واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: خطر اعتياد منزويها را بيشتر تهديد ميكند
امروزه اعتياد نوجوانان از جمله دانشآموزان از مهمترين آسيبهاي اجتماعي است كه از چند بعد حائز اهميت ميباشد اما...
نویسنده : مصطفي سيد رنجبر*
امروزه اعتياد نوجوانان از جمله دانشآموزان از مهمترين آسيبهاي اجتماعي است كه از چند بعد حائز اهميت ميباشد اما متأسفانه تاكنون بسيار كليشهاي به اين دسته از معضلات اجتماعي پرداخته شده است. اعتياد نوجوانان و جوانان و كاهش سن آسيبهاي اجتماعي، پيامهايي اجتماعي دارد كه شايد اگر اين پيامها شنيده ميشد ما اكنون شاهد اين فاجعه نبوديم اما واقعاً ريشههاي اساسي چنين آسيبهايي را كجا بايد جستوجو كرد؟ در پاسخ به اين سؤال ابتدا بايد نظم اجتماعي موجود در جامعه ايران را مورد تحليل قرار داد و بايد ديد نظم اجتماعي موجود، چگونه نوجواناني سرخورده كه روزبهروز در دام اعتياد گرفتار ميشوند را توليد ميكند؟ آيا رشد روزافزون اعتياد در ميان نوجوانان ناشي از درماندگي نهاد آموزش و پرورش و خانوده در تربيت نسل جوان نيست؟ آيا نهادهايي از جمله آموزش و پروش و خانواده از توانمندي و امكانات لازم در رشد و پرورش فكري و رفتاري نوجوانان و جوانان در كاهش گرايش نسل جديد به اعتياد برخوردار است؟ و دهها آياي ديگر كه نيازمند پاسخهايي راهبردي است.
بيسازماني اجتماعي در حوزه تربيت
متأسفانه در جامعه ايران در خصوص نظم اجتماعي، ما با نوعي بيسازماني اجتماعي در ارتباط با تربيت و آموزش نوجوانان و مهارتهاي اجتماعي و رفتاري اين نسل جديد روبهرو هستيم.
در واقع از يك طرف با ورود امكانات و تكنولوژيهاي جديد رسانهاي و ارتباطاتي و تغيير سبك زندگي و فرهنگي مواجه و از طرف ديگر با شكاف بين اين امكانات با نظام فرهنگي و ارزشي پيشين و عدم تطبيق سريع نهاد آموزش و پرورش و نهاد خانواده با اين نوع از امكانات جديد تكنولوژي ارتباطاتي روبهرو شدهايم.
تهديدي به نام فضاي مجازي
در اين وضعيت غرق شدن نوجوانان و جوانان در تكنولوژيهاي جديد از جمله گوشيهاي لمسي و فضاي مجازي اين نسل جديد را با بحران رفتاري و تربيتي در مواجهه با دنياي واقعي و جهان اجتماعي روبهرو كرده است، به گونهاي كه يك نوجوان وقتي ساعتها در فضاي مجازي به دنبال ارتباط با دوستان مجازي خود است و با آنها احساس هويت و نسبت به آنها احساس تعلق ميكند، غافل از اين است كه اين فضا بيشتر موهومي است تا واقعي و وقتي اين وضعيت را به جامعه واقعي تعميم ميدهد بيشتر خود را منزوي و تنها و با يك شرايط از خود بيگانه در ارتباط با جامعه واقعي مييابد.
در اين شرايط است كه اعتياد، نسل جديد را بيشتر از گذشته و بيش از پيش تهديد ميكند چراكه اولاً نسل جديد با سرگرداني در فضاي مجازي از جمله تلگرام با كساني احساس هويت ميكند كه بيشتر سطحي و غير واقعي است و ثانياً هر چه مدت اين حضور در فضاي مجازي و سرگرمي با اين نوع تكنولوژيها بيشتر باشد همان قدر حضور در جامعه واقعي را از دست ميدهد و اين نسل جديد همان قدر در برخوردهاي اجتماعي و كنشهاي اجتماعيشان ناپختهتر و بيتجربهتر عمل خواهد كرد و اين ناپختگي اجتماعي و عدم رشد اجتماعي نوجوانان را ميتوان تهديدي جدي در رابطه با اعتياد نسل جديد دانست.
