واضح آرشیو وب فارسی:گیل نگاه:
گیل نگاه/مریم صابری: وقتی صحبت از تالاب میشود آنهم در استان گیلان همه به یاد تالاب انزلی میافتند. اما درگیلان تالابهای زیبای دیگر با ارزش اکوسیستمی بالا هم وجود دارد. تالاب امیر کلایه لاهیجان یکی از سه تالاب گیلان است که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. تالاب امیرکلایه در دل روستایی به همین نام واقع شده و در گذشته به آن «شاله کل» هم میگفتند. (گزارش تصویری گیل نگاه را اینجا مشاهده کنید)این تالاب سال هاست میزبان هزاران پرنده است که درفصل سرما به مهمانیاش میآیند و او سخاوتمندانه هرآنچه دارد در اختیارشان میگذارد. «امیرکلایه» همچنین در فصل گرما هم مایه حیاتش را برای زنده بودن شالیزارهای اطراف میبخشد.این سخاوتمندی امیرکلایه است که هر سال پذیرای هزاران چنگر و پلیکان و اردک سرحنایی است و البته لاله آبی و نیلوفر دریایی نیز پرده دیگری از زیباییهای این تالاب است. اما این پهنه آبی هم خالی از دام هوایی و زمینی و صدای شلیک اسلحه نیست.این تالاب با یک هزار و ۲۳۰هکتار وسعت و باتوجه به نقش و اهمیت ویژه آن، بهعنوان یکی از محیطهای طبیعی زندگی وحوش و آبزیان، در زمره پناهگاههای حیات وحش سازمان محیط زیست است.تالابی با آب شیرین در یک کیلومتری دریا
ماهان مه رو یکی از فعالان محیط زیست لاهیجان و مدیرعامل «انجمن رفتگران طبیعت استان گیلان» در گفتگو با گیل نگاه یکی از ویژگیهای خاص این تالاب آب شیرین را واقع شدن در یک کیلومتری دریا میداند.مه رو همچنین این تالاب را جز تالابهای عمیق معرفی میکند و دلیل آن را هم حضور اردکان غواص در امیرکلایه میداند. اردک سرحنایی و سر سفید نیز که جز اردکان کمیاب محسوب میشود نیز در این تالاب دیده شدهاند.این فعال محیط زیست همچنین به وجود شالیزارها در اطراف این تالاب اشاره میکند و میگوید: نزدیکی شالیزار و تالاب باعث شده است که کشاورزان در فصل بهار و تابستان با گذاشتن موتور پمپ از آب این تالاب استفاده کنند و طبیعتا استفاده بیش از اندازه نیز سبب میشود تا آب تالاب در روزهای تابستان بسیار کم شود.او ادامه میدهد: در فصل زمستان برای اینکه آب را در تالاب حفظ کنند سدی ایجاد کردهاند تا آب به سمت دریا نرود و همین امر ارتباط دریا و تالاب را قطع کرده است که سبب تغییر در اکوسیستم شده است.مشکل دیگر تالاب ورود پساب کشاورزی به تالاب است که عموما دارای کود و مواد شیمیایی است که باعث مرگ و میر حیات وحش شده است.اما قصه صید و شکار با توجه به حضور پرندگان و ماهیان در این تالاب هم جریان دارد.مهاجرت بیش از ۳۰ هزار قطعه پرنده به تالاب امیر کلایهمه رو با اشاره به مهاجرت بیش از ۳۰ هزار قطعه پرنده به این تالاب میگوید: این تالاب محل فرود گونه خوتکا، اردک سر سبز و چنگر، اردک سرسفید، بلوطی، چشم طلایی است.او میگوید: در این تالاب همه پرندگان در معرض شکار هستند خوردن اردکهایی که خاص هستند و شکار میکنند از نظر شرعی حرام است چون آنها طعمه خودشان را به یکباره میبلعند.اما همچنان صید این پرندگان ادامه دارد و حتی گاهی شکار به وسیله دام هوایی که «راه دام» هم به آن گفته میشد صورت میگیرد.که از طریق این دامها گونه بومی مانند چنگر، بوتیمار کوچک، حواصیل ارغوانی، پلیکان خاکستری و دیگر گونههای مهاجر به دام میافتند. در زمستان درشالیزارهای پر آب فرود میآیند. سرحنایی بیش از هزار قطعه میآیند و در حتی در استخر هم فرود آمدهاند.پرندههای شکار شدهی تالاب در بازارهای محلیاو میگوید که اگر سری به بازارهای محلی بزنید میتواند بسیاری از پرندههای کشته شده و حتی زنده را پیدا کنید که در حال فروخته شدن هستند. این فعال محیط زیست که چندی پیش یک خوتکا را آزاد کرده است در مورد ارزش اقتصادی این پرندگان میگوید:ارزش اقتصادی خوتکا ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان، چنگر ۳۰ هزار تومان، اردک کله سبز نیز بین ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان وغاز هم ۵۰ هزار تومن است.این فعال محیط زیست یکی از راهکارهای کاهش مشکلات تالاب امیرکلایه را جلب مشارکت مردم و جوامع محلی حاشیه تالاب و آگاه سازی مردم از کارکردهای مثبت این تالاب بین المللی میداند.او معتقد است قطعا اگر مردم خودشان رو ذینفع واقعی در تالاب بدانند با برنامه ریزی صحیح هم از تالاب طبق ضوابط قانونی بهره برداری درست خواهند کرد و هم از تخریب آن جلوگیری میکنند.مه رو یکی از بهترین شیوههای منتفع کردن جوامع محلی حاشیه تالاب را ایجاد مشاغل جایگزین و مبتنی بر اقلیم منطقه میداند و میگوید: پرنده نگری و فروش محصولات زراعی و باغی در کنار تالاب میتواند برخی از مشاغل مورد نظر باشد.تالابی که پناهگاه حیات وحش شد
