واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا:
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گفت: در میان رویکردهایی که برای تحقق کشاورزی پایدار وجود دارد، ترویج و گسترش کشاورزی حفاظتی از اهمیت اساسی برخوردار است. دکتر محمدشریف شریف زاده در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه توسعه بخش کشاورزی همواره یکی از دغدغه دولتمردان بوده است، اظهار کرد: هر گونه پیشرفت در کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی زمانی ارزشمند خواهد بود که در بلندمدت دوام داشته باشد یا به اصطلاح پایدار باشد. در واقع پایداری پیشرفتها در بخش کشاورزی مستلزم حفظ محیط زیست و منابع طبیعی تولید، مقرون به صرفه بودن تولید به لحاظ اقتصادی و سودمندی اقتصادی متوازن و منصفانه بودن آن برای جامعه است.
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان خاطرنشان کرد: کشاورزی پایدار متضمن بهره برداری از منابع موجود برای تامین نیازهای نسل کنونی است، مشروط به اینکه امکان نسلهای آتی برای برآورده ساختن نیازهای خودشان به مخاطره نیفتد. برای تحقق کشاورزی پایدار تاکنون رویکردها و رهیافتهای مختلفی نظیر کشاورزی آلی یا ارگانیک، کشاورزی زیستی، کشاورزی کم نهاده، کشاورزی طبیعی، کشاورزی اکولوژیکی، کشاورزی حفاظتی و نظایر آن مطرح شده است. در این بین، ترویج و گسترش کشاورزی حفاظتی از اهمیت اساسی برخوردار است.
وی ادامه داد: کمبود منابع آب و خاک، تغییرات اقلیمی و خشکسالی، تغییر کاربری اراضی و رواج کشت در اراضی شیب دار، زراعت بد (سوزاندن و عدم باقی گذاشتن بقایای گیاهی، تک کشتی و عدم رعایت تناوب زراعی، کاشت و داشت از جمله انتخاب رقم، آبیاری و کودهی نامتناسب با ساختمان و بافت خاک، بکارگیری نامناسب ماشین آلات بعضا فرسوده) در برخی مناطق ضرورت توجه به کشاورزی حفاظتی را بیشتر نمایان ساخته است.
شریفزاده عنوان کرد: خاکورزی و کشت متعارف، مصرف زیاد آب و کود شیمیایی و سوخت (در نتیجه کار ماشین آلات برای تهیه بستر و کاشت)، فرسایش آبی و بادی قابل ملاحظه، فشردگی، افت کیفیت خاک (تخریب ساختمان خاک، شکل گیری لایه سخت زیر خاک و در نتیجه کاهش نفوذپذیری و مواد آلی خاک و در نتیجه افت تدریجی حاصلخیزی خاک) و از دست رفتن کربن آلی خاک بهصورت نشت گازکربنیک به اتمسفر و در نتیجه تشدید پدیده گلخانهای و سپیدایی یا آلبدو (درصد بازتاب نور از یک سطح) گرمتر شدن میانگین دمای جهانی را در پی دارد.
وی در خصوص مفهوم کشاورزی حفاظتی اظهار کرد: کشاورزی حفاظتی فقط یک روش تولید خاص یا فناوری کشت نیست. بلکه نوعی سامانه اداره و مدیریت حفاظت از منابع آب و خاک در کشاورزی به شیوههای مختلف از جمله کمینه سازی و بهینه سازی عملیات کاشت و خاک ورزی (بی خاک ورزی و کم خاک ورزی) است. در واقع کشاورزی حفاظتی، بهره برداری کارآمد از منابع آب و خاک در کشاورزی را با حفاظت و مراقبت محیط زیست گرا از این منابع، پیوند میزند تا زمینه برای پایداری کشت و کارها در کشاورزی فراهم آید. تحقق این مهم مستلزم مدیریت یکپارچه منابع آب، خاک و عوامل زیستی موجود و سایر نهاده های مصرفی، است. به واقع کشاورزی حفاظتی در پی حفظ بهره وری و عملکرد گیاهان زراعی همزمان با کاهش فرسایش خاک و دیگر اثرات محیطی نابسود رواج یافته است.
شریفزاده خاطر نشان کرد: هر چند کشاورزی حفاظتی عمدتاً با خاک ورزی محدود یا گاهاً بیخاکورزی مترداف دانسته می شود، اما این نوع کشاورزی چند عنصر را در بردارد. نخست آنکه عملیات شخم به حداقل می رسد و نه ضرورتاً حذف (برای دستیابی به منافعی نظیر کاهش فرسایش خاک و رواناب، افزایش بهرهوری از طریق بهبود کیفیت خاک، افزایش قابلیت دسترسی آب، افزایش تنوع موجودات زنده خاک و کاهش هزینه های تولید). در این شرایط یک شکاف، شیار یا نوار دارای عرض و عمق کافی برای حفاظت مناسب بذر در خاک مزرعه ایجاد میشود و هیچگونه عملیات دیگری برای آمادهسازیخاک، انجام نمیشود.
