - حاشیه نشینی مقوله ای چند وجهی است که می تواند در اکثر مواقع زمینه ساز آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی باشد.
به گزارش ایرنا، در شرایط امروزی رابطه تنگاتنگ آسیبها و مشکلات اجتماعی با حاشیه نشینی و مهاجرت گره خورده و مسلم شده است. حاشیه نشینی را می توان یک نوع محرومیت خواند که بر بستری از تعاملات حاصل از تأثیر و تأثرات از مؤلفههای متعدد ظاهر میشود. از سوی دیگر حاشیه نشینی یک معضل کلانشهری است که نشاندهنده ضعف در ساختار اجتماعی و فضاهای زندگی غیررسمی و نامتعارف شهری، ناکارآمدی برنامه ریزی فضایی، منطقهای و بیعدالتی اجتماعی، اقتصادی است. حاشیه نشینی در واقع حاصل و برون داد مشکلات اجتماعی و ساختاری است که بطور عمده بر اثر جریان سریع مهاجرت از شهرها و روستاها اتفاق می افتد. این پدیده اجتماعی، در کشورهای در حال توسعه پررنگ تر است و درفرآیند مدیریت شهری تاثیرات منفی بیشتری دارد. با توجه به گسترش فقر و بیکاری، حاشیه نشینان بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی هستند. مناطق و محله های حاشیه نشین با وجود اینکه هر یک ویژگی های منحصر به فردی دارند در برخی خصوصیات از جمله فقر، رفتارهای پرخطر و آسیب های اجتماعی گسترده، وضعیت مشابهی دارند. روند رو به رشد مهاجرت بیکاران به کلانشهرها بویژه اصفهان و افزایش جمعیت حاشیه نشین را می توان به معنای کاهش بودجه سرانه سازمان های دولتی و همچنین کاهش سطح کمی و کیفی خدمات نیز بشمار آورد. با نگاهی کلی می توان دلایل اصلی مهاجرت روستاییان به شهرها را در مناطق مختلف کشور بویژه اصفهان در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ، جمعیت شناختی، طبیعی و کشاورزی دسته بندی کرد. در این میان، بعد اقتصادی نقش اصلی دارد وپس از آن ابعاد اجتماعی، فرهنگی، کشاورزی و جمعیت شناختی قرار می گیرند. بر مبنای نظر کارشناسان، برخورداری از صنایع مادر، وجود واحدهای تولیدی و صنعتی و جاذبه های تفریحی، گردشگری و اقتصادی از مهمترین عوامل مهاجر پذیری و در نتیجه حاشیه نشینی در شهر اصفهان و مناطق اطراف آن عنوان شده است. استان اصفهان با دارا بودن 10 هزار واحد تولیدی - صنعتی پس از استان تهران در رده دومین استان صنعتی کشور قرار دارد. استقرار صنایع مادر و بزرگ همچون ذوب آهن، فولاد، پالایشگاه، داروسازی، پتروشیمی، هواپیما و بالگرد سازی، صنایع و مراکز نظامی، تاسیسات هسته ای و همچنین بهره مندی از راه های اصلی و فرعی مناسب، فرودگاه بین المللی و خطوط راه آهن و شرکتهای خصوصی متعدد ازجمله امتیازهایی است که موجب شده این استان از سطح بالایی از توسعه و در نهایت اقبال جمعیت مهاجر برخوردار باشد. 16 درصد تولید ناخالص ملی، 70 درصد تولید فولاد، 50 درصد تولید سنگ و مصالح ساختمانی، 60 درصد تولیدات طلا و 32 درصد فراورده های نفتی در اصفهان تولید می شود. این ویژگی ها در مدت یک دهه اخیر، استان اصفهان را به یکی از مهاجرپذیرترین مناطق کشور تبدیل کرده است . مهاجرت بی رویه و کنترل نشده پیامدهای نامطلوبی از جمله حاشیه نشینی را برای شهر و استان اصفهان در برداشته است. شتاب گرفتن مهاجرت های داخلی و افزایش سریع جمعیت شهرها به پیدایش صورت های گوناگون حاشیه نشینی در داخل محدوده و خارج از محدوده های شهری و نیز در بافت های انحطاط یافته و فقیر نشین شهرهای بزرگ می انجامد. رشد نامتعادل اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی موجود نابرابری ها و عدم توازن جغرافیای فاصله شهر و روستا می شود و در پی آن گروه های متعدد روستایان به شهرها مهاجرت و نه تنها جذب فعالیت های اقتصادی مولد شهری نمی شوند بلکه در جامعه و فرهنگ شهری نیز ادغام نشده و به جدایی گزینی مکانی و ایجاد سکونتگاه های غیر رسمی منجر می شود. حاشیه نشینی به بخشی از توسعه شهری اطلاق می شود که بدون برنامه ریزی، کنترل و رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی توسط عده ای از مردم که بطور عمده فقرا و اقشار کم درآمد شهری و مهاجران روستایی می باشند ایجاد می شود. در محلات حاشیه نشین نرخ جرایم و بزهکاری به علت تراکم بالای جمعیت، فقر فزاینده، شکستگی ساختارها، ایجاد گسست ها اجتماعی، تضعیف پیوند های اجتماعی وهمچنین رهایی افراد از فشار افکار عمومی و کنترل رسمی ، بالا ارزیابی می شود. در واقع می توان گفت نسبت معنی داری بین حاشیه نشینی سکونتگاه های غیر رسمی با جرم و آسیب های اجتماعی وجود داشته و مناطق حاشیه نشین به مثابه جزیره های آسیب زای شهری ، از منابع اصلی جرم و بزهکاری بشمار می آید. تحقیقات نشان می دهد که مناطق حاشیه نشین بدلیل شرایط محیطی و وجود عناصر نامساعد و همچنین بدلیل بافت ناهمگون اجتماعی و فرهنگی از جرم خیزترین مناطق شهری محسوب می شود. بر این اساس و برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی در مناطق حاشیهنشین باید به توانمند سازی شهروندان این مناطق از جهات مختلف از جمله فراهم کردن شرایط کار و آموزش مهارت های زندگی با کمک سازمان های مردم نهاد اقدام شود. گ/6994 / 6022 خبرنگار:آرزو فلاح - انتشار دهنده : عمادی
18/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4]