واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: روابط آمریکا و روسیه و اخراج دیپلمات ها - محمد مهدی مظاهری* تهران- ایرنا- در پی حکم باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و در واکنش به آنچه کاخسفید نقش مسکو در هککردن کامپیوترهای حزب دموکرات و ایمیلهای هیلاری کلینتون، نامزد این حزب عنوان میکند، سی و پنج دیپلمات روسیه از این کشور اخراج شده و همزمان با روز نخست سال جدید میلادی، به همراه اعضای خانوادهشان خاک آمریکا را ترک کردند.
هر چند ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، این اقدام دولت اوباما را یک عمل دیپلماتیک غیرمسئولانه دانست و با صرف نظر از اقدام تلافیجویانه ترجیح داد برای حرکت در مسیر ترمیم روابط مسکو و واشنگتن تا بر سر کار آمدن دونالد ترامپ صبر کند، اما به نظر می رسد وضعیت موجود در بردارنده نکات مهمی پیرامون روابط فعلی و آتی واشنگتن و مسکوست.تعاملات روسیه و آمریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما فراز و نشیبهای بسیاری را طی نمود و خصوصاً در چند سال اخیر متأثر از جنگ کریمه و بحران سوریه، بیشتر به سمت تنش، واگرایی و توازن قدرت پیش رفت. اوباما در جنگ کریمه از مداخله مستقیم پرهیز نمود و تنها پس از الحاق کریمه به خاک روسیه به تحریم این کشور پرداخت؛ تحریمهایی که چندان تأثیری بر اقتصاد و عملکرد روسیه نداشت و به مانعی برای کنشهای فعالانه آن در مناطق مختلف تبدیل نشد. در بحران سوریه نیز اوباما کوشید بر خلاف رویه جرج بوش، از مداخله نظامی مستقیم در خاورمیانه خودداری کرده و این بحران طولانی را با شیوه دیپلماتیک و سیاسی حل و فصل کند. با این وجود ساعتها مذاکرات وزرای خارجه روسیه و آمریکا به نتیجه ای ملموس در بحران سوریه منتهی نشد و کار به جایی رسید که آمریکا کلا از جریان مذاکرات صلح سوریه حذف گردید و با توافقات سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران، برنامه آتش بس و صلح در این کشور تدارک دیده شد و در شورای امنیت نیز به صورت قطعنامه تصویب گردید. همه این مسائل سبب شد تا دولت دموکرات آمریکا خود را بازنده رقابت با روسیه دیده و در برابر سیاستهای قاطعانه و البته ثمر بخش آن احساس شکست کند. بعد از آنکه کارشناسان امنیت سایبری و برخی مقامات اطلاعات و امنیت آمریکا از نقش روسیه، در فرایند هک کردن سازمانهای دموکرات برای تأثیر گذاری بر نتایج انتخابات اخیر آمریکا خبر دادند، با وجود اینکه صحت این خبر هنوز تأیید نشده و روسیه نیز آن را رد کرده است، اوباما بار دیگر به این نتیجه رسید که هم در عرصه بین المللی و هم در عرصه داخلی و حزبی از سوی روسیه تحت فشار قرار گرفته و بنابراین لازم است در آخرین روزهای ریاست جمهوری اش به نحوی این امر را جبران کند. ضمن اینکه این امر برای اوباما قابل پیش بینی بود که بواسطه اتمام زود دوران ریاست جمهوری اش در آینده نزدیک و روابط مثبت و نزدیک پوتین و ترامپ، این اقدام وی تأثیر بلند مدت تخریبی بر روابط دو کشور و منافع آمریکا نخواهد داشت و تنها وی را به هدفش که تنبیه روسیه بود، می رساند. حال سؤال اساسی این است که با وجود روابط پر تنش فعلی، روابط آتی آمریکا و روسیه به چه سمت و سویی پیش خواهد رفت؟ دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید و منتخب آمریکا که کمتر از 20 روز دیگر بر مسند ریاست جمهوری این کشور می نشیند، بر خلاف اوباما نگرش و رویکرد مثبتی به روسیه و شخص پوتین دارد. بعد از اخراج دیپلماتهای روسی توسط اوباما و پرهیز پوتین از اقدام تلافی جویانه، تصمیم وی مورد ستایش ترامپ قرار گرفت و رئیس جمهوری منتخب آمریکا آن را "بسیار هوشمندانه" ارزیابی کرد.ترامپ در تبلیغات ریاست جمهوری خویش چین را تهدید و رقیب اصلی ایالات متحده دانسته بود و مواضع وی در رابطه با جنگ تجاری با این کشور، عدم حمایت از سیاست چین واحد و نیز مخالفت با حضور پررنگ تر چین در دریای چین جنوبی، حاکی از آن است که ترامپ روابط چندان حسنه ای با این قدرت شرق آسیا نخواهد داشت. بنابراین کاملا قابل انتظار است که آمریکای ترامپ به طور همزمان خود را در دو جبهه درگیر نکرده و با رویکردی مصلحت جویانه و منفعت طلبانه به روسیه نزدیک شود. ترامپ و حزب متبوعش همچون دموکراتها داعیه حمایت از دموکراسی و حقوق بشر در سطح جهان را ندارند و بنابراین اهل مداخلات بشردوستانه هم نیستند و این امر از جمله مسائلی است که از سطح انتقادات آتی آمریکا علیه روسیه خواهد کاست. نکته دیگر اینکه در موضعی کاملا همسو با منافع روسیه، ترامپ منتقد گسترش ناتو است و این امر نیز می تواند به گرمی روابط آتی دو کشور کمک کند. بنابراین به نظر می رسد بر خلاف روابط تنش آمیز کنونی، چشم انداز آینده روابط دو کشور به گونه ای متفاوت رقم خواهد خورد. با این وجود نزدیک شدن احتمالی کاخ سفید به مسکو نه تنها با مقاومت هایی در داخل آمریکا مواجه خواهد شد، بلکه واکنش هایی را هم در میان متحدان قدیمی این کشور به دنبال خواهد داشت؛ رویکردی که بی شک روابط بین الملل را در سالهای آتی دچار تحولات اساسی خواهد کرد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ * استاد دانشگاه
15/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 72]