واضح آرشیو وب فارسی:حرا: پایگاه خبری "لوبلاگ" نوشت، حفظ ائتلاف قاهره و ریاض به دلیل تغییر و تحولات در تشکیلات حکومتی و اولویت های ملی و تفاوت دیدگاه ها درباره تحولات منطقه، دشوار است.حرا- این پایگاه خبری آمریکایی امروز شنبه نوشت، سابقه ائتلاف بین مصر و عربستان که به مدت چند دهه در حکم لنگر نظم ژئوپلیتیک خاورمیانه و آفریقای شمالی بود، به دهه 1970 برمی گردد که منافع متقابل قاهره و ریاض و نگرانی های شان درباره تهدیدها و فرصت های مشترک باعث تقویت روابط مصر به عنوان پرجمعیت ترین کشور جهان عرب و عربستان به عنوان ثروتمندترین آنها شد. لوبلاگ با اشاره به چالش های بزرگ امنیتی، سیاسی و اقتصادی مصر در سال های اخیر و افزایش وابستگی این کشور به کمک های مالی عربستان، افزود، سعودی ها که از دیرباز در زمینه مسایل دفاعی به حمایت خارجی متکی هستند، مصر را به عنوان یک نیروی نظامی قوی و مجرب برای مقابله با ایران ، محسوب می کنند. در حال حاضر، رابطه قاهره و ریاض به طور قابل ملاحظه ای خراب شده است. مصر در رای گیری اکتبر شورای امنیت سازمان ملل، به نفع قطعنامه پیشنهادی روسیه درباره آتش بس در سوریه رای داد و طرف روسیه را گرفت. سعودی ها که سال ها با محور مسکو، تهران، لبنان، حزب الله و دمشق در سوریه مخالفت می کنند، این کار مصر را در حکم خیانتی غیرمنتظره قلمداد کردند و 'عبدالله المعلمی' نماینده ریاض در سازمان ملل، این رای قاهره را دردناک خواند و شرکت آرامکو نیز اعلام کرد که عرضه نفت به مصر را به حال تعلیق درمی آورد. به گزارش این پایگاه اطلاع رسانی، زیر پوسته این تصمیمات غیرمنتظره، تحولات بی شماری- اعم از مصر و عربستان یا کل منطقه- وجود دارد که تنش ها در روابط دوجانبه دو کشور را برجسته می سازد. با این حال، حکومت های قاهره و ریاض در حال حاضر، منطقه خاورمیانه را همان گونه ای که 'حسنی مبارک' و 'عبدالله' پادشاه عربستان می دیدند، نمی بینند. یکی از عوامل اصلی پشت پرده حمایت شدید از مصر پس از روی کارآمدن دولت 'محمد مرسی' این بود که عبدالله، سلف 'سلمان' می خواست همزمان با ایران و اخوان المسلمین مقابله کند. در عوض، این پادشاهی اکنون اخوان المسلمین را به عنوان شریکی تاکتیکی(یا متحدی طبیعی) در جنگ ریاض علیه تهران محسوب می کند. از سوی دیگر، مقامات مصری که پس از سال 2013 روی کارآمدند، ایران را آنگونه که مایه نگرانی سعودی هاست، مایه نگرانی نمی دانند و مایل نیستند که همان موضع ضد ایرانی زمان مبارک را اتخاذ کنند. حتی حکومت 'عبدالفتاح السیسی'، دست کم در چند مورد، از علاقه خود به یافتن راه های بهتر با تهران خبر داد. دیدار وزیران خارجه ایران و مصر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و گفت وگو درباره جنگ سوریه، سفر رئیس حافظ منافع مصر به تهران و گفت وگو با 'حسین امیر عبداللهیان' مشاور ویژه امور بین الملل رئیس مجلس ایران که از نقش سازنده مصر در سوریه دفاع کرد و خواستار همکاری بیشتر ایران و مصر شد و ... همه این اقدامات به بهای قربانی شدن ائتلاف تاریخی قاهره و ریاض تمام شد. این پایگاه اطلاع رسانی در بخش دیگری از نقش کلیدی روسیه در اقدامات ژئوپلیتک مصر و خشم عربستان از این مساله نوشت و افزود، مصر و روسیه در سپامبر 2014 توافقنامه تسلیحاتی به ارزش سه میلیارد و 500 میلیون دلار امضا کردند. مصر در ماه مه از برنامه های خود برای ساخت تاسیسات تولید برق هسته ای با استفاده از وام 25 میلیارد دلاری از مسکو خبر داد. همزمان با تلاش السیسی برای حل بحران سوریه ضمن حفظ 'بشار اسد' در قدرت، منافع قاهره و مسکو روز به روز به هم نزدیک تر می شد. از نظر السیسی، دشمنان اسد در سوریه در جنگ شکست خورده بودند و در نتیجه، اتحاد با آنها برای جلب نظر موافق عربستان نمی ارزید و تغییر دهنده قاعده بازی نبود. از نظر ریاض، نجات اسد٬ خطر تقویت جایگاه ایران در خاورمیانه به بهای قربانی شدن عربستان را به دنبال داشت. بحران یمن از دیگر عوامل موثر در خراب شدن روابط مصر و عربستان بود. قاهره مارس گذشته به کارزار تحت امر سعودی ها در یمن پیوست اما، نقشی را که آنها می خواستند، در یمن ایفا نکرد. تمایل نداشتن السیسی به همراهی با مواضع عربستان در سوریه و یمن به همراه تغییر سمت و سوی ژئوپلتیک قاهره به سمت مسکو، تهران و بغداد، سعودی ها را آشفته کرد. مصر بدون توجه به جنگ های یمن و سوریه، بر تهدیدهای برخاسته از تندروهای شبه جزیره سینا و لیبی