تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1817437681
5 فناوری در کنترل قطارها
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: قطارها از وسایل حمل و نقل با ایمنی نسبتا بالا در سراسر جهان به شمار می‌روند. یکی از دلایل اصلی این ایمنی، ثابت بودن قطارها در ریل و مشخص بودن مسیر حرکت آنهاست. این ویژگی گرچه از بروز بسیاری از خطرات جلوگیری می‌کند، اما از سویی همچون تیغ دولبه‌ای عمل می‌کند و احتمال برخورد دو قطار با یکدیگر یا خارج شدن از ریل را افزایش می‌دهد.
همچنین قطار (با توجه به وزن سنگین و طول بلند)، هنگام مواجهه با مانع در مسیر، امکان ترمز سریع و ناگهانی را ندارد. از گذشته تاکنون دغدغه اصلی استفاده از این وسیله حمل و نقل که امکان جابه‌جایی تعداد زیادی مسافر را دارد، مساله جلوگیری از برخورد قطارها بوده است. ابتدا سوزنبانان قطار وظیفه کنترل حرکت قطارها در ریل را بر عهده داشتند و قبل یا بعد از عبور قطار با تغییر اهرم کنار ریل، مسیر مناسب را برای عبور قطار آماده می‌کردند. اقدام بعدی استفاده از علائم مکانیکی به جای نیروی انسانی بود. سیستم قفل ریل‌ها فقط به یک قطار امکان عبور از یک ریل را می‌داد و همزمان با عبور قطار، ریل مورد نظر برای بقیه قطارها قفل می‌شد. علائم هشداردهنده نسل بعدی چراغ‌های راهنما در مسیر ریل‌ها بود که نگهداری از آنها آسان‌تر و به صرفه‌تر از علائم مکانیکی و خطای آنها کمتر بود. به علاوه استفاده از نشانه‌های راهنمایی به رنگ سبز و زرد و قرمز، که این چراغ‌ها در تمام جهان یک معنا دارد و منحصر به محل مشخصی نیست. علائم راهنمایی نورانی در روز و شب هشدارهای لازم را به لوکوموتیوران می‌دهد و هنوز هم در ابعاد وسیع استفاده می‌شود. در نهایت امن‌ترین سیستم کنترل قطارها، انواع سیستم‌های کنترل هوشمند امروزی است که با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای و امواج وای‌فای، اطلاعات و هشدارها را در کوتاه‌ترین زمان ممکن منتقل می‌کنند. این سیستم‌ها خطای انسانی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و ایمنی را بالا می‌برند. به بهانه حادثه اخیر حادثه ریلی در استان سمنان، سراغ روش‌های مختلف کنترل قطار رفته‌ایم تا با انواع مدل‌های کنترل خودکار قطار آشنا شویم. سیستم کنترل مرکزی قطار (CTC) در حال حاضر علائم و چراغ‌های کنار خطوط، وسایل ارتباطی معمول بین لوکوموتیوران و ایستگاه هستند و کنترل حرکت قطار بیش از هر چیز به قدرت عکس‌العمل لوکوموتیوران بستگی دارد. طبق استانداردهای اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل ریلی (UIC) هنگامی که قطارها از علائم سنتی کنار خط استفاده می‌کنند، حداکثر سرعت مجاز 160 کیلومتر در ساعت است. در سرعت‌های بالاتر، چراغ‌ها هرگز نمی‌توانند ایمنی قطارها را تضمین کنند و علائم و هشدارها باید داخل کابین راننده نمایش داده شوند. استفاده از سیستم‌های هوشمند ریلی باعث کاهش خطای نیروی انسانی، جلوگیری از اتلاف زمان و هزینه و افزایش بهره‌وری و اعتماد می‌شود و قابلیت برنامه‌ریزی دقیق برنامه قطارها را می‌دهد. سیستم کنترل ترافیک مرکزی حمل و نقل ریلی در واقع سیستمی برای بالا بردن اطمینان برنامه‌ریزی مسیر حرکت قطارهاست. کار سیستم کنترل مرکزی (Centralized Traffic Control) تایید تصمیم‌هایی است که اپراتورهای محلی از پیش برنامه‌ریزی کرده‌اند. این سیستم همه برنامه‌ها را دریافت می‌کند و آنها را با یکدیگر مطابقت می‌دهد تا در صورت عدم هماهنگی از بروز خطای احتمالی جلوگیری شود. هر قطار مسیر مشخص و از پیش تعیین‌شده‌ای دارد، اما برای جلوگیری از بروز خطا و تصادف قطارها جدول حرکت و مسیرها باید همواره پایش شود. مرکز کنترل ترافیک سیستم حمل و نقل که معمولا نزدیک ایستگاه‌های شلوغ وجود دارد را می‌توان با برج مراقبت فرودگاه‌ها برای بررسی و پایش ترافیک هوایی مقایسه کرد. پیاده‌سازی صحیح این سیستم به برقراری