ضرورت احياء فرش دستباف‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: ضرورت احياء فرش دستباف‌

رشد صادرات غيرنفتي همواره يكي از فاكتورهاي موثر در رشد و توسعه اقتصادي است.

اقتصاد ايران از گذشته تاكنون در زمره اقتصادهاي متكي به نفت بوده و اين اتكا به درآمدهاي نفتي تا جايي پيش رفته است كه بسياري از اقتصاددانان ورود درآمدهاي نفتي به اقتصاد كشور را عامل اصلي تورم و رشد نقدينگي مي‌دانند.‌

توسعه صادرات غيرنفتي در مقابل افزايش درآمدهاي نفتي، به عنوان راهكار كاهش وابستگي و خروج از اقتصاد تك‌محصولي مطرح است و صادرات فرش به دليل غناي اين هنر صنعت در كشور مي‌تواند يكي از بهترين راهكارها براي خروج از اين روند باشد كه متاسفانه تاكنون نتوانسته‌ايم از مزيت خود در توليد فرش استفاده و بهره‌وري كافي را داشته باشيم تا جايي كه هر روز سهم ايران از بازار صادراتي فرش كمتر مي‌شود.‌

فرش دستباف ايران از محصولاتي است كه طي قرن‌ها علاوه بر ابعاد اقتصادي با هنر ملي و ميراث فرهنگي كشور درآميخته به طوريكه ايران را با فرش و فرش را با نام ايران مي‌شناسد و جدا كردن اين دو از يكديگر امكان‌پذير نيست و حفظ و حراست از آن يك وظيفه ملي براي تمامي بخش‌هاي فرهنگي و اقتصادي به شمار مي‌رود و فرش به عنوان چكيده هنر ايراني و سرآمد صنايع دستي جهان مطرح است.‌

اين در حالي است كه توليد فرش باطرح و رنگ ايراني از سوي برخي كشورها مانند چين، پاكستان و افغانستان و هند، ورود فرش قاچاق به كشور، عدم توليد فرش متناسب با نياز بازارهاي داخلي و خارجي از سوي توليدكنندگان، كاهش تعداد بافندگان، تبليغات نامناسب و توليد دكوراسيون‌هاي جايگزين فرش از سوي مسئولان به عنوان دلايل اصلي كاهش صادرات فرش ذكر مي‌شود، اما در اين ميان برخي كارشناسان به عدم‌ثبت طرح و نقشه فرش‌هاي ايراني در سازمان جهاني فرش و كپي‌برداري از نقشه‌هاي ايراني و توليد فرش از سوي كشورهاي رقيب با طرح‌هاي ايراني اشاره دارند.‌

از آنجايي كه طرح و نقشه فرش‌هاي ايراني در بازار جهاني متقاضي بسياري دارد، كشورهايي مانند چين و پاكستان و هند اقدام به توليد فرش با نقشه ايراني مي‌كنند و اين در حاليست كه در ايران هنوز طرح‌‌ها و نقشه‌هاي خاص ايراني مجهور مانده تا جايي كه ما نقش و طرح فرش‌هاي هر شهر را نمي‌شناسيم كه در اين ميان مي‌توان به تاريخچه فرش تهران اشاره كرد.‌

سابقه قاليبافي در تهران به 200 سال پيش باز مي‌گردد و تجارت فرش در اين شهر همزمان با قدرت گرفتن قاجار و انتخاب تهران به عنوان پايتخت رونق فراوان گرفت تا جايي كه اين شهر محل تجارت فرش ايران با اروپا شد و پس از مدتي با رونق تجارت فرش ميان ايران و اروپا، در آنجا دفاتر صادراتي فرش راه‌اندازي شد.‌

از آنجايي كه مردم ساكن در تهران از قوميتهاي مختلف بودند، بافندگان قالي در اين شهر نوع بافت، قيچي‌زني، گره، روش‌ پوددهي را براساس نوع بافت در قومشان انجام مي‌دادند.