متمرکز شد تا به این ترتیب، خود را به قدرت در حال ظهور روسیه - ایران که در حال تغییر شکل نظم ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه هستند، نزدیک کند. گرچه سعودی ها سال های سال توانستند از عواید نفتی خود برای حفظ مصر در حوزه نفوذ ریاض استفاده کنند، قمار بزرگ السیسی نشانه ای دال بر این است که این کشور همیشه قادر به خریدن وفاداری نیست. علاوه بر این، مقامات قاهره به این جمع بندی رسیده اند که جبهه عربستان در حال ضعیف شدن است و جبهه روسیه در حال کسب دست برتر در همه سناریوهای منطقه ای است. این امر خود انگیزه ای قوی برای استمداد قاهره از تهران و مسکو ایجاد می کند. درواقع،السیسی با تلاش برای تعمیق روابط با قدرت های غیرعرب منطقه سیال خاورمیانه٬ این پیام را به عربستان داد که ائتلاف قاهره با ریاض، ناسازگار است و در صورتی که مصر تصمیم به چشم پوشی از حمایت عربستان بگیرد، گزینه های برای جایگزینی دارد. بی تردید، افکار عمومی مصر در تصمیم گیری السیسی در قبال عربستان موثر بوده است. رد سیاسی، اجتماعی و مذهبی وهابیت عربستان از سوی بسیاری از مصری ها، متغیر دیگری است که در رابطه با روابط مصر و عربستان نقش ایفا کرد. این پایگاه اطلاع رسانی در بخش پایانی این مقاله به آینده رابطه مصر و عربستان پرداخت و نوشت، پس از کودتای 2013، عربستان و اعضای شورای همکاری خلیج 'فارس' با ده ها میلیارد دلار کمک و وام از دولت السیسی حمایت کردند. با این حال، عربستان از این سرخورده بود که السیسی چانه زنی با ریاض را رعایت نمی کند. امتناع مصر از پیروی از سیاست عربستان در قبال سوریه و یمن به همراه استمداد السیسی از مسکو، تهران و بغداد٬ خشم بسیاری از مقامات ریاض را برانگیخت. تنش در روابط مصر و عربستان در حالی ایجاد شد که ریاض در شرایط دشواری قرار داد. سقوط قیمت نفت باعث اجرای تدابیر ریاضتی ریاض به منظور تامین کسری بودجه شد و جنگ هزینه بر یمن و بحران سوریه، کشوری که تلاش های سعودی ها برای براندازی اسد بی نتیجه ماند، نیز مزید بر علت شده است. خروج مصر از مدار ژئوپلیتیک عربستان از دیگر شکست های راهبردی ریاض است. عربستان همزمان با پیش رفتن به سویعصر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و برنامه 'چشم انداز 2030' به منظور متنوع سازی اقتصاد کشور، کاهش وابستگی به منابع هیدروکربن که مستلزم سرمایه گذاری عظیم و داخلی است، این پیام را به السیسی می فرستد که این پادشاهی بیشتر از این نمی تواند نقش دستگاه خودپرداز(پول) را ایفا کند، جیب های عربستان، گشاد است اما، بدون ته نیست. با این همه، سعودی ها با وجود سرخوردگی و اهانتی که احساس می کنند به آنها شده است، به منظور منزوی کردن مصری ها، بر دولت السیسی بیش از حد سرمایه گذاری کردند. همزمان با جنگ ارتش مصر با زیرشاخه های داعش در سینای مصر، مقامات ریاض این مساله را درک می کنند که تهدیدهای تروریستی در سینا واقع در حوزه مدیترانه و دریای سرخ٬ تاثیرات عمده ای بر امنیت شورای همکاری خلیج 'فارس' دارد. عربستان مصمم است به منظور تامین امنیت مواد غذایی و مسیرهای ارائه این مواد برای خود و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، کانال سوئز و دریای سرخ را باز و عاری از فعالیت های تروریستی نگه دارد. اینکه مصر واقع شده در تقاطع آفریقا، دریای مدیترانه و خاورمیانه باردیگر دچار ناآرامی سیاسی مشابه سال 2011 شود، بدترین سناریو برای سعودی هاست. با وجود سرخوردگی های عربستان از اقدامات و مواضع منفعلانه مصر، ریاض این را درک می کند که ثبات مصر در صدر اولویت ها قرار دارد. اگر اقتصاد مصر سقوط کند و یا درگیری های سیاسی باعث تشدید خشونت و تروریسم در این کشور شود، سعودی ها با بحرانی جدید مواجه خواهد شد. السیسی با درک ارزش راهبردی کشورش برای عربستان٬ احتمالا به این نتیجه رسیده است که می تواند با نزدیک شدن به ایران، روسیه و عراق، قمار بزرگی با ریاض به راه اندازد. با توجه به اینکه قاهره و ریاض نمی توانند به طور کامل از یکدیگر دست بکشند، هم پیمانی مصر و عربستان در مرحله فروپاشی قرار ندارد اما، با توجه به تغییر و تحولات در تشکیلات حکومتی و اولویت های ملی دو کشور و تفاوت دیدگاه های آنها درباره تحولات منطقه، حفظ این هم پیمانی، دشوار و سخت است.
شنبه ، ۱۳آذر۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حرا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]