ناتوانايي خانوادهها در تأمين نيازهاي جوانان
اگر به اين شرايط فضاي واقعي جامعه را كه باعث سرخوردگي جوانان ميشود بيفزاييم، شرايطي به مراتب بدتر از دهه 70 و 80 دامنگير جامعه ايران و نسل جديد خواهد شد.
متأسفانه عدم برخورد مناسب و ناتواني نهاد آموزش و پرورش و خانوادهها در اين وضعيت و ناتواني در تأمين نيازهاي عاطفي و محبت در درون خانوادهها و تبديل شدن نهاد خانواده به خوابگاه و به عبارت ديگر بيسرپرستي عاطفي والدين نسبت به فرزندان و فاصله بين نسلهاي پيشين و نسلهاي جديد و در سطح كلان كاهش كيفيت زندگي خانوادهها كه ناشي از ركود شديد اقتصادي در سالهاي اخير بوده و عدم توانايي خانوادهها در تأمين نيازهاي مادي و معنوي نسل جديد منجر به سرخوردگي اجتماعي نسل نوجوان و جوان و گرايش جوانان به مواد مخدر شده است.
تفريحي به نام دود
وقتي از نوجواني كه در قهوهخانه نشسته و در حال كشيدن قليان بود شنيدم كه هيچ سرگرمياي به جز نشستن در قهوهخانه و كشيدن قليان در آن ندارد، در اين شرايط از اين نوجوان در جامعه چه انتظاري بايد داشته باشيم؟ عمومي شدن قليان و ساير مواد مخدر در بين نوجوانان به عنوان وسيلهاي براي تفريح و سرگرمي و ابراز وجود نوجوانان با كشيدن قليان و ساير مواد مخدر نشان ميدهد كه اولاً هزينه تفريحات سالم بالا است و ثانياً جواني كه نميتواند از تحصيلات و دانش خود استفاده مناسب ببرد، ممكن است براي خود راهي جز گوشهگيري و انزوا نبيند.
خطر اعتياد منزويها را بيشتر تهديد ميكند
از نظر جامعهشناختي جواناني كه احساس از خود بيگانگي دارند و در ارتباط با ورود به جامعه دچار نوعي هراس اجتماعي هستند و انزوا و تنهايي را بيشتر بر ورود به جامعه ترجيح ميدهند بيش از سايرين خطر اعتياد آنان را تهديد ميكند. در وضعيت كنوني بايد افزود كه آسيبهاي اجتماعي در جامعه ايران از فضاي واقعي جامعه عبور كرده است و اكنون وارد مرحلهاي جديد به نام عادي شدن اعتياد در فضاي مجازي شده است!
از جمله راهكارهاي مهم در كاهش گرايش نوجوانان به اعتياد عمومي، ارزان كردن ورزش در جهت افزايش نشاط و شادابي در بين آنان و كاهش احساس از خود بيگانگي و احساس انزواي نوجوانان از طريق بهره بردن از نوجوانان ارائه نقشهاي اجتماعي به آنها در جامعه و در سطح محله براي رشد و گسترش شخصيت اجتماعي نوجوانان و آموزش مهارتهاي زندگي به خصوص در روابط اجتماعي از طريق آموزش و پرورش و خانوادهها است تا اولاً نوجوان در جامعه احساس انزوا نكند و ثانياً پيوند اجتماعي نسل جديد در جامعه آنها را از آسيبهاي اجتماعي مصون سازد.
در واقع بايد به اين سمت رفت كه اعتياد جوانان به گپهاي مصنوعي فضاي مجازي كمتر و تعاملات چهره به چهره جايگزين آن شود چراكه به لحاظ روانشناختي اعتياد به فضاي مجازي موجب انزواي بيشتر جوانان ميشود و انزوا و گريز از تعاملات جمعي نيز از عوامل تسهيلكننده اعتياد جوانان به سوءمصرف مواد مخدر است.
* كارشناس ارشد جامعهشناسي
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 110]