ارتباط کامل بین ایستگاه‌ها و جلوگیری از صدور فرمان‌های متناقض برای عبور و مرور قطارها کمک می‌کند. هنر اصلی این سامانه اخطار دادن با چراغ‌های خطر و صرفه‌جویی در ثانیه‌ها برای حفظ ایمنی قطارهاست. سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) سیستم موقعیت‌یاب جهانی یا (Global Positioning System (GPS در واقع ترکیبی از 24 ماهواره است که در مدارهای اطراف زمین قرار دارند و موقعیت جغرافیایی را بدون نیاز به اینترنت یا گیرنده‌های تلفن محاسبه می‌کند. این سیستم در هدایت انواع وسایل حمل و نقل کاربرد وسیعی دارد و بخشی از سیستم‌های کنترل قطار نیز تابع این سامانه است. سیستم‌های جدید مسیریابی و فناوری کنترل هوشمند حرکت وسایل نقلیه عمومی علاوه بر برقراری نظم، به افزایش ایمنی نیز کمک می‌کند. فناوری ردیابی ماهواره‌ای سیستم مکان‌یابی جهانی یا جی‌پی‌اس، سیستم مهمی برای مکان‌یابی و حرکت دقیق قطارها به شمار می‌رود. این سیستم می‌تواند با کمک ماهواره‌های مداری مکان قطارها را در لحظه دریافت و به مراکز کنترل قطار انتقال دهد. سیستم جی‌پی‌اس در حمل و نقل ریلی معمولا برای ردیابی حرکت قطارها و زمان رسیدن به ایستگاه‌ها استفاده می‌شود. این فناوری کم‌هزینه به ایمنی و افزایش بازدهی سیستم حمل و نقل ریلی و رضایت مسافران کمک می‌کند. همچنین این سیستم می‌تواند اطلاعات دقیق زمان حرکت قطارها و رسیدن به ایستگاه مورد نظر را در اختیار مسافران قرار دهد. جی‌پی‌اس به مسافران و مسئولان کنترل خطوط، اطلاعات راه‌ها و مکان قطارها را در کمترین زمان ممکن می‌رساند و کمک می‌کند تا ناهماهنگی‌ها در کمترین زمان ممکن مشخص شود. در نهایت این سیستم بیش از هر چیز به هماهنگی بین قطارها با یکدیگر و مسافران کمک می‌کند. سیستم کنترل خودکار قطار (ATC) سیستم کنترل اتوماتیک قطار به منظور افزایش ایمنی قطارها و جلوگیری از بروز خطاهای انسانی در قطارها تعبیه شده است. این سیستم برنامه‌ریزی حرکت قطارها را به طور خودکار انجام می‌دهد تا از هر گونه برخورد جلوگیری کند. همچنین کنترل سرعت حرکت قطارها و میزان توقف در ایستگاه‌ها بر عهده این سیستم هوشمند است. یکی از روش‌های جدید انتقال رادیویی است که در این روش محل قطار با توجه به نقشه‌های مسیر تعیین می‌شود. اگر اطلاعات رادیویی به قطار نرسد، قطار فرض را بر ایستادن قطاری در مسیر می‌گذارد و در فاصله ایمن اقدام برای توقف قطار صورت می‌گیرد. معمولا در قطارها سیستم نظارتی حد سرعت وجود دارد که اگر سرعت قطار در منطقه خطر از حد مجاز تجاوز کند، سیستم ترمز اضطراری سرعت قطار را به حد مجاز کاهش می‌دهد، اما این سیستم تضمینی برای توقف کامل قطار قبل از ورود به محدوده خطر نمی‌دهد. سیستم کنترل خودکار قطار (Automatic Train Control) سرعت قطار را به طور پیوسته زیر نظر دارد و فاصله قطارها را از یکدیگر می‌سنجد. در این سیستم مشخصات قطار مثل شتاب ترمز، وزن و طول قطار در نظر گرفته می‌شود و منحنی کاهش سرعت بر حسب فاصله در هر لحظه محاسبه می‌شود. اگر لوکوموتیوران فرآیند کاهش سرعت را بدرستی انجام دهد و زیر منحنی سرعت بر حسب فاصله حرکت کند، مشکلی به وجود نمی‌آید، اما در صورت بروز خطا در عملکرد، سیستم سرعت را با ترمز اضطراری کاهش می‌دهد. سامانه ATC اطلاعات مسیر و سرعت قطار را متناسب با مسیر پیش رو دریافت و با توجه به این اطلاعات از بروز سوانح ناشی از سرعت جلوگیری می‌کند. علاوه بر کم‌کردن سرعت قطارها، در بعضی موارد لازم است سرعت قطار بیشتر شود تا هرچه زودتر مسیر باز شود. همچنین سیستم گسترده‌تری به نام نظارت خودکار قطار (Automatic Train Supervision) هدایت خودکار ناوگان راه آهن را بر عهده دارد و علاوه بر کنترل سرعت قطارها، مسیرگیری و تمام اطلاعات وضعیت قطارها را جمع‌آوری می‌کند. سیستم کنترل همه‌جانبه قطار (PTC) سیستم کنترل قطار مثبت (Positive Train Control) به کاهش برخورد قطارها، خطر خارج شدن قطار از