رحمان پورحسین رئیس پاسگاه تالاب بینالمللی امیرکلایه نیز در گفتگو با گیل نگاه میگوید: امیر کلایه در سال ۴۹ منطقه حفاظت شده نام گرفت و در سال ۱۳۵۴ در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسید.در همین سال سازمان محیط زیست با ارتقای میزان اهمیت آن این تالاب را پناهگاه حیات وحش نامگذاری کرد.او هم به آب شیرین این تالاب شیرین اشاره میکند که توسط چشمههای آب زیرزمینی و همچنین آبهای سطحی تامین میشود.اما مهمانان و ساکنین همیشگی این تالاب چند نفر هستند؟ پورحسین میگوید: بیش از ۱۳۰ گونه جانوری و ۱۰۵ گونه گیاهی در این تالاب شناسایی شده است.پرندههایی مانند سرحنایی، باکلان کوچک، پلیکان خاکستری، انواع مرغابیها، ۱۵ گونه زیر گونه ماهی سوف، حاجی ترخان، لایه ماهی اردک ماهی و کپورو گیاهانی مانند لاله تالابی و نیلوفر آبی در این تالاب حضور دارند.پورحسین میگوید: در زمستان بیش از ۲۰ هزار پرنده این تالاب را برای زمستان گذرانی انتخاب میکنند. این تالاب با یک پاسگاه سر محیط بانی به صورت شبانه روزی در حال محافظت است.این تالاب با هشت روستا احاطه شده است که آنها نیز از آب این تالاب برای تامین آب شالیزار استفاده میکنند.سمی برای اکو سیستمپورحسین این برداشت آب را که باعث کاهش میزان آب تالاب میشود مانند سم برای اکوسیستم میداند. اما چرا محیط زیست با این برداشتها مقابله نمیکند. او توضیح میدهد که به دلیل وجود مشکلات معیشتی و تبعات اجتماعی نمیتوانیم برداشت آب را متوقف کنیم اما اجازه نصب پمپ جدید را نمیدهیم.یکی دیگر از تهدیدهای این تالاب آب مازاد شالیزارهای اطراف است که به سمت تالاب ختم میشود. او میگوید: پسابهای کشاورزی به دلیل وجود سموم نباید به تالاب منتهی شود به همین دلیل زهکشی وهدایت این آبها در حال حاضر در دست مطالعه و بررسی است که این کار باید با هماهنگی دو ارگان جهاد کشاورزی ومحیط زیست انجام شود.رشد گیاهان تالابیاین رسوبات به مرور زمان باعث کاهش عمق تالاب نیز میشود. اما پورحسین معتقد است که رسوبات منتهی به این تالاب با تالاب انزلی قابل مقایسه نیست. اما عمق تالاب به واسطه ورود رسوبات کشاورزی که دارای نیتروژن است که سبب رشد گیاهان تالابی میشود و هرسال بخشی از آن در عمق تالاب ته نشین میشود و به این ترتیب عمق تالاب کمتر میشود.اصل کار حفاظت از تالاب است اما از بازارهای محلی هم بازدید انجام میشود. با وجود آنکه هرگونه صید و شکار در تالاب غیر قانونی است اما با این معضل به خصوص دام هوایی روبرو هستیم.آزادسازی ۶۰ پرندهی تالابیچند ماه گذشته حدود ۶۰ پرنده توسط اداره محیط زیست و دوستداران محیط زیست آزاد شده است. او معتقد است که مردم باید همکاری بیشتری کنند اما دراین میان برنامههای آموزشی محیط زیست برای جوامع محلی چه بوده است.پورحسین میگوید: جلساتی با دانش آموزان اطراف تالاب که عموما از خانوادههای شکارچیان هستند برگزار شده است تا منع شکار از خود خانوادهها آغاز شود. علاوه براین در برنامههای سالانه محیط زیست هم با همکاری NGOها در هفته محیط زیست و یا روز هوای پاک برنامههایی نیز برای حفظ و مراقبت از تالاب اجرا میشد.همراهی همسایگان برای زنده ماندن تالابامیر کلایه سخاوتمند برای زنده ماندن و زندگی بخشیدن به همراهی همسایگانش نیازمند است. پس باید مراقبش باشیم نگذاریم تا به مهمانانش بد بگذرد. نگذاریم تا میزبان سخاوتمند ما آبی نداشته باشد که پذیرای مهمانانش باشد و به سرنوشت تالاب انزلی مواجه شود.
۶ دی ۱۳۹۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: گیل نگاه]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]