قاليبافي را مي‌توان در تهران، ورامين و طالقان جستجو كرد، اما هرچند كه رشد قالي‌بافي در تهران با توجه به تحولات سياسي و اجتماعي پس از مدتي متوقف شد، اما در اين شهر در زماني كه قالي‌بافي رونق داشت هنرمندان فرش ايشان را به طرح‌هاي شاه‌عباسي، درختي، دورنما، تصويري، ترمه، كتيبه‌‌اي و لچك ترنج منقش مي‌كردند كه اندازه فرش‌ها نيز ذرع، نيم و پرده‌اي بود اما اكنون اين طرح‌ها بيشتر بر روي تابلو فرش‌ها نقش مي‌بندد.‌

همچنين در ورامين در سطح بيجار فرش با نقش‌هاي گردان و در رجشمار 30 تا 50 و با تكذيك لول و ذيم لول بافته مي‌شود و بافت كناره نيز از ديگر هنر بافندگان اين منطقه است.

در طالقان نيز سابقه قالي‌بافي به 150 سال پيش بازمي‌گردد و بافندگان اين منطقه با رج‌شمار 25 تا 35 روي دارهاي فارسي و به شيوه تخت بافت به توليد فرش مي‌پردازند.‌

علي‌رغم وجود چنين هنر صنعتي در شهر بزرگي مانند تهران كه از قدمت 200 ساله برخوردار است، متاسفانه امروز شاهد اين هستيم كه هيچ كس هنر فرش و نقشه‌هاي خاص اين شهر بزرگ را در هنر صنعت فرش نمي‌شناسد و پس از 200 سال سابقه فعاليت مسئولان اقدام به مطالعه طرح‌هاي فرش در تهران كرده‌اند و ابراز اميدواري مي‌كنند كه بتوانند پس از ثبت اين طرح‌ها به نام تهران دوباره هنر صنعت فرش تهران را احيا كرده و اين صنعت را مجددا فعال كنند.‌

مهجور ماندن هنر صنعت فرش ايران نه تنها موجب شده تا توليدات فرش در كشور كاهش بيابد بلكه زمينه رشد منفي صادرات فرش را فراهم آورده كه اين كاهش روند صادرات محصولات غيرنفتي منجر مي‌شود تا اقتصاد كشور همچنان تك‌‌محصولي داشته باشد.‌

چنانكه به گفته رئيس هيات مديره شركت سهامي فرش ايران، فرش دستباف ايراني در خارج از كشور با تغييرات سليقه‌اي مواجه شده و رقبا به اين موضوع پي برده‌اند و توانستند با تغييرات مناسب در طرح و رنگ و تبليغات بازار خارجي را در دست بگيرند.‌

سيدجلال‌الدين بصام خاطرنشان مي‌كند: در سالي كه گذشت ميزان صادرات نسبت به سال قبل آن (سال 85) با تغيير چهاردرصدي حدود شش تا هفت ميليون كاهش داشته است.‌

به گفته وي پنج ميليون و 300 هزار مترمربع در سال گذشته فرش توليد شد كه از اين ميزان سه ميليون مترمربع به خارج از كشور صادر شد و دو ميليون نيز در داخل به فروش رسيد.‌در همين زمينه رئيس سازمان بازرگاني استان تهران مي‌گويد: نقوش فرش تهران به فراموشي سپرده شد و ما سعي مي‌كنيم تا فرش تهران را احيا كنيم.‌

وي ضمن بيان اينكه بايد رفتارهاي سنتي در توليد و صادرات فرش را كنار بگذاريم مي‌گويد: بايد با تمام سعي خود مشكلات فرش را مرتفع كرده و توانمندي‌هاي فرش دستباف را احيا كنيم تا بتوانيم به جايگاه اصلي خود بازگرديم.‌

قلي‌زاده مي‌افزايد: بايد تمام استانها در اين حركت همسو شوند چرا كه قدمت و تاريخچه فرش برخي استانها نظير اصفهان، مشهد و تبريز زياد بوده و بطوريكه در بازارهاي جهاني اسم استانها به عنوان برند فرش‌ها مطرح مي‌شود.‌

وي مي‌گويد: ما بايد سعي كنيم نقوش اصلي فرش تهران كه شامل طرح طالقان، طرح ورامين و طرح تهران است را احيا كرده و به جايگاه اصلي آن بازگردانيم.

يکشنبه 2 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 243]