وی، پوشش خاک با بقایای گیاهی دائمی را دومین عنصر کشاورزی حفاظتی دانست و گفت: سومین عنصر کشاورزی حفاظتی تناوب گیاهان زراعی است و از منظر کشاورزی حفاظتی خاک بدلیل داشتن مکانیزمها و میکرو ارگانیزمها سیستمی آلی و زنده است که نیاز به مراقبت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در خصوص اهمیت گسترش کشاورزی حفاظتی خاطرنشان کرد: این رهیافت از چند جنبه حایز اهمیت است. نخست حفظ منابع آب و خاک و کنترل و پیشگیری از فرسایش آب و خاک است. این موضوع در برخی مناطق کشور نظیر استان گلستان که تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی و کشت و کار در مناطق شیب دار و در نتیجه فرسایش خاک مشهود است، از اهمیت اساسی برخوردار است.
وی ادامه داد: طرح های کشاورزی حفاظتی شامل تغذیه بهینه خاک و افزایش استفاده از کودهای آلی، اجرا و گسترش ایجاد باغات در اراضی شیب دار، معرفی گونهها و ارقام سازگار و اصلاح شیوههای کشت از سال 1386 در گلستان، آغاز و در سراسر کشور نیز چند هزار هکتار تحت پوشش اقدامات و برنامههای مرتبط با کشاورزی حفاظتی قرار گرفتهاند. این روش میتواند بهعنوان راهکاری جهت افزایش حجم آب نافذ به درون خاک، بهبود چرخه عناصر معدنی و حفظ ترکیبات آلی خاک (حفظ میکرو ارگانیسمهای متنوع مفید خاک) و در کل، بهبود حاصلخیزی و انعطافپذیری خاک اجرا شود.
شریفزاده گفت: اهمیت دیگر کشاورزی حفاظتی، کاهش قیمت واقعی تمام شده محصولات کشاورزی از طریق کاهش تعداد و حجم استفاده از ماشین آلات و نیز کاهش هزینه ناشی از اتلاف منابع آب و خاک زیست بومها بر مبنای قاعده حسابرسی سبز است. این مهم زمانی بیشتر اهمیت خود را نشان می دهد که مدیریت اقتصادی خاک به عنوان یک سرمایه و دارایی با قابلیت ارزش افزا نگریسته شود. هر چند ممکن است در کوتاه مدت عملکرد کشاورزی و خاک ورزی متعارف از کشاورزی حفاظتی بیشتر باشد، اما در بلندمدت منافع کشاورزی حفاظتی بیشتر و پایدارتر خواهد بود.
وی در خصوص ملزومات حمایتی برای گسترش کشاورزی حفاظتی، عنوان کرد: واقعیت امر این است زراعت و کشاورزی در ابتدا تا حدودی حفاظتی بوده است اما با توسعه ماشین الات کشاورزی بویژه گاوآهنهای برگردوندار امکان عملیات خاک ورزی سنگین ممکن شد.
استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان خاطر نشان کرد: در حال حاضر نیز کشاورزی حفاظتی تا حد زیادی به توسعه ماشین آلات و ادوات مناسب نظیر خاکورزهای مرکب و ماشینهای کشت مستقیم با حمایت از تولیدکنندگان داخلی یا نظارت بر واردات ادوات از کشورهای دیگر و نیز آموزش کشاورزان برای استفاده مناسب از این ادوات برای حفظ خاک بستگی دارد.
وی ابراز عقیده کرد: کارشناسان و مهندسان کشاورزی با همکاری تیمی چند رشتهای، نقش مهمی در تولید و توسعه، استاندارد سازی و نظارت و هدایت کاربرد مناسب این ماشین آلات دارند. علاوه بر این، تسهیلات اعتباری و حمایتهای دولت از تولید ماشین آلات و ادوات مناسب کشاورزی حفاظتی و دقیق تعیین کننده خواهد بود.
شریفزاده اظهار کرد: همانطور که وزارت جهاد کشاورزی کوشیده است، تدوین دستورالعملهای کشاورزی حفاظتی و آموزش آن به کشاورزان و کارشناسان می تواند موثر واقع شود. البته، کشاورزی حفاظتی فراسوی دستورالعملها، نیازمند در نظر گرفتن تفاوت های وضعی نظیر اقلیم، شرایط آب و خاک، الگوی کشت، شیوه تولید و بهره برداری در مناطق مختلف کشور است. تهیه نقشه خاک و توجیه کشاورزان برای کاربرد ادوات و ماشین الات و نیز کشت ارقام مناسب با آن از ضرورتهای گسترش کشاورزی حفاظتی است.
وی عنوان کرد: استفاده از سایت های الگویی و یا مزارع نمایشی برای نشان دادن شیوه و مزایای کشاورزی حفاظتی در عمل به بهره برداران و تغییر نگرش آنها بویژه در مبحث خاک ورزی و نیز همکاری بخشهای تحقیق، ترویج و آموزش بهره برداران در مجموعه تشکیلات وزارت جهاد کشاورزی برای رواج این نوع از کشت و کار درخور توجه است.
انتهای پیام
چهارشنبه / ۶ مرداد ۱۳۹۵ / ۰۹:۴۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]