ریل و کاهش خطرات محدوده عبور و مرور قطارها کمک می‌کند. همچنین این سیستم ایمنی زمان تعویض خطوط در قطارها را افزایش می‌دهد. سیستم کنترل قطار مثبت، ترکیبی از اطلاعات مکان و زمان لحظه‌ای و تغییر سرعت قطار در طول مسیر را به مرکز کنترل می‌فرستد. این سیستم با بررسی همزمان همه مسیرها و تغییر سرعت‌ها سیستم حمل و نقل ریلی را بهینه می‌کند و البته این سیستم در حمل و نقل ریلی ایران استفاده نمی‌شود. فناوری این سیستم به این شکل است که مرکز کنترل اطلاعات، حرکت و محدودیت سرعت را به قطار ارسال می‌کند و سپس سیستم موجود در قطار انطباق این اطلاعات با مکانی که در آن قرار دارد را می‌سنجد. از طرف دیگر کنترل‌کننده‌های کنار ریل‌ها همواره در حال گزارش دادن موقعیت قطار و تعویض خطوط به مرکز کنترل و سیستم موجود در قطار هستند. به طور کلی این سیستم براساس رفت و برگشت مداوم اطلاعات بین سه بخش مرکز کنترل، سیستم داخل قطار و کنترل‌کننده‌های در طول مسیر فعالیت می‌کند. این سیستم محدوده امن سرعت و مکان قطار را در هر لحظه محاسبه و اعلام می‌کند. یکی از مزایای دیگر این سیستم این است که اگر سرعت با توجه به مکان قطار بیش از حد مجاز شود و قطار اخطارها را نپذیرد، سیستم به طور خودکار ترمز اضطراری قطار را فعال می‌کند. در این شرایط اگر برای لوکوموتیوران اتفاقی افتاده باشد و هشیار نباشد، باز هم خطری قطار را تهدید نمی‌کند. کنترل عبور و مرور قطارها در ایران ایران جزو هشت کشور جهان است که دانش سیستم کنترل خودکار قطار را بومی کرده است. سیستم ATC اسفند 1393 به بهره‌برداری رسید و از فروردین 1394 تاکنون در مسیر تهران ـ مشهد به کار گرفته شده است. تمرکز اصلی این سیستم روی مدیریت سرعت و فاصله قطارها، کاهش حوادث و امکان استفاده از ظرفیت بیشتر شبکه حمل و نقل ریلی است. مهندس مهدی آمره، مدیرکل ارتباطات راه‌آهن، درباره سیستم کنترل ترافیک قطار به جام‌جم می‌گوید: سابقه استفاده از سیستم CTC به حدود 50 سال قبل برمی‌گردد که در منطقه مرکزی ایران، حدفاصل قم تا کرمان، شامل یزد و اصفهان این سیستم را داشتیم. بعد از آن در محورهای شاهرود، طبس و سیرجان هم این سیستم را راه‌اندازی کردیم. در وسیله‌ای مثل ماشین ایمنی حمل و نقل جاده‌ای براساس کنترل راننده است، اما در حمل و نقل ریلی ابتدا باید مسیر حرکت قطار ایمن باشد و بعد اجازه حرکت صادر شود. هماهنگی قطارها بین ایستگاه‌ها، قبل از استفاده از سیستم علائم الکتریکی به کمک مکالمات تلفنی بین افراد ایستگاه کنترل و سوزنبانان انجام می‌شده است. اکنون سیستم CTC و استفاده از علائم الکتریکی مسیریابی ریلی را به صورت امن انجام می‌دهد. این سیستم به منظور ایمن نمودن مسیر پیش‌بینی شده برای هر قطار با استفاده از سیستم‌های جانبی همچون سیستم تراک سیرکوئیت، سیستم بلاک، ماشین سوزن، سیگنال و... وجود یا نبود قطار یا واگن را در طول مسیرها بررسی می‌کند. همچنین بعد از اطمینان از عدم پیش‌بینی مسیر برای تردد سایر قطارها سوزن‌های مورد نیاز را بر اساس مسیر مورد تقاضا تعویض کرده و با حفاظت از مسیرهای جانبی و چراغ‌های قرمز و سبز و زرد مجوزهای حرکت را صادر می‌کند. آمره در ادامه درباره سیستم کنترل خودکار قطار می‌گوید: سیستم ATC در اصل یک سیستم کمکی راننده است که اگر راننده بخشی از وظایف را به هر دلیلی انجام نداد، این سیستم وارد عمل می‌شود. اگر راننده‌ای سرعت مجاز را رعایت نکرد، در حال عبور از چراغ قرمز بود یا جایی که محدودیت سرعت داریم و راننده به نحوی از شرایط تبعیت نکرد، این سیستم راننده را ملزم می‌کند در محدوده سرعت مجاز حرکت کند. در شبکه راه آهن کشور پس از چند سانحه که دلیل اصلی وقوع آنها رعایت نشدن شرایط مجاز حرکتی بود، برای تجهیز کل شبکه راه‌آهن به سیستم ATC هدفگذاری شد. سپیده شعرباف - دانش
چهارشنبه 17 آذر 1395 ساعت 07:37
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]
-
گوناگون
پربازدیدترینها