واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها: روزنامه ایران: ایران و هند ورود به مرحله جدیدی از رابطه را تجربه میکنند. دو کشور که طی صدها سال گذشته بر سنت مراودات حسنه و کم تنش به پیش رفتهاند، اینک در آغاز راهی هستند که میتواند تأثیراتی حتی فراتر از روابط دوجانبهشان داشته باشد.
رابطه ایران با هند که پیشتر به دلیل وجود تحریمها و جبر ناشی از نداشتن انتخابهای متعدد به واردات کالاهای نه چندان ضروری از هند در مقابل فروش نفت به شرکتهای نفتی این کشور منحصر شده بود حالا در موقعیت متفاوتی قرار گرفته است. چه باز شدن دست ایران در برقراری روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای مختلف جهان از قبال تأیید و اجرای برجام و برخورداری از حق انتخاب بیشتر سبب شده است که تهران در فصل تازه روابط خود با کشورهایی همچون هند و چین از موضعی برابر و مبتنی بر برآورده شدن منافع اقتصادی میانمدت و بلندمدت خود وارد شود.
با وجود این نقش کشوری چون هند در عبور ایران از شرایطی که در فاصله سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ میلادی در اثر تحریمهای بینالمللی و فشارهای نظام تبادل بانکی جهانی (سوئیفت) بر اقتصاد حاکم شده بود را نمیتوان در دور جدید تحکیم این روابط بی تأثیر دانست زیرا کانالهای اقتصادی و شراکتهای مهمی که برای فرار از دام تحریمها میان ایران، روسیه، چین و هند شکل گرفته بود تا حدود زیادی در قدرت چانهزنی ایران پای میز مذاکرات هستهای و تغییر روند تحمیل شده رویدادها مؤثر افتاد و در روزهای پس از برجام نیز چنان که علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در سفر اخیرش به هند اعلام کرد، به اولویت یافتن ارتقای همکاری با کشورهایی که در تحریمها کنار ایران بودند، در سیاست خارجی دولت یازدهم انجامید.
با این حال دور جدید همکاریهای دو کشور اوایل خرداد سال جاری با پیشقدم شدن هند و سفر نخستوزیر این کشور به ایران آغاز شد. این در حالی بود که طی 15 سال گذشته سفری در این سطح سابقه نداشت. سفر اخیر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به هند و دیدارهای او با «نارندرا مودی» نخست وزیر هند و «اجیت دوال» مشاور امنیت ملی نخستوزیر دولت هند نیز در پاسخ به سفر مودی و تعمیق رابطه دو کشور ارزیابی میشود.
رفت و آمدهایی که در خلال آن هر دو طرف بر ارتقای سطح همکاریهایشان در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، دفاعی و اقتصادی تأکید کردند و دولت هند خواستار تقویت گفتوگوهای راهبردی میان ایران، هند، چین و روسیه در موضوعات امنیتی، سیاسی و اقتصادی شد؛ همکاریها و گفتوگوهایی که نتایج آن در برخی حوزهها نمود عینی یافته و در برخی دیگر چشماندازهای مشخص دارد.
توافقنامه چابهار؛ نمود عینی رابطه توسعه محور
توافقنامه چابهار یکی از نمودهای عینی فصل جدید روابط ایران و هند بر محور توسعه است. این توافق که در سفر همزمان نخست وزیر هند و رئیس جمهوری افغانستان به ایران میان دهلی، کابل و تهران منعقد شد با اهدافی چون فعالسازی کریدور شمال- جنوب و رونق یافتن برنامههای حمل و نقل میان سه کشور از اهمیت ویژهای برخوردار است.
افزایش قابل توجه بهرهوری از ظرفیت حمل و نقل دریایی در دریای عمان، بی نیاز شدن بسیاری از کشتیهای تجاری از ورود به خلیج فارس و طی مسافت بیشتر، قرار گرفتن ایران در مسیر ترانزیتی هند تا آسیای میانه و در اهداف بلندمدتتر توسعه یافتن یکی از محرومترین مناطق ایران از جمله اهدافی است که میتواند در کنار به انجام رسیدن این توافق سهجانبه برای کشور حاصل شود. مزایایی که با اهتمام ویژه دولت یازدهم برای پیشبرد پیشنیازهای سیاسی و اقتصادی این همکاری سهجانبه همراه شد. جذب سرمایهگذاری هند در این برنامه توسعهای سبب خواهد شد که بندر چابهار از ظرفیت تخلیه و بارگیری ۸۴ میلیون تن در سال برخوردار شود و این همه حاصل اجرایی شدن توافقنامهای است که امید می رود به سرنوشت خط لوله صلح و کارشکنی کشورهای غربی برای جلوگیری از پا گرفتن پروژههای توسعهای متحدکننده کشورهای در حال توسعه دچار نشود.
مطابق آنچه دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در سفر به هند مطرح کرد، دو کشور همچنین در مسیر احیای سند همکاریهای راهبردی که در سال 1998 به امضای سران دو کشور رسیده است، قرار میگیرند. سند همکاری که تا پیش از این به دلیل وجود مجموعهای از موانع و محدودیتهای ناشی از تحریم امکان اجرایی شدن نمییافت و اینک در فضای پس از برجام میتواند مبنای همکاریهای بیشتر قرار گیرد.
علاوه بر آنچه در چشمانداز برنامههای آتی ایران و هند قرار دارد، آنچه در کوتاه مدت بروز یافته است، افزایش حجم معاملات تجاری دو کشور است. چنانکه بر اساس آمارها هند پس از برجام سهم ایران از بازار نفت خود را دستکم 10 درصد افزایش داده است. چنانکه بزرگترین شرکت واردکننده نفت این کشور در ماه گذشته روزانه 185 هزار بشکه نفت از ایران خریداری کرده است.
همکاری برای مقابله با تروریسم و افراطگرایی
هند با داشتن بیش از 170 میلیون مسلمان که حدود 12 درصد جمعیت این کشور و بیش از 10 درصد مسلمانان جهان را تشکیل میدهند، این امکان بالقوه را دارد که یکی از کشورهای تأثیرگذار در مقابله با افراطگرایی و تروریسم برآمده از اندیشههای تکفیری باشد.
بر همین اساس نیز احیای محور همکاریهای مشترک تهران، دهلی و مسکو در موضوعات امنیتی منطقه بویژه جلوگیری از نفوذ تروریسم و کمک به ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان به عنوان یکی از کانونهای ریشه دواندن افراطگرایی در زمره یکی از محورهای مهم مطرح شده در رایزنیهای مقامات دو کشور قرار داشت، سمت و سویی از همکاری که اثرات روابط دو کشور را به امری فراتر از روابط دوجانبه رهنمون میشود و خواه ناخواه براساس رویکرد کشورهای منطقه نسبت به جبهه مقابله با تروریسم تقویت یا تخریب خواهد شد. هر چند مقامات ایران و هند در فصل جدید رابطهشان تأکید کردند که این رابطه را از تأثیرگذاری فشارها و کارشکنیهای خارجی مصون خواهند داشت.
۱۷ شهريور ۱۳۹۵ - ۰۸:۳۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]