واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: از سكولاريزه تا فئوداليزه كردن هيئتهاي مذهبي در كشور
بخش عظيمي از شعائر حسيني و آموزههاي عاشورا دركنار سوگواريهاي ماه محرم، در هيئتهاي مذهبي بازتوليد ميشود.
نویسنده : زينب عامري
بخش عظيمي از شعائر حسيني و آموزههاي عاشورا دركنار سوگواريهاي ماه محرم، در هيئتهاي مذهبي بازتوليد ميشود. نقش و جايگاه هيئتهاي عزاداري در تفكرسازي و تفكرپروري داخل جامعه ايجاب ميكند تا از آسيبهايي چون نوآوري و مسيرهاي انحرافي پيش روي آنها جلوگيري شود. همين مسئله لزوم نظارت و حمايت نظام اسلامي از هيئتهاي مذهبي را روشن ميسازد. يكي از اين مسيرهاي ناصحيح «خروج هيئتهاي مذهبي از تمركز درباره مسائل روز اجتماعي، سياسي و حكومتي» متناسب با اهداف واقعي امام حسين(ع) است.
اين تفكر بارها تلاش كرده است در روزنامههاي وابسته به خود اين مسئله را زير سؤال ببرد و با انتخاب عناويني چون «بازگشت به دوران فئوداليته وكليساهاي كاتوليك» براي اين موضوع، از ورود هيئتهاي مذهبي به مسائل سياسي ممانعت كند كه در نتيجه آن در طولانيمدت به ناچار شاهد تحريف فرهنگ عزاداري و تضعيف كاركرد سياسي هيئتهاي مذهبي درجامعه اسلامي خواهيم بود.
با شناخت ماهيت و اهداف چنين سخناني ميتوان به درك و موضع بهتري در مقابل آن نائل آمد. بدون شك ريشه اين جريان به بنياد فكري «سكولاريزه كردن جامعه ديني در ايران» باز ميگردد كه هيئتهاي مذهبي نمونههاي كوچكي از آن به شمار ميروند. با جداسازي نهاد دين از سياست هر گونه مدلي از حكومت در جامعه اسلامي توجيهپذير ميشود! در اين جريان به راحتي ميتوان گروه سياسي منحطي را بر مردم، شيوه زندگي و حتي سرنوشت آنها حاكم كرد! ميتوان به نام سياست به مردمي كه – به زعم اين تفكر- فاقد تحليل سياسي هستند، دروغ گفت يا ميان حق و باطل در جامعه اسلامي مسيري را انتخاب كرد و اسم آن را «راهبرد استراتژيك» گذاشت! همه اين امكانات را سكولاريسم براي حكومت در جوامع به ارمغان ميآورد. بنابر اين تفكر ورود مردم و نهادهاي ديني به سياست مرضي اجتماعي به نام «عوامزدگي سياست» است كه دولتها بايد از آن اجتناب كنند!
اين تفكر متناسب با جامعهاي كه به آن وارد ميشود مدل خاص خود را پيدا ميكند. در ايران اسلامي نمادهاي مذهبي و آنچه با باورهاي مردم پيوند عميق دارند، فراوان است. هيئتهاي عزاداري كه اغلب از نيروهاي خودجوش مردمي تشكيل شدهاند، يكي از اين نهادهاي ديني به شمار ميروند كه به ذكر مسائل سياسي روز ميپردازند. نوك پيكان انتقاد برخي جريانها از ورود مسائل سياسي به هيئتها و پيامدهاي ناشي از آن، در حقيقت به مردم باز ميگردد:
1- نخستين پيامد آن حذف «روشنگري سياسي» و «بصيرتافزايي» از هيئتهاي مذهبي است كه در هميشه تاريخ ايران اسلامي يكي از مهمترين وظايف و رسالتهاي آنان بوده است. دين بدون روشنگري و آگاهيرساني، خود آبستن هزار بدعت و انحراف است. بنياد قيام عاشورا كه حماسيترين قيام حقجويانه در طول تاريخ بشريت است نيز بر همين پايه استوار بود. در حالي كه يزيد بن معاويه تلاش ميكرد مردم را در محافل خود از ذكر مسائل سياسي و حكومتي دور نگه دارد، اباعبدالله الحسين(ع) تمام جان و مال خود را بر روشنگري ديني و سياسي مردم زمان خود گذاشت.
2- دومين نتيجه رواج اين تفكر، سلب اعتماد و توجه مردم و خالي شدن هيئتهاست. در صورت رواج اين تفكر دو مسير پيش روي هيئتها متصور است؛ اجتناب از مسائل سياسي يا پذيرش كنارهگيري مردم از آنها و در نتيجه ايجاد شكاف ميان مردم و هيئتهاي مذهبي. معهذا مردمي كه بپذيرند ميتوان با جدا شدن از سياست دين داشت و اصولاً راه حفظ دين دوري از سياست است، از حضور در چنين مجامعي خودداري ميكنند و اين همان ترويج «اسلام سكولار» است.
نگاه اين تفكر به هيئتهاي عزاداري اتفاقاً همهجانبه و كاركردگرايانه است! اين جريان به خوبي از كاركرد هيئتهاي مذهبي در ترويج شعائر حسيني و انقلابي آگاه است. از همين رو به تضعيف آن و در نتيجه سكولاريزه كردن بخش اعظمي از جامعه و همچنين حذف نيروهاي انقلابي از بدنه سياسي در ايران ميانديشد. كاركرد سياسي هيئتهاي مذهبي به بعد از انقلاب اسلامي محصور نميشود بلكه هيئتهاي باسابقهتر قبل از انقلاب نيز عامل مهمي در آگاهيافزايي، وحدت، انسجام مذهبي و سياسي و تقويت حركتهاي بيداري در داخل جامعه بودهاند. مقام معظم رهبري در اين باره ميفرمايند:
«...هيئت امام حسين سكولار، ما نداريم. هركس علاقهمند به امام حسين است علاقهمند به اسلام سياسي است. اينكه آدم در يك مجلس روضه يا هيئت عزاداري مراقب باشد وارد مباحث اسلام سياسي نشود، اين غلط است.»
نبايد از ياد برد امام حسين(ع) خود نيز در تشريح اهداف قيام، بارها به سياسي بودن آن اشاره كرده و هدف خود را از اصلاح جامعه و مبارزه با انحراف پيش آمده در آن برميشمارد. پس چگونه ممكن است عزادار راستين آن حضرت بدون توجه به اهداف قيام عاشورا در مجالس روضه و عزاداري براي غير از راه امام خود حاضر شود كه در واقع نقض فرض است، البته «عملكرد هيئتها» ميتواند عامل بازدارنده خوبي بر سر راه اين گونه تفكرسازيها باشد. معرفت و شناخت نسبت به مرزهاي «روشنگري» و «تخريب» از اهميت بسيار زيادي در اين باره برخوردار است. اگرچه اين جريان هر آنچه مخالف انديشه و هدف خود را تخريب ميانگارد، اما عملكرد هوشمندانه هيئتهاي مذهبي در مديريت فضاي فكري جامعه با استفاده از شناخت اقتضائات و نيازهاي زمانه و بصيرتافزايي و روشنگري سياسي بهموقع درباره آن، گام كليدي و مهمي در اين راستاست.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۵ - ۲۰:۵۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 95]